Niewielkie zwycięstwo bloku centroprawicowego w Szwecji. Środa z Instytutem Europy Środkowej

Kampania wyborcza była zdominowana przez sprawy wewnętrzne, w tym głównie kwestie gospodarcze oraz związane z wysoką przestępczością. Stanowią one duże wyzwanie dla szwedzkiego modelu państwa opiekuńczego. Wysoka inflacja (nienotowana na tych poziomach od wczesnych lat 90. XX wieku), której wartość w lipcu wyniosła 8,0%, jest w dużej mierze wywołana przez wzrost kosztów paliw i energii elektrycznej. Mają one bezpośrednie przełożenie na wzrost gospodarczy – prognozy na 2023 r. zakładają minimalną wartość wzrostu PKB (0,2%).

Obok problemów gospodarczych, rosnąca przestępczość i niekontrolowana imigracja są jednymi z głównych wyzwań dla Szwecji. Dane z pierwszych miesięcy 2022 r. pokazują, że będzie on rekordowy pod względem liczby śmiertelnych ofiar przestępstw. Problem jest ogólnokrajowy. Według oficjalnych statystyk, w tym nieco ponad 10-milionowym państwie w wyniku strzelanin zginęły dotychczas 44 osoby. Poszczególne partie mają różne propozycje rozwiązania problemów tego rodzaju. Socjaldemokraci obiecywali zwiększenie wysiłków na rzecz integracji imigrantów oraz lepszą współpracę pomiędzy policją, sądami dla nieletnich i służbami socjalnymi. Z kolei partie centroprawicowe proponowały szereg reform obejmujących m.in. przywrócenie regularnych kontroli granicznych, ograniczenie imigracji (główny postulat Szwedzkich Demokratów) czy wprowadzenie dożywotniego zakazu powrotu do Szwecji w przypadku otrzymania nakazu deportacji.

Po przeliczeniu głosów z 95% komisji wyborczych minimalną przewagę ma blok centroprawicowy, który może liczyć na 175 mandatów w 349-osobowym Riksdagu. Dominującą partią pozostaje Socjaldemokracja, która pod przewodnictwem obecnej premier Magdaleny Andersson zdobyła 30,5% (108 mandatów w Riksdagu). Również zieloni, którzy do listopada 2021 r. wchodzili w skład koalicyjnego rządu mniejszościowego, poprawili swój wynik, zdobywając 5,1% (18 miejsc). Z wyników wyborów nie mogą być zadowolone dwie pozostałe partie zaliczane do bloku czerwonego, tj. Partia Centrum i Partia Lewicy, które uzyskały po 6,7% (po 24 mandaty).

Zdecydowanie największym wygranym tych wyborów są narodowo-konserwatywni Szwedzcy Demokraci, którzy osiągając rekordowe poparcie (20,6% i 73 miejsca), zostali drugą siłą w parlamencie i nie mogą być, tak jak dotychczas, izolowani na scenie politycznej. Spadło poparcie dla pozostałych partii centroprawicowych, tzw. burżuazyjnych (Moderatów – 19,1%, 67 miejsc, Chadecji – 5,4%, 19 miejsc, i Liberałów – 4,6%, 16 miejsc). Mimo że Moderaci będą trzecią siłą w parlamencie, to jej przewodniczący Ulf Kristersson najprawdopodobniej otrzyma od przewodniczącego szwedzkiego parlamentu (talmana) misję utworzenia rządu, co będzie dość dużym wyzwaniem, biorąc pod uwagę rozkład mandatów i istniejące różnice pomiędzy partiami.

Wyniki wyborów parlamentarnych do Riksdagu dowodzą, że szwedzka scena polityczna jest dość mocno spolaryzowana, a jej stopień rośnie wraz ze wzrostem poparcia dla Szwedzkich Demokratów. W ciągu najbliższych czterech lat osiem partii politycznych będzie funkcjonować w ramach dwóch bloków, które po raz drugi osiągnęły zbliżony wynik wyborczy. Brak wyraźniej większości parlamentarnej utrudni utworzenie stabilnego rządu.