Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Profilaktyka COVID-19. Jak skutecznie zapobiegać infekcji koronawirusem SARS-CoV-2? Najważniejsze zasady ochrony zalecane przez ekspertów

Anna Rokicka-Żuk
Anna Rokicka-Żuk
Zapobieganie infekcji koronawirusem jest możliwe tylko za pomocą przestrzegania zasad higieny i unikania bezpośrednich kontaktów międzyludzkich
Zapobieganie infekcji koronawirusem jest możliwe tylko za pomocą przestrzegania zasad higieny i unikania bezpośrednich kontaktów międzyludzkich fernandozhiminaicela
W Polsce lawinowo rośnie liczba potwierdzonych przypadków COVID-19. W sytuacji braku szczepionki przeciw koronawirusowi SARS-CoV-2 najskuteczniejszą metodą zapobiegania zakażeniu wciąż pozostają działania profilaktyczne. Warto zatem wiedzieć na ich temat jak najwięcej i rygorystycznie stosować je w codziennym życiu.

Od kogo można zarazić się koronawirusem?

Na wywoływaną przez koronawirusa chorobę COVID-19 nie ma w pełni skutecznego leku ani szczepionki. Jego źródłem są nie tylko osoby w widoczny sposób zakażone (a także przedmioty i powierzchnie, z którymi miał kontakt), ale nawet te nie wykazujące symptomów infekcji, którzy stanowią co najmniej 1/5 wszystkich zarażonych.

Jak oszacowali naukowcy z brytyjskiego Imperial College, zakażeni przekazują wirus średnio 2,6 kolejnym osobom, czyli np. 10 chorych zaraża 26 innych ludzi.

Okres zakaźności wirusa SARS-CoV-2 może być przy tym dłuższy niż trwa kwarantanna (obecnie to jedynie 10 dni), bo wynosi nawet 24 dni, a według niektórych ekspertów – do 42 dni!

To wszystko sprawia, że przed koronawirusem wywołującym COVID-10 trzeba się chronić bardziej skrupulatnie niż przed występującym masowo wirusem grypy.

FAQ - wszystko o koronawirusie i COVID-19

Co należy wiedzieć o wirusie SARS-CoV-2 i wywoływanej przez niego chorobie COVID-19? Sprawdź odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania!

Co to jest koronawirus?

Koronawirus SARS-CoV-2 to jeden z siedmiu poznanych dotąd gatunków koronawirusów ludzkich, które wywołują zakażenia układu oddechowego. Oprócz nowego koronawirusa są to także wirusy przyczyniające się do łagodniejszych infekcji sezonowych, które są odpowiedzialne za 15-30 procent zachorowań uznawanych za grypę. Nowy koronawirus jest spokrewniony z wirusami SARS-CoV i MERS, które wywołały epidemie w XXI wieku, jednak ich nasilenie nie było tak duże, jak rozmiary obecnej pandemii.

Jak wygląda koronawirus?

Koronawirus to typ wirusa, który składa się z materiału genetycznego w postaci nici RNA zamkniętej w otoczce. Na jej powierzchni posiada charakterystyczne wypustki, które przypominają koronę. W wypustkach zawarte są białka, dzięki którym wirus wnika do komórek, a po zainfekowaniu namnaża się w ich wnętrzu i rozprzestrzenia w organizmie.

Jak przenosi się koronawirus?

Koronawirus SARS-CoV-2 przenosi się poprzez wydzieliny chorego, a więc poprzez kichanie, kasłanie, mówienie, a także oddychanie. Wydostając się tą drogą z organizmu jest obecny w powietrzu, również w postaci rozpylonego aerozolu, osiada też na powierzchniach (zwłaszcza podłogach) i przedmiotach. Jest ponadto obecny w moczu i stolcu zakażonego, i z tego powodu można zarazić się nim w toalecie. Źródłem infekcji jest nie tylko wdychanie drobin zawierających wirusa, ale też dotykanie skażonych powierzchni, a następnie ust, nosa lub oczu, jak również spożywanie zanieczyszczonych nim produktów spożywczych, również mrożonych.

Kiedy skończy się pandemia koronawirusa?

Pandemia koronawirusa, czyli epidemia o zasięgu światowym, począwszy od grudnia 2019 roku przybiera jedynie na sile. Istnieją co prawda teorie, że może wygasnąć sama, gdy zarazi się 45-60 procent społeczeństwa i nie będzie już kolejnych potencjalnych ofiar. Scenariusz osiągnięcia tzw. odporności stadnej (inaczej zbiorowej) nie jest jednak potwierdzony i wiąże się z dużym odsetkiem zgonów, dlatego jedyną nadzieją na zakończenie epidemii jest wynalezienie skutecznej i bezpiecznej szczepionki, a następnie wprowadzenie masowych szczepień. Może to się udać najwcześniej w 2021 roku.

