Konfrontacje Teatralne: O prawie do bycia sobą (RECENZJA)

Zaczyna się zgoła nieteatralnie: dwie performerki – Lucia Mărneanu i kata bodoki-halmen – dają pokaz ekstremalnego fitnessu, dla którego miejscem jest raczej siłownia (i to słabo wyposażona), nie zaś scena. Młode kobiety ćwiczą z zacięciem i intensywnością godną zawodników przygotowujących się do turnieju MMA. Później następuje badanie zmęczonych ciał, wiodące niejako ku odrzuceniu kobiecości lub raczej pewnego jej zawieszenia. I tu właśnie zaczyna się teatr; teatr ruchu. W surrealistycznej choreografii Ferenca Sinko ciała artystek ulegają stopniowej przemianie. Dokonuje się proces pozornej maskulinizacji. Nie jest to jednak zwrot w stronę transgenderyzmu. To raczej próba opowiedzenia o kulturowo ukształtowanych wymogach, by wygląd naszego ciała był w „naturalny” sposób spójny z naszą wewnętrzną tożsamością. Artystki wykorzystując jako środek przekazu zrazu tylko swoje ciała i ruch, a później także formę stand up comedy i występu drag queen (czy raczej w tym przypadku drag kinga…), mówią o społecznej presji, uprzedzeniach, fobiach, stereotypach i mitach. A także – i to jest najsmutniejszy motyw spektaklu – o niezrozumieniu i samotności, na którą skazani są „inni”. To wypowiedź dobitna i szczera, oparta na osobistych doświadczeniach artystek, a przez to – nadzwyczaj prawdziwa i donośnie brzmiąca.

„Parallel” to wyraz sprzeciwu wobec wyboru tego, kim się jest, na podstawie narzuconych, arbitralne wyznaczonych norm. Mocny głos w obronie prawa do bycia sobą, nawet jeśli oznacza to zaliczenie do mniejszości, a może zwłaszcza wtedy. Tym samym spektakl rumuńskiego kolektywu wyraźnie współbrzmi z toczącą się u nas dyskusją (a raczej kłótnią) o prawach mniejszości seksualnych, gender i obywatelskich wolności. Co prowadzi do dwóch konstatacji: optymistycznej i pesymistycznej. Ta pierwsza jest taka, że dobrze, iż mimo wszystko możemy od czasu do czasu oglądać takie realizacje. Druga – że nie wiadomo, jak długo jeszcze będzie to możliwe. Na miejscu organizatorów Konfrontacji miałbym się na baczności, bo samozwańczych stróżów „normalności” nie brak także w Lublinie.