Książka na jubileusz Wydawnictwa Test. Jak II RP szykowała się do wojny

Publikacja "Oddział II Sztabu Głównego. Rezultaty pracy pokojowej i udział w przygotowaniu do wojny" powstała w oparciu o raport ppłk. dypl. Ludwika Sadowskiego dla londyńskich władz emigracyjnych, na czele których stał wówczas gen. Władysław Sikorski. Opublikowany w pierwszych miesiącach po klęsce 1939 r. dokument to krytyczna ocena przygotowań do wojny.

Do Polski raport trafił w 1945 roku wraz z powracającym z emigracji wysokim oficerem Wojska Polskiego. - Wręczył opracowanie komunistom, bo liczył, że będzie przez nich dobrze przyjęty. No i przyjęto go, oczywiście do więzienia - mówi Bernard Nowak, właściciel Wydawnictwa Test.

Dokument przez dziesięciolecia był tajny. Po dekadach trafił do zbiorów IPN, gdzie dotarł do niego historyk Maciej Sobieraj. Powstało opracowanie, które jest cennym źródłem wiedzy o przygotowaniach II Rzeczpospolitej do wojny. Wydanie książki dofinansował Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Nakład publikacji jest niewielki (400 egz.), dlatego wydawca zdecydował, że będzie również dostępna na stronie Wydawnictwa Test, które w tym roku obchodzi 25-lecie działalności.

Ćwierć wieku z literaturą

Pierwszą książką pod szyldem wydawnictwa, która ukazała się jeszcze w podziemiu, były wspomnienia Józefa Czapskiego "Na nieludzkiej ziemi". Później była m.in. "Hańba domowa" Jacka Trznadla, pierwsze w Polsce wydanie "Bez ostatniego rozdziału" Władysława Andersa, tom esejów Zbigniewa Herberta i "Taniec Koperwasów", powieść Bernarda Nowaka.

- Gdyby nie działalność wydawnicza, nie przeczytałbym wielu książek i nie poznałbym wielu osób, w tym takich, jak Jerzy Giedroyc i Gustaw Herling-Grudziński - mówi Nowak.

Przez lata wydawnictwo stało się małym ośrodkiem kulturowym i po trochu opiniotwórczym. Flagową pozycją Testu jest przewodnik po Lublinie z 2000 r. Jego zaktualizowane wznowienie ukazało się w ubiegłym roku. Okładkę wydania zdobi grafika Andrzeja Kota, zmarłego przed miesiącem lubelskiego artysty.

Kolejna edycja przewodnika planowana jest na 700-lecie Lublina. - Książka jest w trakcie przeredagowywania, bo planujemy wydania obcojęzyczne - mówi Bernard Nowak. Jakie są plany na najbliższy rok?

- Wydamy wybór publicystyki społeczno-politycznej Józefa Łobodowskiego, dotyczącej stosunków polsko-ukraińskich - zapowiada szef Wydawnictwa Test. W przygotowaniu jest też kilka tomików poetyckich lubelskich autorów.