Skąd się wziął koronawirus?

Nowy koronawirus pochodzi z Chin, a za jego źródło uważa się targ rybny w mieście Wuhan w prowincji Hubei. Tak, jak wiele koronawirusów, jest to wirus odzwierzęcy, jednak do tej pory nie potwierdzono z wszelką pewnością, od jakiego gatunku zwierząt pochodzi. Naukowcy wskazują na nietoperze z rodziny podkowcowatych, jednak w grupie podejrzanych przez jakiś czas znajdowały się także łuskowce. Na początku pandemii pojawiły się ponadto przypuszczenia, że do rozwoju epidemii przyczyniły się także bezdomne psy.

Czym różni się infekcja koronawirusem od grypy?

Choć średnio co piąta infekcja grypopodobna jest spowodowana zwykłymi koronawirusami ludzkimi, jego nowy gatunek w postaci SARS-CoV-2 jest dużo bardziej niebezpieczny i u części chorych atakuje również narządy poza układem oddechowym. Prawdziwa grypa jest wywoływana przez wirusy grypy, natomiast nowy koronawirus wywołuje COVID-19. Choć mogą powodować podobne objawy, COVID-19 jest bardziej zaraźliwy od grypy i u niektórych wiąże się poważnymi powikłania. Objawy zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 zwykle rozwijają się dłużej, bo 2-14 dni, a średnio 5 dni (dla grypy to 1-4 dni), a chorzy z COVID-19 dłużej zarażają też innych. Podczas gdy istnieją skuteczne leki i szczepionki przeciw grypie, na efektywne środki przeciw COVID-19 trzeba jeszcze poczekać.

Co to jest COVID-19?

COVID-19 to oficjalna nazwa choroby wywoływanej przez koronawirusa SARS-CoV-2. Jest to wysoce zakaźna infekcja, która może powodować śmiertelne powikłania. Wciąż nie ma w pełni skutecznego leku na COVID-19 ani też przeciwdziałającej mu szczepionki, która mogłaby być podawana profilaktycznie.

Jakie choroby wywołuje koronawirus?

Koronawirus SARS-CoV-2 wywołuje chorobę nazwaną COVID-19. Najczęściej jest to zakażenie dróg oddechowych mogące skutkować zapaleniem płuc, choć u części chorych koronawirus atakuje też (jednocześnie lub osobno) układ pokarmowy. W procesie rozwoju choroby koronawirus może powodować też zmiany w układzie nerwowym, krwiotwórczym, głównych narządach (m.in. serce, nerki, wątroba), naczyniach krwionośnych i skórze. Skutkiem powikłań zakażenia mogą być stany bezpośrednio zagrażające życiu, takie jak udar mózgu, zapalenie wielonarządowe czy zespół niewydolności oddechowej (ARDS).

Ile osób umiera z powodu koronawirusa, a ile zdrowieje?

Według statystyk 99 procent zakażonych koronawirusem przechodzi infekcję łagodnie, a tylko w 1 procent przypadków ma ona przebieg ciężki lub krytyczny. Tylko 3 procent wszystkich przypadków na świecie, które uznano za zamknięte, zakończyło się śmiercią pacjenta, natomiast odsetek zgonów w Polsce to 4 procent. Odsetek pacjentów wyleczonych lub zwolnionych ze szpitala w naszym kraju wynosi więc 96 procent.

Czy zakażenie koronawirusem może nie powodować objawów?

Jest to sytuacja stosunkowo częsta, bo według badań w momencie uzyskania dodatniego wyniku testu na koronawirusa objawów nie ma 20-40 proc. zakażonych. Choć u części osób objawy mogą pojawić się pod dłuższym czasie, liczonym nawet w tygodniach, u innych nie wystąpią wcale lub będą niespecyficzne, a przez to nie zostaną uznane za oznakę zakażenia (jak to bywa w przypadku zmęczenia czy bólów głowy). Objawów infekcji najczęściej nie mają dzieci, choć po pewnym czasie może ona i tak doprowadzić do ciężkich powikłań w postaci wielonarządowego zapalenia. Osoby bezobjawowe mogą zarażać innych, choć nie z takim nasileniem, co te kaszlące i kichające.

Jakie są objawy koronawirusa?

