Koronawirus wkracza do zakładów pracy. Jakie prawa ma pracownik? Prawnik odpowiada Czytelnikom

Czy jeśli boję się chodzić do pracy ze względu na duże skupisko ludzi? Czy mogę jej odmówić i prosić o pracę zdalną?
Pracodawca nie ma obowiązku skierowania pracownika do wykonywania pracy zdalnej, jest to możliwość prawna, a nie nakaz.

Pracuję jako pracownik fizyczny w restauracji. Restauracja mieści się w galerii handlowej, więc wg rozporządzenia ministra jest zamknięta. Dostałam informację od pracodawcy, że mam przyjść do pracy mimo tego, że jest ona zamknięta (posprzątać itp.). Mam kilka dni urlopu. Czy pracodawca może mnie wysłać na urlop w czasie tego czasu, w którym restauracja jest odgórnie zamknięta?
W kwestii urlopu wypoczynkowego należy pamiętać, że jest on udzielany pracownikowi przez pracodawcę, co oznacza, że wymaga jego akceptacji za wyjątkiem czterech dni urlopu na żądanie w danym roku. Jeśli chodzi zaś o urlop bezpłatny to również wymaga on zgody pracodawcy. Oznacza to, że jeśli pracodawca wydał polecenie stawiennictwa w pracy to takie polecenie powinno być wykonane, mimo że galeria jest zamknięta.

Pracuję w galerii handlowej. Mam umowę o pracę. Pracodawca dał zatrudnionym do wyboru urlop wypoczynkowy, bezpłatny, L4 lub zwolnienie na opiekę nad dzieckiem. Czy naszej obecnej sytuacji nie można by zakwalifikować jako urlopu tzw. postojowego? Czy pracodawcy nie mają obowiązku normalnie zapłacić pracownikom za obecną przerwę?
Pracodawca jednostronnie, czyli bez wniosku pracownika może polecić mu wykorzystywanie urlopu wypoczynkowego z poprzedniego roku. Nie może natomiast to dotyczyć urlopu wypoczynkowego z bieżącego roku, przy którym potrzebny jest wniosek pracownika. Wniosek pracownika potrzebny jest także w przypadku urlopu bezpłatnego. Pracodawca nie może jednostronnie wysłać pracownika na urlop bezpłatny. W kwestii tzw. L4, to lekarz stwierdza czy są podstawy do udzielenia zwolnienia i na to nikt inny nie ma wpływu. Należy pamiętać, że ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej obarcza pracodawcę i nie może ono być przenoszone na pracownika. Wyrazem tego jest norma art. 81 Kodeksu pracy, która mówi o przestoju, z jakim możemy mieć obecnie do czynienia i za jaki obowiązany jest zapłacić pracodawca.

Jestem zatrudniona na umowę o pracę w przychodni na NFZ, na stanowisku logopedy. Z wiadomych przyczyn już od tygodnia nasza poradnia nie funkcjonuje. Dostałam jedynie informację, aby „odwołać pacjentów”. Jestem w tym momencie na zwolnieniu do końca tygodnia (ale nie z powodu przymusowej kwarantanny). Nie wiem co dalej. Czy pracodawca może wysłać mnie na urlop bezpłatny, wypoczynkowy? Co jeśli ten się skończy? To jest moje jedyne w tym momencie źródło przychodów. Obawiam się, że szef może wykorzystać moją „gotowość do pracy” i zaproponować, abym pracowała na rejestracji. Czy ma do tego prawo? Obawiałabym się o swoje zdrowie.
Zasady udzielania urlopów wypoczynkowych i bezpłatnych są kodeksowo uregulowanie i wymagają zgody pracownia jaka wyraża się najczęściej złożeniem wniosku urlopowego, za wyjątkiem urlopu wypoczynkowego za rok poprzedni. Oznacza to, że jeśli Pani takiego wniosku nie złoży i będzie Pani gotowa do świadczenia pracy, to zastosowania będą miały przepisy o przestoju, za jaki ma obowiązek płacić pracodawca. Jeśli chodzi zaś o zagadnienie polecenia innej pracy to jest to temat bardziej skomplikowany. Mianowicie ma Pani obowiązek wykonywać czynności wskazane w zawartej umowie o pracę i zgodne z kwalifikacjami, a więc logopedy. Polecenie wykonywania pracy w rejestracji raczej wykracza poza ten zakres, więc wymagałaby porozumienia zmieniającego, które wymagałoby Pani zgody lub wypowiedzenia zmieniającego jakie wchodzi w życie po upływie okresu wypowiedzenia, o ile wyrazi Pani na nie zgodę.

