"Specjaliści o FAS - nauka, diagnoza, terapia, pomoc". Za nami ważna konferencja. Przeczytaj relację

Regionalny Punkt Diagnozy i Terapii FAS/FASD został utworzony 30 marca 2021 r. przez Samorząd Województwa Lubelskiego. Na przestrzeni dwóch lat działalności do Punktu wpłynęło 204 zgłoszenia dzieci z podejrzeniem występowania Alkoholowego Zespołu Płodowego (FAS) (z tego 59 w 2021 r., 108 w 2022 r. i 37 w 2023 r.). W przeciągu tego okresu wydano 65 diagnoz w kierunku FAS/FASD (10 w 2021 r., 43 w 2022 r., 12 w 2023 r.). Pozostałe zgłoszenia dotyczyły innych rodzajów zaburzeń.

Regionalny Punkt Diagnozy i Terapii FAS/FASD w Lublinie jest instytucją, która prowadzi bezpłatną diagnozę dzieci i młodzieży w kierunku FASD. Ponadto RPDiT FAS/FASD w Lublinie oferuje bezpłatną terapię w zakresie integracji sensorycznej i logopedii. W najbliższym czasie oferta Punktu zostanie poszerzona o terapie integracji odruchów wg metody dr Svetlany Masgutowej oraz dogoterapię. Rodzice i opiekunowie dzieci z diagnozą FAS/ FASD objęci są pomocą psychologiczną podczas spotkań indywidualnych jak też poprzez uczestnictwo w zajęciach w grupie wsparcia i grupie psychoedukacyjnej. Jednym z zadań RPDiT FAS/FASD w Lublinie jest prowadzenie działalności edukacyjnej dla różnych grup odbiorców. Dlatego na naszej stronie internetowej www.rops.lubelskie.pl, dostępne są materiały do pobrania, artykuły, filmy edukacyjne, pliki audio z informacjami dla rodziców, nauczycieli, terapeutów. Pracownicy Punktu prowadzą działania edukacyjne w regionie. Podsumowaniem dwóch lat działalności było zorganizowanie Konferencji, która również wpisuje się misję edukacyjną.

I Regionalna Konferencja została objęta honorowym patronatem Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom. Do promocji wydarzenia włączyły się również lokalne media, które udzieliły nam patronatu medialnego, za co serdecznie dziękujemy TVP 3 Lublin i Polskiemu Radiu Lublin. Konferencja była skierowana do przedstawicieli władz samorządowych, środowisk naukowych, medycznych, pracowników powiatowych centrów pomocy rodzinie oraz poradni psychologiczno-pedagogicznych województwa lubelskiego oraz osób pracujących w ośrodkach pomocy społecznej i placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Dodatkowo wśród grona odbiorców znaleźli się rodzice i opiekunowie dzieci z diagnozą FAS/FASD oraz nauczyciele.

Konferencja została podzielona na trzy bloki tematyczne. W pierwszym z nich, pod nazwą: „Wyzwania diagnostyczne” wśród grona prelegentów gościliśmy wybitne osoby ze środowiska naukowego z całej Polski. Z wystąpieniem pt.: „Rola i znaczenie badania rezonansu magnetycznego w diagnostyce dziecka z FAS” wystąpił prof. Andrzej Urbanik - Kierownik i założyciel Katedry Elektroradiologii, w Kolegium Nauk Medycznych Uniwersytetu Rzeszowskiego. Wybitny radiolog, dzielący się swoją wiedzą ze studentami i naukowcami wielu uczelni i instytutów badawczych, w tym:

Państwowego Szpitala Klinicznego Akademii Medycznej w Gdańsku, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Zakładu Diagnostyki Obrazowej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. To autor wielu publikacji w czasopismach polskich i zagranicznych. Profesor Andrzej Urbanik jako radiolog wspierał naukę poprzez nowatorskie badania pamięci, aspektów dwujęzyczności, leworęczności, emocji, hipnozy, wspierał badania w zakresie FASD, chorób onkologicznych, naczyniowo-sercowych, stomatologicznych. Z zamiłowania podróżnik, muzyk, żeglarz, przyrodnik, sportowiec człowiek wielu pasji. Pięknie je łączy, bo w jego dorobku znajdziemy badania radiologiczne mumii egipskich, szczątków z historycznych cmentarzy, obrazów, figur, instrumentów muzycznych, kwiatów, owoców, muszli.

