Franczyza - na czym polega i czy nadal może być opłacalna? Sprawdź, jak zostać franczyzobiorcą

Żabka, McDonald's, Stokrotka czy Carrefour — wszystkie te sieci łączy to, że funkcjonują na zasadach franchisingu. Model biznesowy, z którego korzystają kusi wielu przedsiębiorców, gdyż zapewnia im pewną pozycję, sprawdzone rozwiązania oraz regularną promocję. Warto jednak przeanalizować czy franczyza rzeczywiście jest złotym środkiem na sukces.

Franczyza to model prowadzenia działalności opierający się na współpracy dwóch stron — franczyzodawcy oraz franczyzobiorcy. Franczyzodawca to podmiot posiadający już znaną markę, wiedzę, a także doświadczenie, którym dzieli się z partnerami biznesowymi. Franczyzobiorca to natomiast przedsiębiorca bazujący na wypracowanych rozwiązaniach, które zapewnią mu łatwiejszy start, a jednocześnie przewagę na rynku.

Wszelkie zasady współpracy oraz obowiązki leżące po obydwu stronach zapisywane są w umowie franczyzy. Warto pamiętać, że franczyzobiorca prowadzi firmę na własne ryzyko, co oznacza, że jeśli jego biznes nie przetrwa, poniesie związane z tym koszty.

Franczyzę można podzielić na dwa podstawowe modele takie jak:

• franczyza dystrybucyjna - franczyzodawca przekazuje know-how dotyczące asortymentu oraz sprzedaży pod szyldem marki,
• franczyza usługowa - franczyzodawca udostępnia najważniejsze informacje związane ze świadczeniem usług pod szyldem konkretnej marki (np. restauracje, hotele).

Czasem franczyza określana jest jako pomysł na biznes dla osób bez pomysłu. To jednak nie do końca jest prawdą, gdyż w niektórych branżach wejście na rynek bez współpracy z doświadczonym podmiotem nie będzie już praktycznie możliwe. Zauważyć to można, chociażby w przypadku sektorów finansowego i telekomunikacyjnego.

Wszelkie prawa i obowiązki franczyzodawcy oraz franczyzobiorcy określane są w umowie franczyzowej. Tam znajdują się także zapisy regulujące kwestie wpłaty na rozpoczęcie działalności, a także tzw. okresowych opłat franczyzowych.

Najważniejsze kwestie zapisywane w umowie, na które powinniśmy zwrócić uwagę to między innymi:

• czas trwania umowy,
• kary umowne,
• sposób naliczania opłat,
• sposób korzystania ze znaków towarowych,
• zakaz konkurencji.

Franczyzodawca będzie miał prawo przeprowadzania kontroli, w których sprawdzi, czy przedsiębiorca wywiązuje się ze wszystkich założeń umowy. Franczyza ogranicza też możliwość samodzielnego podejmowania pewnych decyzji dotyczących np. polityki cenowej.

Przeczytaj też:Te zawody niedługo znikną z rynku pracy

Franczyzobiorcy zobowiązani są do uiszczania szeregu opłat bieżących oraz jednorazowych. Na początku działalności mogą one zaczynać się od kilku tysięcy złotych, choć w przypadku większych biznesów będą znacznie większe.

W pierwszej kolejności przedsiębiorca musi uiścić wstępną opłatę franczyzową, czyli prawo do korzystania z danego pomysłu na biznes. Na jej wysokość będą wpływały czynniki takie jak:

• okres obowiązywania umowy franczyzowej,
• usługi wstępne, czyli zakres pomocy franczyzodawcy,
• wielkość obszaru, na którym będzie prowadził działalność franczyzobiorca.

Do tego dochodzi bieżąca opłata franczyzowa, czyli kwota, która zależy od procenta dochodów, wartości sprzedaży czy obrotów. Wielu franczyzodawców pobiera też wpłaty na fundusz marketingowy, z którego finansowana jest promocja marki. Ponadto uruchamiając taką firmę, warto pamiętać o wydatkach związanych ze szkoleniem pracowników, czyli m.in. kosztem księgowości i zakupu kasy fiskalnej czy opłatami za media.

Franczyzobiorca najczęściej musi też opłacić ZUS, koszty zatrudnienia pracowników oraz opłaty licencyjne. Z kolei franczyzodawca zajmuje się remontami, wyposażeniem sklepu i zaopatrzeniem, wydatkami związanymi z adaptacją lokalu, a nawet kosztami najmu danej nieruchomości.

Wkład własny, jaki trzeba mieć do otworzenia firmy opartej na franczyzie, zależy od rodzaju biznesu. W przypadku sklepów Żabka teoretycznie wystarczy nawet 5 tys. zł, natomiast osoby, które zechcą otworzyć restaurację McDonald's, potrzebują co najmniej 2 mln złotych.

Osoby, które rozważają współprace na podstawie franczyzy, powinny w pierwszej kolejności opracować pomysł na biznes. Warto przeanalizować czy w danym miejscu i czasie współpraca z konkretną marką będzie opłacalna. Konieczne jest też odłożenie odpowiedniej ilości oszczędności.

Jeśli jesteśmy już gotowi, możemy skonsultować się z franczyzodawcą ws. nawiązania współpracy. Zazwyczaj wystarczy wypełnić internetowy formularz dostępny na stronie internetowej. Następnie wniosek jest oceniany przez franczyzodawcę, który potem przeprowadza rozmową wstępną.

Kolejny krok to spotkanie z przedstawicielami sieci w celu ustalenia warunków współpracy. Potem organizowane są szkolenia, po których można rozpocząć działalność. To, jak będzie dokładnie zależał cały proces, zależy od konkretnego franczyzodawcy.

Korzyści po stronie franczyzobiorcy to między innymi:

• dostęp do sprawdzonego modelu biznesowego,
• pomoc prawna oraz księgowa,
• możliwość działania pod popularną marką,
• pomoc w rekrutacji i wyborze lokalizacji,
• dostęp do szkoleń dla właściciela i pracowników,
• profesjonalne oprogramowanie.

Oczywiście ten model biznesowy ma też swoje wady, dlatego też wiele franczyzobiorców wkrótce po rozpoczęciu działalności decyduje się na jej zakończenie. Umowa franczyzy nakłada na przedsiębiorców wiele obostrzeń i zakazów, ograniczając ich samodzielność. Niestosowanie się do wytyczonych zasad może natomiast doprowadzić do zerwania umowy lub nałożenia wysokich kar.