Matki mają prawo do żałoby po poronieniu

- Do szpitala trafiłam w 17. tygodniu ciąży, z silnym krwawieniem, dużym krwiakiem podkosmówkowym, z zagrożeniem poronieniem - wspomina Agnieszka. - Gdy pojawiłam się na oddziale, położna właśnie przygotowywała łóżko. Zapytała bezosobowo bez ogródek: będzie ronić? Nie wiedziałam, co odpowiedzieć, a ona dalej: bo nie wiem, czy ceratę podkładać.

Agnieszka była wtedy w drugiej ciąży. Pierwsza, dwa lata wcześniej, skończyła się poronieniem.

- Drżałam na każdą myśl o stracie kolejnej ciąży, byłam przerażona, to pytanie położnej słyszę w uszach do dzisiaj - wspomina Agnieszka. - Powiedziałam, że zdiagnozowano u mnie krwiaka, że mam leżeć. A położna: to kładę ceratę albo krwiak, albo dziecko.

Na szczęście ciążę udało się uratować. Krwiak się wchłonął i na świat przyszedł zdrowy syn Agnieszki.

- Ze względu na moje liczne pobyty na oddziałach ginekologicznych i położniczych dużo przeżyłam i dużo widziałam - mówi Agnieszka. - Zachowanie personelu w szpitalach pozostawia wiele do życzenia.

Kobiety, które straciły ciąże w wyniku poronienia, przyznają zgodnie, że to, w jaki sposób wspominają te dramatyczne chwile, zależy od tego, jakich ludzi spotkały na swojej drodze.

- W jednym szpitalu można trafić na różne położne, różnych lekarzy - mówi Karolina, która wspominała już o uwadze położnej na temat strzępków w słoiku, które matki uparcie nazywają dzieckiem. - Leżałam wtedy sama na sali dwuosobowej. Wywoływanie poronienia martwego płodu trwało kilka dni. Pewnego wieczora przyszedł do mnie lekarz dyżurny, był bardzo przejęty. Powiedział , że mają ciężką sytuację na oddziale i może zdarzyć się, że będą musieli obok mnie kogoś położyć. Zapytał, czy ja się na to zgadzam. Powiedział, że może to być kobieta w ciąży. Zapewniał, że jeśli tylko będzie taka możliwość to nikt nie będzie mnie niepokoił.

Karolina wspomina też, jak po kilku dniach wywoływania poronienia, poprosiła w szpitalu o kontakt z psychologiem.

- Byłam wykończona fizycznie i psychicznie, dostawałam tyle leków uspokajających i przeciwbólowych, że nie wiedziałam już, co się ze mną dzieje - mówi Karolina. - Poprosiłam o psychologa pierwszą położną, która u mnie się pojawiła. Źle trafiłam. Ta kobieta zupełnie zignorowała moją prośbę, żaden psycholog do mnie nie przyszedł. Był tylko ksiądz, który w ogóle nie zainteresował się, w jakim jestem stanie, odmówił modlitwę i poszedł.

Aleksandra zgłosiła się do szpitala w 13. tygodniu ciąży z silnym krwawieniem.

- Przyjmował mnie ordynator, który cały czas powtarzał, że przyszłam za późno, a ja przyjechałam do szpitala, jak tylko pojawiło się krwawienie - mówi Aleksandra. - Zostałam potraktowana okropnie. Lekarz powiedział, że to moja wina, że oni robią, co mogą, żeby ratować ciąże, a my, czyli pewnie kobiety, same sobie jesteśmy winne. Zapytał, czy jakieś mięso wypadło mi ze środka. Takiego słownictwa używał. Badał mnie przez wziernik, kiedy go wyjął, w środku było pełno krwi i skrzepów. Pokazał mi to i powiedział, że to zostało z mojego dziecka. Wrzucił wszystko do kosza i kazał iść do gabinetu zabiegowego na łyżeczkowanie. Niestety, zjawił się tam ten sam lekarz, który powiedział, że ma poród, a tutaj musi czas marnować na takie coś.

Strony internetowe i fora dla rodziców po poronieniu pełne są podobnych historii. Rzadko odzywają się pacjentki, które potraktowano z szacunkiem i zapewniono godne warunki poronienia. Zazwyczaj kobiety wyrażają wdzięczność dla jednej położnej, która w ciężkiej chwili potrzymała za rękę lub powiedziała miłe słowo.

