Nobel z ekonomii - ucieczka od rzeczywistości

W tym roku decyzje komitetów noblowskich wydają się szczególnie zaskakujące. Dotyczy to zwłaszcza nagrody pokojowej oraz w zakresie ekonomii. Unia Europejska została wyróżniona chyba po to, aby ją wesprzeć w trudnych dla niej chwilach. Zmagająca się z potężnymi problemami wewnętrznymi, już dawno przestała być postrzegana jako niosąca ideę pokoju między krajami. Wystarczy popatrzeć na to, jak niemiecka kanclerz jest witana na ulicach Aten, a by zrozumieć, jak daleko nam do braterstwa między narodami. Przyznanie Nagrody Nobla ma więc prawdopodobnie zachęcić przywódców europejskich do przypomnienia sobie idei, wokół których Unia Europejska powstała, a nie w jakiś szczególny sposób nagrodzić ich za dotychczasowe osiągnięcia.

Jeszcze bardziej zaskakujący był werdykt dotyczący nagrody w zakresie ekonomii. Otrzymali ją dwaj amerykańscy naukowcy - Lloyd Schapley i Alvin Roth - za prace nad metodami maksymalnie efektywnego dopasowania do siebie różnych czynników. Założenia teoretyczne wyróżnionych metod zostały sformułowane jeszcze w latach 60. XX wieku, a pogłębione badania i zastosowanie w praktyce tych rozwiązań ma miejsce już od lat 80.

Tak zwany algorytm najlepszego wyboru jest więc metodą znaną i w niektórych dziedzinach ekonomii i gospodarki z powodzeniem stosowaną, ale już metodą nienową i niezwiązaną w sposób szczególny z tym, co się dzieje w ekonomii obecnie. Nie ma ta metoda nic wspólnego z rozwiązywaniem problemów kryzysu, z jakim zmaga się współczesny świat. Wygląd to tak, jakby osoby przyznające nagrodę uciekały od współczesnej rzeczywistości, bojąc się kontrowersji po opowiedzeniu się za jakąś metodą działania. Wolały werdykt bezpieczny, choć mało bieżący. Schapley i Roth nie pojawili się wśród kandydatów na żadnej poważnej liście rankingowej. Komentatorzy i ekonomiści umieszczali na nich nazwiska naukowców związanych z badaniami dotyczą- cymi żywych aktualnie kwestii: kryzysu, dobrobytu, finansów.

Bank Szwecji wybrał jednak rozwiązanie bezpieczne, nagradzając naukowców, którzy opracowali metodę powiązaną z rzeczywistym funkcjonowaniem gospodarki, ale bardzo wycinkową. Jednocześnie uciekł od globalnej, nurtującej nas cały czas rzeczywistości ekonomicznej.

Pewnie dopiero po latach zostaną nagrodzeni ci, których idee okażą się najsilniejsze i najbardziej wpłyną na rozwiązanie aktualnych problemów gospodarczych.