Nadzwyczajny szczyt NATO z 24 marca 2022 roku

W odpowiedzi na agresję militarną Rosji na Ukrainę, 24 marca 2022 r. w Brukseli odbył się nadzwyczajny szczyt Sojuszu Północnoatlantyckiego. Rezultaty tego szczytu miały dwa wymiary: 1) wymiar komunikacyjny, niezmiernie istotny ze względu na kształtowanie wiarygodności sojuszniczej i gotowości do odpowiedzi, a co za tym idzie – mający duży wpływ na relacje Sojuszu z Rosją oraz 2) wymiar konkretnych, podjętych w efekcie szczytu działań. W wymiarze komunikacyjnym NATO zapewniło Ukrainę o swoim wsparciu, czyniąc przy tym liczne odwołania do liberalnej wizji porządku międzynarodowego, podkreślając znaczenie niezbywalnego prawa państwa do samoobrony, nienaruszalności jego granic i integralności terytorialnej oraz – co istotne – prawa każdego państwa do swobodnego zawiązywania relacji sojuszniczych. W wymiarze konkretnych działań NATO stworzyło podstawy do dalszego wspierania Ukrainy na płaszczyźnie politycznej i militarnej, potwierdzając tym samym politykę otwartych drzwi i deklarując ciągłe partycypowanie w podnoszeniu jej zdolności obronnych (w tym w zakresie przekazywania uzbrojenia). W stosunku do Rosji natomiast – do kontynuowania nacisków politycznych i gospodarczych w koordynacji ze środowiskiem międzynarodowym. W tym ostatnim przypadku szczególną uwagę zwrócono na Chińską Republikę Ludową, do której zaapelowano o podtrzymanie opartego na prawie porządku międzynarodowego i „powstrzymanie się przed jakimkolwiek wsparciem wojny Rosji”. Sytuacja ta potwierdza wyraźne globalne oddziaływanie wojny na Ukrainie, ale również coraz mocniej uwidacznia konieczność pozycjonowania się europejskich członków NATO wobec asertywnej polityki międzynarodowej Chin w ich relacjach z USA i Rosją. Ważne w kontekście dalszej ewentualnej eskalacji wojny jest także zapewnienie Sojuszu, że zamierza on kontynuować swoją politykę „nieangażowania się” bezpośrednio w konflikt zbrojny Rosji z Ukrainą.

Szczyt dał również wyraźny polityczny impuls w kierunku intensyfikacji działań z zakresu odstraszania. Na wymierne efekty trzeba będzie jednak poczekać przynajmniej do czerwcowego szczytu w Madrycie. Co istotne, Sojusz zobowiązał się też do wzmacniania stabilności państw, w których zidentyfikowano bezpośrednie zagrożenie ingerencją Rosji, w tym Bośni i Hercegowiny oraz Gruzji.

Uwzględniając szczególny kontekst międzynarodowy związany z eskalacją wojny Rosji z Ukrainą, należy zauważyć, że nadzwyczajny szczyt NATO w Brukseli miał charakter raczej polityczny, wyznaczał kolejne ścieżki rozwoju zdolności obronnych Sojuszu, a w wymiarze konkretnych decyzji wojskowych był „przystankiem na drodze do Madrytu”. Ważnym przesłaniem tego spotkania, które miało wpłynąć przede wszystkim na percepcję decydentów politycznych w Rosji, miały stać się zapewnienia o jedności Sojuszu i gotowości do wypełniania „świętych zobowiązań” – jak wyraził się prezydent USA Joe Biden – artykułu 5 traktatu waszyngtońskiego.

Więcej informacji i aktualnych komentarzy na stronie internetowej Instytutu Europy Środkowej w Lublinie, www.ies.lublin.pl.