Swój wykład Profesor rozpoczął od krótkiego wstępu, dotyczącego alkoholu w historii cywilizacji oraz historycznego aspektu postrzegania alkoholu przez kobiety w ciąży. Wykład pokazał bezpośrednie działanie alkoholu na mózg oceniane techniką rezonansu magnetycznego oraz dotyczył możliwości diagnostycznych rezonansu magnetycznego przy opiniowaniu dzieci z FASD. Wykład był szczególnie cenny zwłaszcza dla rodziców i opiekunów dzieci z diagnozą FAS/FASD, z uwagi na rolę i efekty powyższego badania.

Kolejnym wykładowcą była dr Teresa Jadczak-Szumiło. Pani doktor jest psychologiem. Jej praca doktorancka dotyczyła diagnostyki dzieci z FASD i była wykonana we wspólnym projekcie badawczym z prof. Andrzejem Urbanikiem. Pani doktor prowadzi moduł na temat FASD w ramach studiów podyplomowych w zakresie neuropsychologii na UMCS w Lublinie. Specjalizuje się w diagnozie i terapii neuropsychologicznej (neuropsychologia rozwojowa) dzieci we wczesnym okresie rozwoju. Opracowała autorski program terapii dla dzieci porzuconych w zakresie regulacji przywiązania. Od 1995 r. jest ekspertem PARPA ds. Socjoterapii i FASD. Pracowała na rzecz uruchomienia Centrum Diagnostyki FASD w Krakowie w Szpitalu św. Ludwika. Superwizuje zespoły diagnostyczne w Łodzi, Gdyni, Rzeszowie, Olsztynie i Lublinie. Nagrodzona nagrodą Ministra Pracy i Polityki Społecznej w 1996 roku za nowatorskie osiągnięcia w pomocy społecznej, a w roku 2008 nagrodzona nagrodą Ministra Zdrowia za działania na rzecz ochrony zdrowia w Polsce.

W swoim wykładzie pt.: „Obraz kliniczny dziecka z FASD – badania neuropsychologiczne we współpracy z radiologiem” Pani doktor nawiązała do procesu diagnozy psychologicznej: co powinna zawierać i jak przebiegać. Ważną częścią prelekcji była kwestia odpowiedzi na pytanie co daje psychologowi diagnoza radiologiczna. Pani doktor zwróciła uwagę na fakt, jak ważna jest współpraca w zespole oparta na dialogu i wspólnym poszukiwaniu tego, co dla dziecka stanowi trudność rozwojową. Wykład mógł być prawdziwą inspiracją zarówno dla specjalistów jak też rodziców i opiekunów, ponieważ pokazał, że proces diagnozy nie jest etykietą tylko stanowi punkt wyjścia do dalszej pracy.

Ostatnim akcentem w tej części Konferencji było wystąpienie z naszego lubelskiego podwórka. Pani Aneta Borkowska, profesor UMCS jest Zastępcą Dyrektora Instytutu Psychologii UMCS, Kierownikiem Katedry Psychologii Klinicznej i Neuropsychologii. Pani Profesor specjalizuje się w neuropsychologii dziecka. To autorka i współautorka 4 monografii autorskich, 74 artykułów w czasopismach naukowych. Jest redaktorem naukowym 5 monografii naukowych. Ma doświadczenie praktyki własnej w gabinecie psychologicznym oraz w placówkach wsparcia dzieci i młodzieży.

Wykład Profesor A. Borkowskiej poświęcony był istocie diagnozy neuropsychologicznej dzieci z grupy ryzyka FASD. W takiej sytuacji istnieją dwa

główne cele diagnozy: poszukiwanie argumentów na rzecz postawienia lub odrzucenia rozpoznania FASD czyli udział w diagnozie formalnej/kryterialnej oraz diagnoza funkcjonalna.

Drugi blok plenarny pod nazwą: „Wyzwania terapeutyczne” rozpoczęła Pani Joanna Falenta, neurologopeda współpracujący z RPDIT. Pani J. Falenta w swoim wykładzie pt.: „Znaczenie rozwoju mowy w terapii dziecka z FAS” powiedziała o wpływie alkoholu na rozwój mowy dziecka, o tym z jakimi trudnościami mierzy się dziecko. Słuchacze dowiedzieli się jak ważna jest wczesna diagnoza i podjęcie terapii, stymulacji, która zapobiega wtórnym zaburzeniom w funkcjonowaniu. Wykład dotyczył też etapów rozwoju mowy u dziecka, które zostały pokazane na podstawie filmowej prezentacji doświadczeń pracy z dziećmi w naszym Punkcie. Była to duża atrakcja wystąpienia.