Objawy zakażenia koronawirusem próbowano klasyfikować na różne sposoby, a obecnie obowiązuje m.in. ich podział według nasilenia COVID-19:

  1. objawy grypopodobne bez gorączki: ból głowy, utrata węchu, bóle mięśni, kaszel, ból gardła, ból w klatce piersiowej, brak gorączki.
  2. objawy grypopodobne z gorączką: ból głowy, utrata węchu, kaszel, ból gardła, chrypa, gorączka, utrata apetytu.
  3. objawy żołądkowo-jelitowe: ból głowy, utrata węchu i apetytu, biegunka, ból gardła, ból w klatce piersiowej, brak kaszlu.
  4. objawy ciężkie 1. stopnia ze zmęczeniem: ból głowy, utrata węchu, kaszel, gorączka, chrypa, ból w klatce piersiowej, zmęczenie.
  5. objawy ciężkie 2. stopnia z dezorientacją: ból głowy, utrata węchu i apetytu, kaszel, gorączka, chrypa, ból gardła, ból w klatce piersiowej, zmęczenie, dezorientacja, bóle mięśni.
  6. objawy ciężkie 3. stopnia, brzuszne i oddechowe: ból głowy, utrata węchu i apetytu, kaszel, gorączka, chrypa, ból gardła, ból w klatce piersiowej, zmęczenie, dezorientacja, bóle mięśni, spłycony oddech, biegunka, ból brzucha.

Jak można wykryć koronawirusa?

Obecność koronawirusa w organizmie stwierdza się poprzez wykrycie jego genów (nici RNA) w wydzielinie pobranej z nosogardzieli, ewentualnie ze śliny. Badaniem, które umożliwia jego identyfikację, jest tzw. reakcja łańcuchowa polimerazy z odwrotną transkrypcją RNA (RT-PCR, inaczej badanie genetyczne lub molekularne), którą mogą przeprowadzać jedynie wyspecjalizowane laboratoria. Natomiast dopuszczone od listopada badanie diagnostyczne w postaci testów immunologicznych (serologicznych) nie wykrywa koronawirusa, tylko przeciwciała wytworzone przez organizm, by móc go zwalczyć. Tym samym dodatni wynik tego testu wskazuje na infekcję aktywną lub już przebytą.

Jak chronić się przed koronawirusem?

Jedynym sposobem ochrony przed zakażeniem koronawirusem jest unikanie kontaktów z jego potencjalnymi nosicielami. Oznacza to przede wszystkim izolację domową, a w miejscach publicznych – stosowanie środków profilaktycznych takich jak dystans społeczny (1,5-2 metry odstępu między ludźmi), noszenie maseczek ochronnych zakrywających usta i nos oraz skrupulatną higienę dłoni. Zalecane jest ponadto zachowanie higieny podczas spożywania i przygotowywania posiłków, a także odpowiednia obróbka termiczna produktów pochodzenia zwierzęcego.

Jak długo trwa infekcja koronawirusem?

Czas ten zależy od nasilenia infekcji. Większość osób z łagodnymi objawami zakażenia wraca do zdrowia w ciągu 30-60 dni. Natomiast w przypadku przeważającej części pacjentów w stanie ciężkim zdrowienie trwa powyżej 60-90 dni. W przypadku utrzymywania się symptomów infekcji przez wiele tygodni mówimy o tzw. długim COVID-19. U części pacjentów zmiany w organizmie wywołane przez COVID-19 mogą być trwałe. Mogą obejmować zmniejszenie powierzchni czynnej płuc, uszkodzenia mięśnia sercowego z arytmią, niewydolność nerek, zakrzepicę żył głębokich czy stany pozapalne jelit. Ozdrowieńcy, którzy mają za sobą krytyczny przebieg choroby, mogą wymagać długotrwałej rehabilitacji i opieki zdrowotnej.

Co robić przy podejrzeniu zakażenia koronawirusem?

Podejrzewając zakażenie koronawirusem należy wykonać test w jego kierunku, który ze skierowaniem lekarskim jest bezpłatny, a bez skierowania kosztuje 350-500 zł. Jeżeli objawy infekcji występują dłużej, np. przez tydzień, można wykonać test na przeciwciała (na podobnych warunkach). Aby uzyskać skierowanie, należy umówić się na teleporadę w przychodni POZ lub za pomocą formularza dostępnego na stronie Ministerstwa Zdrowia. Wyjątkiem są dzieci do 2. roku życia, które muszą być zbadanie przez lekarza. Po wystawieniu skierowania należy udać się do punktu pobrań; osoby zmotoryzowane mogą udać się też do mobilnego punktu pobrań. W sytuacji, gdy przy infekcji pojawi się duszność, ucisk w klatce piersiowej i problemy z oddychaniem, należy wezwać karetkę lub udać się prywatnym samochodem do szpitala zakaźnego.

