Koronawirus uderza w biznes. Jakie są nasze prawa i obowiązki? Ekspert odpowiada Czytelnikom

Jestem pracownikiem w dziale rekrutacji w firmie, która zatrudnia opiekunki do osób starszych w Niemczech. W tym momencie siedzę w domu. Szef w niedzielę poinformował mnie, że biuro jest zamknięte, a w piątek pracownicy wzięli telefony i komputery do pracy w domu. Tylko że ja nie otrzymałam telefonu ani komputera i tkwię w zawieszeniu. Nie wiem, jak to wyglądać będzie przy wypłacie. Gotowość do pracy mam. Zgłaszałam, że mogę pracować zdalnie, ale na tym kontakt się urwał i nie wiem co dalej. Podejrzewam że będę musiała wypisać wniosek o urlop bezpłatny, tylko że ten urlop zaplanowałam na sezon wakacyjny żeby wziąć pod opiekę dziecko. Co robić?
Zgodnie z przepisami o telepracy jej wykonywanie jest możliwe po przeprowadzeniu pewnych procedur uzgodnieniowych ze związkami zawodowymi, a jak ich nie ma, to uzgodnienia dokonywane są z przedstawicielami załogi. Jednakże warunki te nie są konieczne, jeśli wniosek o telepracę złoży pracownik. W niniejszej sprawie Czytelniczka zgłosiła chęć wykonywania pracy w formie telepracy. Pracodawca ma obowiązek wyposażyć pracownika w sprzęt konieczny do pracy, a także pracownik jest w gotowości, co zgodnie z normą art. 81 Kodeksu pracy, daje prawo do wynagrodzenia za ten okres. Wykorzystywanie urlopu bezpłatnego wymaga wniosku pracownika i bez niego nie może mieć miejsca, a więc pracodawca nie może wysłać na urlop bezpłatny jednostronnie.

W związku z epidemią gabinet stomatologiczny, w którym pracuję na umowie o pracę na stanowisku asystentka stomatologiczna, został zamknięty. Szefostwo nie podało nam żadnych informacji, po prostu gabinet nieczynny do odwołania. Czy w związku z taką sytuacją prawo zapewnia pracownikom wypłatę?
Podobnie jak w poprzednim przypadku jest to przestój regulowany normą art. 81 Kodeksu pracy, pracownik jest gotowy do pracy, zaś na pracodawcy ciąży ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej i zgodnie z przepisami prawa pracy nie może ono być przenoszone na pracownika.

Pracuję w restauracji na pół etatu. Umowę mam do końca roku. Od poniedziałku nie chodzę już do pracy. Część pracowników przychodzi, bo dostarczamy jedzenie na wynos. Czy ja dostanę jakieś pieniążki za pracę od 1 do 15 marca? Czy dostanę wypłatę za czas, kiedy siedzę w domu. Czy pracodawca może mnie teraz zwolnić?
Za czas pozostawiana w domu i nieświadczenia pracy, zrodzi się prawo do wynagrodzenia na podstawie normy art. 81 Kodeksu pracy, a więc pracownik otrzyma wynagrodzenie. Wynagrodzenie powinno być płacone w terminach wynikających z umowy, a jeśli takich terminów nie ustalono, to wypłata powinna nastąpić do dnia 10. następnego miesiąca. Pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o pracę bez zgodny pracownika za wypowiedzeniem, jeśli zaistnieją ku temu uzasadnione podstawy. Spadek zamówień może zaś być uzasadnioną podstawą rozwiązania umowy o pracę, ale do jej rozwiązania dojdzie po upływie okresu wypowiedzenia.