Kolejnym wykładowcą podczas tej sesji plenarnej była Pani Jadwiga Kuśmierska, która jest psychoterapeutką, psychotraumatologiem, psychoterapeutką EMDR. Pracowała w Specjalistycznej Poradni Psychoprofilaktyki i Terapii Rodzin w Lublinie, gdzie prowadziła psychoterapię indywidualną, rodzinną i małżeńską. Prowadzi warsztaty umiejętności wychowawczych dla rodziców małych dzieci i nastolatków. Pani Jadwiga Kuśmierska zajmowała się terapią osób uzależnionych i współuzależnionych. Jako członek Ogólnopolskiego Porozumienia „Niebieska Linia” specjalizuje się w zakresie terapii traumy, diagnozy i terapii ofiar wykorzystywania seksualnego oraz przemocy domowej. Realizuje zajęcia dla studentów psychologii i medycyny oraz prowadzi szkolenia dla wielu grup zawodowych zajmujących się pomocą osobom krzywdzonym. Jej wystąpienie na pewno było pomocne zarówno dla specjalistów jak i rodziców, ponieważ przedstawiono w nim normy rozwoju psychoseksualnego dzieci i młodzieży. Omówiono zaburzenia, które mogą wystąpić w różnych fazach od wczesnego dzieciństwa do etapu dojrzewania. Pani Jadwiga Kuśmierska przedstawiła również zasady pomocy dzieciom oraz metody interwencji i terapii w zależności od wieku, poziomu rozwoju bądź problemów zdrowotnych, które mogą okazać się przydatne wobec niepokojących opiekunów objawów, wynikających albo z wykorzystywania przez osoby dorosłe bądź doświadczenia stymulacji różnymi treściami w grupie rówieśniczej.

Ostatnim prelegentem w tej sesji była pani Edyta Wojtasińska reprezentująca środowisko rodziców zastępczych, ponieważ prywatnie prowadzi rodzinny dom dziecka. Z wykształcenia jest teologiem, psychopedagogiem, terapeutą dzieci i młodzieży, trenerem, Practitionerem TBRI, współautorką szkolenia dla kandydatów na rodziców zastępczych „Mentor” oraz Kodeksu Bezpiecznej Opieki w Rodzicielstwie Zastępczym. Na co dzień organizuje i realizuje działania w Stowarzyszeniu Rodzicielstwa Zastępczego Jedno Serce. Wraz z mężem od 1997 roku tworzy rodzinę zastępczą, w której łącznie znalazło miejsce ponad 30 dzieci. Wiele z nich to już dorośli ludzie, ich historie potwierdzają, że relacje i więzi nawiązywane w rodzinach mogą leczyć zranienia i traumy i w pełni przygotowywać do samodzielności. Pani Edyta Wojtasińska przedstawiła w swoim wykładzie zatytułowanym: „Metoda TBRI w życiu rodzin wychowujących dzieci obciążone FASD” założenia tej metody oraz jej zalety i wpływ na dzieci obciążone diagnoza FASD.

Trzecia i ostatnia sesja plenarna pod nazwą „Działania pomocowe dla rodzin i dzieci”, to dwa wystąpienia.

Pierwsze to wykład Pani Magdaleny Borkowskiej pt.: „Mikro i makro wyzwania w zakresie Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych”. Pani Magdalena Borkowska Pracuje w Krajowym Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom w dziale Profilaktyki i

Edukacji Publicznej. Jest jednym z redaktorów Serwisu Informacyjnego Uzależnienia, psychologiem, specjalistą psychoterapii uzależnień, pedagogiem oraz mediatorem rodzinnym, interwentem kryzysowym i asystentem rodzin. Jest doktorantką na Maastricht University. Specjalistką ds. FASD, członkiem zarządu The European FASD Alliance (EUFASD), realizatorem działań badawczych, edukacyjnych i profilaktycznych w tym zakresie w Polsce i zagranicą, współrealizatorem projektu ALICJA, kampanii społecznej "Ciąża bez alkoholu".