Doktor Marta Czarnecka--Iwańczuk osiem lat pracowała jako psycholog w Ginekologiczno-Położniczym Szpitalu Klinicznym Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

- Na Polnej już dawno wprowadzono standardy postępowania w przypadku poronienia - zapewnia dr Czarnecka-Iwańczuk. - Psycholog dyżuruje w szpitalu przez całą dobę i zjawi się u potrzebującej kobiety bez względu na porę dnia.

Pacjentki na Polnej są informowane o możliwości pochówku dziecka, o przysługującym ich uprawnieniach, zasiłku pogrzebowym czy możliwości skorzystania ze skróconego urlopu macierzyńskiego.

- Ważne, żeby, jeśli jest taka możliwość, porozmawiać z kobietą przedtem i powiedzieć jej, co ją czeka - mówi doktor Czarnecka-Iwańczuk. - Zazwyczaj lekarze informują pacjentkę o wszystkim z punktu widzenia medycznego, ale ważne, żeby kobieta miała także możliwość zadbania o swoją sferę emocjonalną.

W tym celu pacjentka jest informowana o tym, jakie ma możliwości pożegnania się z dzieckiem.

- Ustalamy, czy kobieta chce zobaczyć dziecko po porodzie, czy chce wziąć je w ramiona - mówi dr Marta Czarnecka--Iwańczuk. - Są kobiety, które tego potrzebują, ale są takie, dla których to jest za dużo.

Pacjentki są także informowane o tym, co może stać się z ciałkiem ich dziecka. Jeśli nie zdecydują się na pochówek, dziecko zostanie pochowane w zbiorowym grobie na Miłostowie.

- Jeśli sprawa dotyczy porodu martwego dziecka po 22. tygodniu ciąży, to praktycznie nie zdarzają się sytuacje, żeby rodzice nie zdecydowali się na pochówek - przyznaje dr Czarnecka-Iwańczuk. - Rodzice mogą dostać także zdjęcie swojego dziecka, jeśli sobie tego życzą. Robimy również odciski stópki. O ile nie każdy jest w stanie zdecydować się na zdjęcie, to odcisk stópki dla każdego jest pamiątką do przyjęcia.

Psycholog z Polnej przyznaje, że współpraca z położnymi jest coraz lepiej zorganizowana. Jeszcze kilka lat temu o wszystko trzeba było prosić: o odcisk stópki, o zostawianie pamiątek, takich jak opaska na rączkę czy kosmyk włosa, to teraz położne same przygotowują dla rodziców ważne pamiątki, a psycholodzy mogą bardziej skupić się na rozmowie z rodzicami. Marta Czarnecka-Iwańczuk jest również adiunktem w Zakładzie Psychologii Klinicznej UM w Poznaniu. Prowadzi zajęcia dla personelu medycznego, w których uczy, jak postępować w przypadku pacjentek po stracie ciąży.

- Mówię bardziej, jak się nie zachowywać - przyznaje dr Czarnecka-Iwańczuk. - Wydaje mi się, że z roku na rok jest coraz lepiej. Mówię położnym, żeby w przypadku roniącej kobiety powstrzymywały się od swoich osobistych uwag, że bez względu na to, co prywatnie sądzi położna, kobieta, która traci ciążę ma prawo do przeżywania swoich uczuć i emocji, ma prawo do pochówku dziecka, choćby była to wczesna ciąża i rolą personelu medycznego nie jest ocena takich decyzji.

Do czego mają prawo rodzice po poronieniu?
* Masz prawo do rejestracji dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego. Szpital wystawia w takiej sytuacji tzw. pisemne zgłoszenie urodzenia dziecka. Przysługuje ono każdemu dziecku (medycznie płodowi, zarodkowi), bez względu na czas zakończenia ciąży. W USC otrzymasz skrócony akt urodzenia dziecka z adnotacją, że urodziło się martwo.

* Prawo do rejestracji dotyczy także tych dzieci, które zostały poronione/urodzone w domu.

* Masz prawo do urlopu macierzyńskiego. W przypadku narodzin martwego dziecka kobiecie przysługuje 8 tygodni urlopu. W pracy należy przedstawić skrócony odpis aktu urodzenia dziecka. Nie ma potrzeby składania zaświadczenia lekarskiego o odbytym porodzie (urodzeniu).

* Masz prawo do pochowania dziecka (jego ciała czy szczątków), bez względu na czas zakończenia ciąży. Szpital wydaje wtedy kartę zgonu. Dokument ten potrzebny jest na cmentarzu, aby pochować dziecko.

* Masz prawo do uzyskania zasiłku pogrzebowego - bez względu na czas zakończenia ciąży. W ZUS-ie należy przedstawić dokumenty potwierdzające prawo do świadczeń oraz akt zgonu.