Czy jeśli pracodawca zwolnił pracowników z obowiązku pracy, a nie wszyscy mają do wykorzystania urlop lub nadgodziny, to czy wiąże się to z zaniżoną bądź brakiem pensji na koniec miesiąca? I jeśli tak, to czym jest to warunkowane?
W takim przypadku będzie to przestój określony w art. 81 k.p., a więc nie można mówić o braku pensji, niemniej jednak może ona być niższa, ponieważ jest to uzależnione od wielu szczegółowych regulacji zawartych miedzy stronami lub zawartych w aktach wewnętrznych pracodawcy. Nie może ona być jednak niższa niż minimalne wynagrodzenie.

Złożyłem oświadczenie o tym, że będę korzystał z opieki na dziećmi do lat 8 na podstawie rozwiązań wprowadzonych przez rząd w związku z zamknięciem szkół i przedszkoli. Dzień po złożeniu oświadczenia pracodawca poinformował mnie że nie przyjmuje go i swoją jednostronną decyzją wysyła mnie na zaległy urlop wypoczynkowy. Czy mógł tak zrobić? Ewentualnie w jaki sposób od tego się odwołać.
Mógł tak zrobić, bowiem zaległy urlop wypoczynkowy pracodawca może udzielić jednostronnie. Jeśli chodzi o jakiekolwiek „odwołania” od tego typu decyzji pracodawcy kontrolę w tym zakresie przeprowadza Państwowa Inspekcji Pracy, a także Sąd Pracy w zależności od danej sytuacji.

Pracodawca przekazał po 50 zł pracownikom na zakup na własną rękę środków ochrony. Czy może tak zrobić?
W pierwszej kolejności należałoby doprecyzować co ma na myśli autor pytania wskazując na „środków ochrony”. Pracodawca ma obowiązek dostarczenia środków ochrony indywidualnej, które są jego własnością, a dostarczanie ich pracownikom odbywa się w sposób nieodpłatny. Do obowiązków pracodawcy należy konserwacja, pranie, odpylanie i odkażanie środków ochrony indywidualnej, jakimi są np. środki ochrony kończyn (ochraniacze stóp, obuwie ochronne, ochraniacze kolan, łokci, dłoni itd.), środki ochrony głowy (hełmy), środki ochrony twarzy i oczu (okulary ochronne), środki ochronny słuchu (nauszniki, wkładki przeciwhałasowe i inne). Wydaje się jednak, że w chwili obecnej, z uwagi na koronawirus SARS-CoV-2 i chorobę COVID-19, chodziło będzie raczej o rękawiczki ochronne, maseczki lub inne środki chemiczne chroniące przed wirusem.
Zgodnie z art. 237(6) § 1 Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej, jeżeli są niezbędne do zabezpieczenia przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy. Obowiązek ustalenia rodzaju środków ochrony indywidualnej, których stosowanie na danym stanowisku pracy jest niezbędne ciąży na pracodawcy (art. 237(8)§ 1 kp). Stosownych ustaleń w tym zakresie pracodawca dokonuje po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami.
Ostatecznie pozostaje kwestia czy przekazanie 50 zł jest dostarczeniem tych środków ochrony. W mojej ocenie przepisy należy interpretować w kierunku istnienia obowiązku fizycznego przekazania tych środków pracownikowi.