Na płóciennej oprawie, przyozdobionej wstążką haftowaną w kwiaty, zostały wybite daty: 1915-1921. Zaglądamy do środka. Na pierwszej stronie znalazła się pocztówka przedstawiająca pałac Sobieskich przy Bernardyńskiej 13 - gimnazjum Heleny Czarneckiej mieściło się tam od 1906 roku do wybuchu II wojny światowej.
Przeglądanie kolejnych stron albumu sprzed niemal 100 lat to prawdziwa uczta dla oka. Po zdjęciu zbiorowym (dziewczęta równo siedzą w ławkach, klasie bacznie przygląda się nauczycielka) oglądamy piękne portrety. Najpierw nauczycieli, a potem uczennic. Wszyscy ubrali się elegancko, kobiety starannie ułożyły i spięły włosy. Tylko jedna nastolatka zdecydowała się na luźny warkocz, pozostałe mają na głowie koki. Dziewczyny ubrane są na granatowo, niektóre dla ozdoby założyły białe kołnierzyki. Za to nauczyciele, z wyjątkiem młodego księdza bez zarostu, mają zawadiacko podkręcone do góry wąsy.
- W tamtym czasie wyjście do fotografa było wyjątkowym wydarzeniem, dlatego każdy chciał wyglądać jak najlepiej - podkreśla Marcin Sudziński z Ośrodka Brama Grodzka-Teatr NN w Lublinie.
Żadna z fotografii wklejonych do albumu nie została podpisana. Za to luzem, między strony, włożono kartkę z zapisanymi piórem 31 nazwiskami. Jest też data, ale nie do końca czytelna, być może chodzi o 1925 rok. Obok umieszczone "luzem" zbiorowe zdjęcie, na jego odwrocie znalazło się 21 odręcznych podpisów.
Czy kiedykolwiek dowiemy się, kim były uczennice sprzed prawie 100 lat? Kto z naszych Czytelników je rozpoznaje?
Bezcennym źródłem informacji o samej szkole jest natomiast okolicznościowa broszura z 1939 roku pod tytułem: "Po latach 35 (1904-1939)", wydana przez Koło Byłych Wychowanek Gimnazjum im. H. Czarneckiej w Lublinie. Egzemplarz przeglądałam w Muzeum Historii Miasta Lublina. Ten oddział Muzeum Lubelskiego ma w swoich archiwach albumy fotograficzne z przedwojennych szkół, ale wyłącznie z gimnazjów dla chłopców.
Dzięki publikacji przygotowanej na 35-lecie szkoły wiemy, że cykl fotografii w albumie Teatru NN otwiera zdjęcie Heleny Czarneckiej. Założycielka gimnazjum była rodowitą lublinianką. Karierę w oświacie zaczynała od pracy prywatnej nauczycielki. Pierwszą szkołę, na początku dwuklasową, otworzyła 20 grudnia 1903 roku przy ulicy Namiestnikowskiej (Narutowicza). A dwa lat później uruchomiła pierwsze w Lublinie prywatne żeńskie gimnazjum.
Szkoła rozwijała się prężnie: w roku szkolnym 1922/23 uczennic było 445. Właścicielka miała zwyczaj rano witać dziewczęta przy drzwiach wejściowych. "Przełożona szkoły pomimo pozorów surowości miała złote serce i nieraz widziało się łzy w jej oczach, gdy zdarzało jej się, że młodzież nie idzie właściwą drogą" - czytamy w broszurze wydanej na 35-lecie.
W jakich warunkach odbywała się nauka? W dwudziestoleciu międzywojennym wiele szkół nie mogło pochwalić się własnymi budynkami. W latach 20. w gimnazjum Heleny Czarneckiej, udało się urządzić gabinet fizyczny (lekarski?) i zatrudnić lekarza. W roku szkolnym 1926/27 uczennice mogły już korzystać z nowej pracowni przyrodniczej.
- Szkoły prywatne często mogły pochwalić się wysokim poziomem i dobrą kadrą, na przykład w gimnazjum Wacławy Arciszowej uczył wybitny historyk literatury Julian Krzyżanowski - zauważa Grażyna Jakimińska, zastępca dyrektora Muzeum Lubelskiego.
Z Ilustrowanego Przewodnika po Lublinie, wydanego w 1931 roku, dowiadujemy się, że w tym czasie działało w mieście siedem żeńskich gimnazjów.
Codziennie rano najświeższe informacje z Lublina i okolic na Twoją skrzynkę mailową.
Zapisz się do newslettera!
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
