Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Aneks do umowy o pracę. Kiedy szef może zaproponować porozumienie zmieniające? Czy pracownik musi podpisywać aneks do umowy?

Maciej Mituła
Maciej Mituła
123RF
Każda umowa o pracę może być w dowolnej chwili zmieniona, jeśli strony dojdą do porozumienia w kwestii nowych warunków. Zmiany mogą wejść w życie na mocy aneksu do umowy podpisanego przez pracodawcę oraz pracownika. Co istotne, aneks do umowy o pracę na charakter dobrowolny, tzn. żadna ze stron, nie może zmusić drugiej do złożenia podpisu. Dokument jest ważny tylko wtedy, gdy zostanie podpisany przez zainteresowanych.

Pracodawca, jak i pracownik mają prawo w każdym czasie zaproponować nowe warunki współpracy. Nie oznacza to jednak konieczności przygotowywania nowej umowy. Zmiany mogą zostać wprowadzone poprzez aneks, na zasadach określonych w przepisach.

Zgodnie z art 29 par. 4 kodeksu pracy, zmiana warunków umowy o pracę wymaga formy pisemnej. W związku z tym, jeśli strony umowy dojdą do porozumienia w sprawie nowych warunków zatrudnienia, muszą one zostać spisane w formie dokumentu, tj. aneksu do umowy. Prawo nie reguluje jednak jak powinien wyglądać taki aneks, ani jakie zmiany muszą być w nim zawarte. Strony mają pełną swobodę w ustaleniu warunków, czasu ich obowiązywania oraz wejścia w życie.

Aneks a porozumienie zmieniające

Aneks do umowy o pracę często nazywany jest również porozumieniem zmieniającym. Są to tożsame pojęcia, których można używać zamiennie. Oba terminy dotyczą zgodnego oświadczenia woli, czyli porozumienia, jakie zostało uzgodnione przez dwie strony. Aneks musi precyzyjnie wskazywać elementy umowy, jakie zostaną zmienione. Taki dokument stanowi integralną część pierwotnej umowy o pracę.

Twoja kariera stoi w miejscu? A może dopiero zaczynasz zawodową drogę i nie chcesz popełnić błędu? Oto najczęstsze przyczyny zawodowej stagnacji i podpowiedzi, jak sobie z nimi poradzić.

5 błędów, przez które nasza kariera może wyhamować. Jakie są...

Co można zmienić za pomocą aneksu do umowy o pracę?

Aneks stosuje się w przypadku zmiany warunków zapisanych w umowie o pracę. Co ważne, zatrudniony musi wyrazić zgodę na taką modyfikację. Elementy umowy, jakie można zmienić aneksem to m.in.:

  • wysokość wynagrodzenia
  • wymiar czasu pracy / etatu
  • rodzaj stanowiska
  • zakres obowiązków
  • miejsce wykonywania pracy
  • inne zmiany, korzystne dla pracownika niż wynika to z przepisów (np: wyższa odprawa, dłuższy urlop)

Jak widać za pomocą aneksu może zmienić wiele warunków umowy. Najpopularniejszym elementem zmienianym za pomocą aneksu jest wysokość pensji. Każda zmiana wynagrodzenia (podwyżka lub obniżka) wymaga aneksowania umowy o pracę. Aneksy często stosowane są również przy zmianie wymiaru etatu oraz przeniesienia na inne stanowisko (awans lub degradacja).

Czego nie można zmienić za pomocą aneksu do umowy

Aneks do umowy o pracę nie może zawierać zapisów wprowadzających zmiany niezgodne z kodeksem pracy (np: brak dodatku za nadgodziny, skrócenie okresu wypowiedzenia, mniejszy wymiar urlopu). Ponadto za pomocą aneksu nie można wydłużać umowy na czas określony. Przesunięcie terminu zakończenia takiej umowy będzie traktowane zgodnie z prawem jako nie aneks, lecz nowa umowa o pracę. Jest to istotne z punktu widzenia pracownika, gdyż łączna liczba umów terminowych z tym samym pracodawcą nie może przekraczać trzech, a łączny okres zatrudnienia może wynosić maksymalnie 33 miesięcy. Przekroczenie tych limitów powoduje, że pracownik z mocy prawa zostaje zatrudniony na umowę na czas nieokreślony (art. 25.1 par. 3 k.p.).

Warto przeczytać:

Aneksu nie trzeba podpisywać przy zmianie danych osobowych (np: zmiana nazwiska po ślubie) lub firmy. Aneks do umowy o pracę nie jest również wymagany w przypadku podpisania w zakładzie pracy porozumienia grupowego o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia (art. 23.1a k.p.).

Nowego dokumentu nie trzeba również podpisywać w przypadku zatrudnienia na najniższą krajową, która podwyższana jest co roku. W przypadku pracownika otrzymującego wynagrodzenie minimalne istotne jest, aby jego miesięczna pensja odpowiadała płacy minimalnej ustalonej na dany rok.

Od kiedy i jak długo obowiązują zmiany zawarte w aneksie do umowy?

