Dziś jest to historia całkowicie nieznana, bo źródła jako miejsce premiery "Dybuka" podają warszawskie kino Sfinks. W rzeczywistości obraz już sześć dni wcześniej - 20 września 1937 roku - zobaczyli mieszkańcy Lublina. Premiera odbyła się w obecnie już nieistniejącym kinie Bałtyk, które mieściło się przy Peowiaków 11.
Piotr Nazaruk z Ośrodka Brama Grodzka-Teatr NN odkrył ten fakt dzięki lekturze "Lubliner Tugblat", przedwojennego dziennika wychodzącego w jidysz. Okazało się, że premierze "Dybuka" w Lublinie towarzyszyła szeroko zakrojona kampania promocyjna w prasie.
To fragment zapowiedzi, która ukazała się w "Lubliner Tugblat" 19 września 1937 roku: "Wielkie masy statystów! Gerszon Sirota i chór Wielkiej Synagogi w Warszawie. Taniec śmierci i taniec tysiąca żebraków na bogatym ślubie. Bez wątpienia światowa produkcja filmowa nie stworzyła jeszcze filmu takiego jak "Dybuk". Dyrekcja kina Bałtyk jest szczęśliwa, że jest jedynym spośród lubelskich kin, któremu udało się wystawić to światowej sławy dzieło artystyczne" (tłum. Piotr Nazaruk).
"Dybuk" zrobił w Lublinie furorę. - Do kina ściągały tłumy z okolicznych miast i miasteczek Według relacji prasowych w tych dniach widziano w Bałtyku nawet chasydów, którzy dotąd nie bywali w kinach ze względów religijnych - opowiada Piotr Nazaruk.
To nie jedyny lubelski wątek w tej historii. Zdjęcia do "Dybuka" były kręcone w Kazimierzu Dolnym. Miasteczku, które wtedy było typowym sztetlem zamieszkałym w dużej mierze przez Żydów.
Teatr NN chce uczcić 78. rocznicę lubelskiej premiery. Seans "Dybuka" w sali czarnej Ośrodka przy ulicy Grodzkiej 21 odbędzie się w niedzielę. Początek o godzinie 19.
- Z tej okazji przygotowaliśmy 140 sztuk druków ulotnych upamiętniających to wydarzenie. Drukowanych na przedwojennych maszynach i wydanych na ręcznie czerpanym papierze - zapowiada Grzegorz Jędrek z Teatru NN.
"Dybuk" to najważniejsze dzieło "złotej ery" kina jidysz w Polsce, ale też najsłynniejszy film żydowski na świecie. Amerykańscy Żydzi „Dybuka” obejrzeli dużo później niż mieszkańcy Lublina – dopiero 27 stycznia 1938 roku. Premiera odbyła się w Nowym Jorku.
"Dybuk" w miesięczniku "Nasza Historia"
O lubelskiej premierze "Dybuka" przeczytacie w październikowym numerze miesięcznika Kuriera "Nasza Historia". W najbliższym numerze piszemy też o przedwojennych filmach w jidysz, kręconych w Kazimierzu Dolnym. Poza tym: odkrywamy tajemnice fabryki silników chevroleta, której powstanie przerwał wybuch II wojny światowej i w szczegółach opisujemy historię zamojskiego zoo.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