Co to jest osocze ozdrowieńców?

Osocze ozdrowieńców to preparat pozyskiwany z krwi osób, które wyzdrowiały z COVID-19. Zawiera ono przeciwciała anty-SARS-CoV-2, które organizm wytwarza w celu zwalczenia koronawirusa. Podawanie ich chorym na drodze transfuzji stanowi metodę leczenia, która łagodzi objawy i skraca czas trwania choroby. Osocza wciąż brakuje, dlatego o jego oddawanie apelują nie tylko lekarze, ale też rząd.

Jak leczyć infekcję koronawirusem?

Ponieważ nie istnieje całkowicie skuteczny środek zwalczający koronawirusa, a te stosowane w ciężkich przypadkach są dostępne tylko w szpitalach, COVID-19 leczy się jedynie w sposób objawowy. Oznacza to, że środki stosowane w leczeniu domowym mogą jedynie łagodzić symptomy infekcji takie jak kaszel, ból gardła, katar, gorączka, ból mięśni czy zapalenie spojówek. W tej roli sprawdzają się preparaty ogólnie dostępne bez recepty w aptekach i drogeriach, które podaje się również przy zwykłych infekcjach oddechowych. W przypadku terapii w szpitalu skuteczne jest leczenie za pomocą osocza ozdrowieńców, musi jednak być rozpoczęte w maksymalnie ciągu kilku dni od początku infekcji i zawierać odpowiednio wysoki poziom przeciwciał anty-SARS-CoV-2.

Myj lub dezynfekuj dłonie w odpowiedni sposób

Najważniejsza zasada chroniąca przed infekcją koronawirusem jest zarazem najprostsza. To częste i dokładne mycie dłoni, a najlepiej ich dezynfekcja preparatem biobójczym niszczącym wirusy. Czynności higieniczne powinny trwać 30 sekund i uwzględniać wszystkie powierzchnie dłoni. Czyste ręce najlepiej wytrzeć w papierową chusteczkę lub jednorazowy ręcznik, nie dotykając po umyciu kranu ani klamek (można to zrobić np. przez suchy papierowy ręcznik).

Przekonaj się, jakie są rodzaje preparatów antybakteryjnych, czy są skuteczne i w jaki sposób należy z nich korzystać! Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz na kolejnych zdjęciach.

7 najważniejszych informacji o żelach antybakteryjnych!

Odkażaj powierzchnie i przedmioty, z którymi masz kontakt

Do dezynfekcji powierzchni i przedmiotów, z którymi ma się częsty kontakt, najlepiej wybierać dedykowane temu środki odkażające. Ich działaniu należy regularnie poddawać telefon komórkowy, laptop, mysz, tablet i inne urządzenia elektroniczne, a także biżuterię i zegarki.

W pracy warto odkażać blat biurka, uchwyty szuflad, włączniki urządzeń oświetlających czy nawet klamki. W domu należy oczyszczać nimi nie tylko często m.in. klawisze używanych urządzeń, stół, elementy krzeseł, za które łapiemy podczas ich odsuwania, blaty kuchenne, klamki drzwi i szafek czy drzwi lodówki.

Poza domem unikaj dotykania twarzy

W jednym z badań dowiedziono, że osoby dorosłe dotykają twarzy ponad 20 razy dziennie, podczas gdy błony śluzowe ust, nosa i oczu to najłatwiejsze drogi zakażenia koronawirusem. Można go przenieść na dłoniach po tym, jak dotykało się zakażonych powierzchni, takich jak klamki, blaty, przyciski, poręcze, uchwyty itp.

Wiele osób ignoruje zalecenia epidemiologów związane z ochroną przed koronawirusem. Ryzyko zarażenia się nim rośnie tym bardziej, a zwiększająca się liczba potwierdzonych przypadków już teraz odzwierciedla przewidywany jesienny trend związany z drugą falą zachorowań w Polsce. Warto więc wiedzieć, które z informacji powtarzanych na temat COVID-19 są nieprawdziwe, a których nie warto ignorować.Sprawdź 13 najpopularniejszych mitów o koronawirusie i dowiedz się, jak jest naprawdę!

13 mitów na temat koronawirusa i COVID-19 – Sprawdź, w które...