Ustał mój stosunek pracy z przedsiębiorcą X - na mocy porozumienia stron. Nowy pracodawca podpisał list intencyjny, wskazując 1 kwietnia jako najpóźniejszy termin podpisania umowy. Do dziś (obie strony) nie podpisaliśmy umowy o pracę z powodu zaistniałych okoliczności. Jakie prawa przysługują mi, jeśli nie dojdzie do podpisania umowy o pracę w okresie dłuższym niż zakładany 1 kwietnia lub pracodawca odstąpi od złożonej deklaracji? Na jakie wsparcie mogę liczyć w sytuacji, gdy nadal będę pozostawał bez pracy? Dodam, że obecnie jedyną osobą pracującą w rodzinie jest żona, ja natomiast opiekuję się dzieckiem na czas zamknięcia przedszkoli.
Jeśli zawarty list intencyjny spełnia wymogi umowy przedwstępnej o jakich mowa w art. 389 Kodeksu cywilnego, czyli jeśli przyszły pracodawca zobowiązał się do zawarcia umowy i doszło do określenia istotnych postanowień umownych, a także został określony termin jej zawarcia, czyli 1 kwietnia 2020 r., to pracownik ma prawo nawet do sądowego dochodzenia zawarcia umowy, a także dochodzenia szkody jaka wynikła z faktu jej nie zawarcia. Roszczenie zawarcia takiej umowy przedawnia się po upływie roku od chwili, w której miała być ona zawarta.

Mój mąż pracuje w magazynie w centrum meblowym. Jest odpowiedzialny za wydawanie mebli klientom, jak i za ich odbiór towaru od dostawców z całej Polski. W ciągu dnia ma więc kontakt z wieloma ludźmi z różnych środowisk, mimo to pracodawca nie zapewnił żadnych środków ochrony. Mąż nie posiada nawet bieżącej wody w magazynie (łazienka znajduje się w innym budynku), a co dopiero mówić o środkach dezynfekujących itp. Co mąż może zrobić w tej sytuacji? Czy może odmówić przyjścia do pracy ze względu na strach o swoje zdrowie?
W kodeksie pracy ustawodawca wprowadził normę art. 207, który stanowi, iż pracodawca ma obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Przez taki obowiązek należy również rozumieć zabezpieczenie przed chorobami, jakie mogą powstać w procesie świadczenia pracy. Nie ma jednakże precyzyjnych przepisów mówiących, że pracodawca ma zapewnić płyn dezynfekujący, rękawiczki, czy też maseczki chroniące przed koronawirusem. To na pracodawcy ciąży obowiązek dostosowania środków ochrony w tym zakresie do zagrożenia. Prawo odmowy wykonywania poleceń pracodawcy musi być adekwatne do zagrożenia jakie występuje na danym stanowisku i jest to badane w oparciu o daną konkretną sytuację faktyczną. Niestawiennictwo w pracy może stanowić podstawę rozwiązania umowy nawet w trybie art. 52 k.p. i w takim przypadku w procesie należy wykazać, że niestawiennictwo było uzasadnione, a więc odpowiednie do zagrożenia.

Pracuję w sekretariacie szkoły. Szkoły są oczywiście zawieszone, uczniów nie ma, ale ja pracuję normalnie. Czy w takiej sytuacji uzasadniona byłaby możliwość pracy zdalnej? Mój kierownik niestety dość sceptycznie podchodzi do tego tematu. Uczniów nie ma, ale do biura często przychodzi np. listonosz, kurier itp. Czuje się także narażona poprzez to, że dojeżdżam do pracy komunikacją miejską (około 50 minut). W pracy oprócz instrukcji mycia rąk, nie ma żadnych dodatkowych środków do dezynfekcji. Nie ma pani sprzątaczki, która otrzymywałaby czystość. Jestem w zasadzie tylko ja. Co powinnam i mogę zrobić w takiej sytuacji?
Pracownik nie może samodzielnie podjąć decyzji o świadczeniu pracy zdalnie, wymagana jest w tym zakresie zgoda pracodawcy. Wydaje się, że powinna Pani podjąć działania ograniczające możliwość zarażenia wirusem: zachować bezpieczną odległość od listonosza, otwierać korespondencję w rękawiczkach i nosić maseczkę ochronną. Pracodawca ma obowiązek dostarczenia środków czystości, ale środków dezynfekcji już nie. Niemniej byłoby to zalecane w obecnej dobie.