Elektrociepłownia w Lublinie Wrotków wyprzedziła trendy w energetyce

Sytuacja dotknie w pierwszym rzędzie elektrociepłownie, które korzystają z paliw węglowych, a szczególnie te, które nie posiadają instalacji oczyszczania spalin - m.in. odsiarczania i odazotowania. Wymagania środowiskowe UE w postaci dyrektywy IED oraz wymagań BREF/BAT powodują konieczność dostosowania istniejących źródeł wytwarzania ciepła do restrykcyjnych poziomów emisji w zakresie pyłów, związków siarki oraz związków azotu, a także innych nieobjętych dotychczas standardami emisyjnymi związków. Niemniej istotnym aspektem będą rosnące ceny uprawnień do emisji CO2. Z uwagi na fakt, że emisja CO2 jest znacznie wyższa z węgla niż z gazu, koszty związane z emisjami CO2 są znacznie wyższe w przypadku źródeł opalanych węglem. W związku z powyższym, modernizacje jednostek węglowych będą stanowić jedynie rozwiązanie przejściowe, a docelowo będą one zastępowane źródłami mniej emisyjnymi. Prognozy przewidują zastąpienie węgla alternatywnymi rozwiązaniami, jak energia ze słońca, wiatru, wody, biomasy czy paliw jądrowych. Najbardziej uzasadnione, szczególnie w aglomeracjach miejskich, wydaje się wykorzystanie w pierwszej kolejności paliwa gazowego. Brak decyzji o zmianie dotychczasowego, wysokoemisyjnego paliwa, skutkować będzie niekontrolowanym wzrostem cen energii. Może to spowodować odejście klientów od ciepłownictwa systemowego i przełożyć się na pogorszenie jakości powietrza.

Ministerstwo Klimatu przekazało w maju 2020 r. informację, że Polska, Bułgaria, Czechy, Grecja, Węgry, Litwa, Rumunia i Słowacja zawiązały koalicję i będą wspólnie działać na rzecz wsparcia finansowego transformacji energetycznej, w tym technologii opartych na gazie ziemnym, jako narzędzia wspierającego osiągnięcia celu neutralności klimatycznej.

Są to działania zgodne z polityką UE określone zapisami dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, dotyczącej wspierania energii wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji, a wprowadzone w Polsce ustawą z 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji.

Elektrociepłownia w Lublinie Wrotków (ECL), należąca do PGE Energia Ciepła spółki z Grupy Kapitałowej PGE, wyprzedziła te trendy. Funkcjonujące tutaj przez pierwsze dekady działalności kotły wodne, wytwarzające ciepło z wykorzystaniem węgla kamiennego, ustąpiły pola już w 2002 roku nowej jednostce wytwórczej - blokowi gazowo-parowemu (BGP) wytwarzającemu energię elektryczną i ciepło w procesie kogeneracji (patrz infografika 1). Produkcja ciepła z kotłów węglowych stanowi zaledwie 10%, pozostałe 90% pochodzi z bloku opalanego paliwem gazowym. BGP wytwarza rocznie ok. 60% ciepła na potrzeby Lublina i od prawie dwóch dekad plasuje lubelski system ciepłowniczy w elitarnym gronie systemów w Polsce, w których ciepło z węgla stanowi mniejszość (patrz infografika 2).

Już 18 lat temu elektrociepłownia na Wrotkowie doskonale wpisała się w obecną politykę proekologiczną, stawiając na wytwarzanie energii ze spalania gazu ziemnego. Jest to proces zdecydowanie bardziej przyjazny dla środowiska niż spalanie innych paliw. Charakteryzuje się on znikomą emisją dwutlenku siarki oraz pyłu, brakiem ubocznych produktów spalania oraz dwukrotnie mniejszą emisją CO2 w porównaniu z emisją z węgla. Dzięki osiąganej średniorocznej sprawności energetycznej energia elektryczna z ECL jest zaliczana do energii wytworzonej w tzw. wysokosprawnej kogeneracji. Elektrociepłownia w Lublinie Wrotków spełnia więc warunki uczestnictwa w systemie wsparcia, promującego taki właśnie rodzaj energii. Instalacja bloku gazowo-parowego utrzymywana jest w wysokiej sprawności i podlega ciągłej modernizacji. Kluczem do sukcesu jest maksymalne wykorzystanie potencjału bloku, w celu uzyskania jak najwyższej sprawności. Rozwiązania oparte o paliwo gazowe w aglomeracjach miejskich mają dodatkowo tę przewagę, że dostawa paliwa rurociągami nie ingeruje w środowisko, w odróżnieniu od węgla, czy biomasy, które trzeba do miast transportować.

Teraz przed Elektrociepłownią w Lublinie Wrotków stoi kolejne wyzwanie, mające na celu dostosowanie obiektu do przyszłych wymagań środowiskowych i rynkowych: budowa kotłów rezerwowo-szczytowych opalanych gazem ziemnym, które w 2023 r. zastąpią kotły węglowe. Tym samym za trzy lata na Wrotkowie nastąpi całkowite zakończenie wytwarzania energii z węgla kamiennego na rzecz gazu ziemnego.