Unikaj większych skupisk ludzi

Choć rząd wprowadził dotkliwe obostrzenia związane z życiem publicznym, nawet małe zbiorowiska obcych ludzi stanowią zagrożenie infekcją. Dotyczy to również miejsc, do których uczęszczają, takich jak sklepy czy apteki. Koronawirus może bowiem utrzymywać się nie tylko na powierzchniach (a zwłaszcza podłogach), ale też w powietrzu, jeżeli nie wszyscy noszą prawidłowo obowiązkowe maseczki ochronne. W miarę możliwości najlepiej ograniczyć wychodzenie z domu, jak również zaniechać też z korzystania z masowych środków transportu.

Zachowaj dystans

Koronawirusy rozprzestrzeniają się głównie bezpośrednią drogą kropelkową i przez aerozol zawieszony w powietrzu. Dlatego warto zachować co najmniej 1,5 metra odstępu od innych osobób i unikać przebywania w pobliżu tych, które kaszlą lub tym bardziej kichają. Jeżeli natomiast samemu ma się takie objawy, nawet mogące wskazywać na zwykłe przeziębienie, należy pozostać w domu, a w przypadku możliwości zakażenia koronawirusem – skontaktować się z władzami sanitarnymi.

Noś maseczkę ochronną właściwego rodzaju, w odpowiedni sposób i w określonych sytuacjach

Używanie zwykłej maseczki ochronnej jest zabezpieczeniem przed zakażeniem o potwierdzonej skuteczności. Z tym, że w większym stopniu chronią innych niż samego użytkownika. Metoda sprawdza się więc w sytuacji, gdy maski noszą bez wszyscy bez wyjątku.

Ochronę użytkownika przed koronawirusem i innymi wirusami zapewniają za to maski o klasie ochrony FFP2 lub FFP3, oznaczane też symbolami N95. Powinny mieć tak dobrany kształ, by zakrywały nos i usta, nie dotykając ich, oraz przylegały szczelnie do twarzy.

Maska musi być przy tym stosowana we określony sposób. Przed jej założeniem należy dokładnie umyć lub zdezynfekować dłonie i powtórzyć tę czynność tuż po jej zdjęciu. W trakcie noszenia maski nie należy dotykać. Gdy zawilgotnieje, powinna być wymieniona na nową. Koniecznym uzupełnieniem w kontakcie z osobą zakażoną lub potencjalnie chorą są też okulary o dużej powierzchni, najlepiej ochronne.

Dowiedz się więcej:

Dbaj o higienę podczas przygotowania posiłków

Koronawirus przenosi się również przez brudne ręce, czyli drogą fekalno-oralną, a ponadto poprzez mocz. Potencjalnym źródłem zakażenia są więc również publiczne toalety, zwłaszcza przy spuszczaniu wody w pisuarze czy toalecie z otwartą klapą.

Źródłem patogenu mogą być ponadto produkty niepoddane obróbce termicznej, takie jak surowe mięso i jajka. Wirus SARS-CoV-2 może występować nawet w mrożonkach, zarówno krajowych, jak i importowanych (zwłaszcza z ryb i owoców morza).

Przed konsumpcją produkty odzwierzęce należy dokładnie ugotować, a podczas przygotowywania wszelkiego rodzaju żywności zadbać o czystość naczyń i sprzętów kuchennych, takich jak deska czy nóż.

Ręce należy umyć po kontakcie z surowymi produktami i przed dotykaniem mięsa ugotowanego. Bezwzględnie należy pamiętać o myciu lub odkażeniu dłoni również przed jedzeniem.

Pierz w wysokiej temperaturze

Optymalne warunki rozwoju koronawirusa to temperatura ok. 4 stopni Celsjusza i duża wilgotność – sprawiają one, że patogen może przeżyć poza organizmem nawet przez 28 dni. Dlatego ubrania, w których wychodzi się z domu, należy po powrocie zmieniać i najlepiej od razu prać w temp. wynoszącej co najmniej 60 stopni.

Czy na pewno wiesz, jak chronić się przed koronawirusem SARS-CoV-2? Mycie i dezynfekcja dłoni, niedotykanie twarzy, unikanie osób z objawami infekcji, dużych skupisk ludzi i podróży w określone rejony świata mogą nie wystarczyć!Sprawdź, jakie źródła zakażenia można łatwo przeoczyć – w tych 10 sytuacjach proponujemy zmianę zachowania na takie, które zwiększa bezpieczeństwo.

Jak nie zarazić się koronawirusem? Sprawdź, kiedy możesz nie...

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Te produkty powodują cukrzycę u Polaków

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na kurierlubelski.pl Kurier Lubelski