Porozumienie wchodzi w życie z dniem, jaki został określony w aneksie. Najczęściej jest to początek kolejnego miesiąca kalendarzowego, rzadko kiedy jest to ten sam lub następny dzień. Niedopuszczalne jest tworzenie wstecznych aneksów, wchodzących w życie przed dniem podpisania.

Co do zasady przyjmuje się, że nowe warunki określone w aneksie do umowy o pracę zawarte zostają na czas nieokreślony. To znaczy - będą obowiązywać tak długo, dopóki nie zostanie podpisany kolejny aneks lub nowa umowa o pracę.

Pracodawca i pracownik mogą jednak zawrzeć porozumienie zmieniające, które będzie przewidywać wprowadzenie czasowych zmian, np: obniżenie na pół roku etatu z całego na 3/4 lub obniżka wynagrodzenia o 20% na okres trzech miesięcy. W takim wariancie istotne jest precyzyjnie określenie ram czasowych i zapisu o powrocie do dawnych warunków w określonym terminie.

Dobrowolny charakter aneksu do umowy

Najważniejszą cechą aneksu do umowy jest dobrowolny charakter takiego porozumienia. Oznacza to, że aneks wchodzi w życie, jeśli nastąpiło zgodne oświadczenie woli dwóch stron poświadczone podpisem na dokumencie. Żadna ze stron nie może zmuszać drugiej do złożenia podpisu. Co więcej, wprowadzenie w błąd, przymus lub stosowanie groźby w celu uzyskania podpisu, może stanowić podstawę do stwierdzenia wady oświadczenia woli i uchylenia się od skutków prawnych takiego aneksu (art. 84 i 87 kodeksu cywilnego).

Niektóre firmy wprost informują, że w zaawansowany sposób kontrolują pracowników. Większość pracodawców śledzi jednak podwładnych bez informowania, wykorzystując do tego Facebooka, telefony, monitoring, a nawet detektywów.

Twój szef cię sprawdza, nawet jeśli myślisz, że tak nie jest

Aneks do umowy - prawo do odmowy

Pracownik nie ma obowiązku podpisywania aneksu do umowy, zaś pracodawca nie ma prawa wyciągać konsekwencji w stosunku do pracownika, który odmówił złożenia podpisu pod aneksem do umowy o pracę. Brak zgody na podpisanie aneksu powoduje, że w dalszym ciągu obowiązują dotychczasowe warunki wynikające z umowy.

Aneks do umowy w czasie zwolnienia lekarskiego lub urlopu

Jako, że aneks do umowy o pracę na charakter dobrowolny, pracodawca może wyjść z taką propozycją w dowolnym momencie, także w czasie urlopu (wypoczynkowy, macierzyński, rodzicielski) czy innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika (np: zwolnienie lekarskie, zasiłek opiekuńczy). Jeśli pracownik wyrazi zgodę na nowe warunki, porozumienie wręczone w tym czasie wchodzi w życie z dniem określonym w aneksie.

Aneks a wypowiedzenie zmieniające

W przypadku, jeśli nie dojdzie do porozumienia między pracodawcą a pracownikiem, zmiany w umowie mogą być wprowadzone poprzez wypowiedzenie zmieniające (art. 42 k.p.). Na mocy wspomnianego przepisu, pracodawca ma prawo w każdym czasie (za wyjątkiem sytuacji określonej w art. 41 k.p.) wypowiedzieć warunki pracy i płacy. Takie wypowiedzenie musi mieć formę pisemną, a nowe warunki mogą być określone dowolnie.

Warto przeczytać:

W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych nowych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu wypowiedzenia. Jeżeli pracownik nie zrobi tego przed upływem połowy okresu wypowiedzenia, uznaje się że wyraził zgodę na zmiany.

Kiedy aneks do umowy jest nieważny?

Aneks do umowy o pracę będzie nieważny, jeśli nie zostanie sporządzony w formie pisemnej. Zatem jeśli dojdzie do zawarcia ustnego porozumienia, ale nie zostanie ono spisane, taka umowa jest nieważna. Tak samo aneks będzie nieważny, jeśli pracodawca wręczy go jednostronnie lub nie uzyska podpisu pracownika.

Co musi zawierać aneks do umowy?

Aneks do umowy o pracę to dokument, który musi zawierać ściśle określone elementy, aby można było uznać porozumienie za wiążące dla każdej ze strony. Aneks do umowy powinien zawierać:

  • datę i miejsce podpisania porozumienia
  • tytuł dokumentu, tj. Aneks do umowy o pracę
  • określenie pracodawcy (pełna nazwa i adres) oraz osoby upoważnionej do podpisania umowy (osoba reprezentująca pracodawcę)
  • określenie pracownika (imię, nazwisko, adres, PESEL, stanowisko)
  • wskazanie umowy o pracę, która będzie aneksowana
  • opis warunków umowy, które zostaną zmienione (przed aneksowaniem i po)
  • datę rozpoczęcia obowiązywania nowych warunków
  • klauzulę informującą, że pozostałe warunki umowy nie ulegają zmianie
  • podpisy i pieczątki
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na kurierlubelski.pl Kurier Lubelski