Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Gmina Telatyn. Piękny, kamienny Chrystus z Poturzyna został dostrzeżony i zostanie uratowany

Bogdan Nowak
Bogdan Nowak
Przed kamienną rzeźbą Chrystusa
Przed kamienną rzeźbą Chrystusa Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków
Dawny cmentarz grekokatolicki, a potem prawosławny w Poturzynie (gm. Telatyn) to niezwykle interesujące miejsce. Zachowało się tam blisko trzydzieści starych, kamiennych nagrobków. Szczególnie wyróżnia się rzeźba Chrystusa błogosławiącego. Właśnie została wpisana do rejestru zabytków. Stało się to na wniosek Stowarzyszenia „Moje Nowosiółki”. Jakie to będzie miało konsekwencje?

Nagrobki na tej nekropolii zostały wykonane przed 1945 rokiem. Wszystkie są w złym stanie (zostały uszkodzone). Niepokoi to okolicznych mieszkańców. Członkowie Stowarzyszenia „Moje Nowosiółki” z siedzibą w Wasylowie przejmują się ich losem. Jakiś czas temu złożyli do Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wniosek o wpisanie kamiennej rzeźby Chrystusa do rejestru zabytków. Być może dzięki takiemu zabiegowi wreszcie doczeka się ona renowacji.

Broda i lekko falowane włosy

„Służby konserwatorskie podjęły działania związane z rozpoznaniem tematu zarówno pod względem prawnym jak i merytorycznym” – czytamy na stronie Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków . „Po ustaleniu prawnego właściciela, czyli parafii prawosławnej w Tomaszowie Lubelskim przeprowadzono z jej udziałem wstępną wizytację w Poturzynie”.

Co tam zobaczono? Danuta Kawałko, autorka książki pt. Cmentarze województwa zamojskiego” stwierdziła w tym dziele, iż rzeźba Chrystusa została prawdopodobnie wykonana w 1862 r. Świadczy o tym data umieszczona na jej postumencie. Niewykluczone, że wykonano ją na zlecenie miejscowego dziedzica o nazwisku Balicki. Pierwotnie stała w poturzyńskim parku, ale z nieznanych powodów przeniesiono ją na cmentarz. Wiadomo także, że kamiennego Chrystusa wykonał Konstanty Hegel (żył w latach 1799-1876), profesor rzeźby i rysunku ornamentacyjnego, jeden z warszawskich rzeźbiarzy. Wyszła pięknie. Tak rzeźbę opisali lubelscy konserwatorzy zabytków:

„Pełnoplastyczna rzeźba przedstawia Chrystusa w geście błogosławieństwa, stojącego na wysokim cokole. Postać Chrystusa ukazana jest realistycznie, w naturalnej wielkości, z prawą ręką uniesioną do góry, prawą nogą wysuniętą lekko do przodu, w bogato drapowanym płaszczu i tunice” – czytamy na stronie Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. „Fałdy szat miękko modelowane, z przodu układają się w gęste marszczenia. Twarz idealizowana, broda i lekko falowane włosy oddane w miękkim modelunku. Cokół pod rzeźbą ma formę prostopadłościanu, z podstawą i zwieńczeniem w formie gzymsu. Na każdej ze ścian cokołu umieszczono cztery ryte inskrypcje zaczerpnięte z ewangelii”.

Brzmią one następująco: „A gdy przyjdzie godzina sądu wymierzone wam będzie według zasług waszych”, „Błogosławieni miłosierni albowiem oni miłosierdzia dostąpią S. Mat.”, „Błogosławieni, którzy cierpią dla sprawiedliwości albowiem ich jest królestwo Niebieskie”, „Błogosławieni którzy w Panu umierają albowiem uczynki ich za niemi idą. Obj. S. Jana”.

Rzeźba jest niestety uszkodzona. Kamienny Chrystus nie ma prawej dłoni. Wnioski konserwatorów, którzy ją niedawno odwiedzili, zbadali i opisali?

Świadectwo minionej historii

„Wymaga (ona) objęcia szczególną ochroną, gdyż zagrożona jest dalszymi zniszczeniami, ze względu na miejsce przechowywania, nie objęte bezpośrednią opieką właściciela oraz narażona na wpływ szkodliwych warunków atmosferycznych” – stwierdzili lubelscy konserwatorzy. „Zabytek ten ściśle związany jest z lokalną tradycją i stanowi świadectwo minionej historii i świetności dworu w Poturzynie (…). Jest przykładem nielicznie ocalałej grupy dzieł po wybitnym polskim rzeźbiarzu Konstantym Heglu, którego spuściznę w znacznej mierze zniszczyły działania podczas II wojny światowej”.

Co jednak dalej, czy będą podejmowane jakieś działania? „Stowarzyszenie Moje Nowosiółki z siedzibą w Wasylowie, będące stroną w postępowaniu, zobowiązało się do współpracy z właścicielem cmentarza mającej na celu zabezpieczenie obiektu i przeprowadzenie koniecznych prac konserwatorsko-restauratorskich” – czytamy na stronie Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Oby tak się stało. Bo jest o co walczyć! Na pewno łatwiej będzie teraz np. pozyskać ewentualne dofinansowanie "dla rzeźby" oficjalnie uznanej za zabytek. To mógłby być dobry początek. Bo stare, cmentarne nagrobki z Poturzyna także czekają na renowację.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na kurierlubelski.pl Kurier Lubelski