Pani Magdalena Borkowska w swoim wykładzie przedstawiła zaburzenia i deficyty powstałe w wyniku prenatalnej ekspozycji na alkohol, które wpływają na funkcjonowanie jednostki w każdym wymiarze życia. Wykład pokazał, że chcąc wyjść na przeciw wielu wyzwaniom z jakimi borykają się osoby z FASD i ich bliscy, niezbędne jest stosowanie adekwatnych rozwiązań i rozpowszechnianie specjalistycznego wsparcia oraz konieczne pozostają dalsze działania w wielu obszarach rozwiązań systemowych, w tym w zakresie diagnozy, edukacji czy wsparcia instytucjonalnego. Pani M. Borkowska w swoim wystąpieniu zwróciła uwagę na ogromne znaczenie nieustającej edukacji specjalistycznych środowisk, by oprócz świadomości ryzyka jakie niesie za sobą prenatalna ekspozycja na alkohol, specjaliści dysponowali bieżącą wiedzą i adekwatnymi „narzędziami" pomocowymi, co jest m.in. jednym z głównych celów organizowanej konferencji.

Ostatnim prelegentem naszej Konferencji była dr Katarzyna Szymona-Pałkowska na co dzień współpracująca z RPDiT jako psycholog – diagnosta w Regionalnym Punkcie Diagnozy i Terapii FAS/FASD w Lublinie. Prowadzi analizę dokumentacji osób zakwalifikowanych do diagnozy. Bierze udział w posiedzeniach Zespołu Diagnostycznego i w ustalaniu końcowej diagnozy dziecka. Nadzoruje pracę innych psychologów zatrudnionych w RPDiT FAS/FASD w Lublinie, prowadzi też grupę psychoedukacyjną dla rodziców i opiekunów dzieci z diagnozą FAS/FASD oraz konsultacje indywidualne. Uczestniczyła w wielu szkoleniach i konferencjach dotyczących problematyki FAS/FASD. Brała udział w nagraniach audio „Specjaliści o FAS” na zlecenie RPDiT FAS/FASD w Lublinie. Wykład pani doktor dotyczył roli i znaczenia grup samopomocowych i wsparcia dla rodziców i opiekunów dzieci z FAS oraz problemów, z którymi borykają się zarówno rodzice jak i dzieci, których dotyczy diagnoza FAS.

Jesteśmy szczęśliwi, że dzięki przychylności Samorządu Województwa Lubelskiego oraz zaangażowaniu Dyrekcji Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Lublinie w naszym Regionalnym Punkcie Diagnozy i Terapii FAS/FASD udało się dokonać takiego przedsięwzięcia jak zorganizowanie konferencji na temat problematyki FAS/FASD. Cieszymy się, że mogliśmy gościć tak wybitnych prelegentów reprezentujących różne środowiska naukowe. Mamy nadzieję, że poruszane treści w dużej mierze poszerzą wiedzę odbiorców, a środowiska naukowe i medyczne zachęcą do dalszej współpracy.

Chcemy jak najlepiej pomagać rodzicom, opiekunom i dzieciom, których dotyczy poruszany problem i mamy pragnienia dotrzeć do jak najszerszej rzeszy środowisk po to, by propagować wiedzę i poszukiwać nowych rozwiązań.

Cieszymy się z licznej obecności specjalistów różnych dziedzin. Pracowników naukowych lubelskich uczelni. Konsultantów wojewódzkich współpracujących z Wojewodą Lubelskim, przedstawicieli samorządów lokalnych i wszystkim tych, dla których ważna jest rzetelna praca na rzecz pomocy dzieciom i ich rodzinom.

Dziękujemy uczestnikom wydarzenia, że zechcieli poświęcić swój czas i świętowali z nami drugi rok pracy. Chcielibyśmy, aby wiedza, którą zdobyli została wykorzystana w ich środowisku pracy.

Planujemy organizować konferencje w cyklu 2-letnim. Tak by móc regularnie spotykać się w naszym lubelskim środowisku specjalistów. Mamy nadzieję, że pozytywny odbiór organizowanej konferencji doda nam sił i zapału do organizacji kolejnej. Zapraszamy do obejrzenia galerii zdjęć i do współpracy z Regionalnym Punktem Diagnozy i Terapii FAS/FASD w Lublinie lub skorzystania z naszej oferty.