Wybory prezydenckie 2020. Kiedy się odbędą? W jakiej formie? Pytania i odpowiedzi [PORADNIK]

Czy w niedzielę 10 maja odbędą się wybory prezydenckie?

Nie. Wynika to z kompromisu zawartego w czwartek przez prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego i lidera Porozumienia Jarosława Gowina. PiS przekonuje, że wybory nie odbędą się 10 maja z winy opozycji i Senatu, który wykorzystał maksymalny czas (30 dni) do pracy nad ustawą o głosowaniu korespondencyjnym. Kilka dni temu szef PKW przyznał, że wybory 10 maja nie mogą się odbyć "z przyczyn prawnych i organizacyjnych".

Czy w weekend będzie obowiązywała cisza wyborcza?

Teoretycznie tak, ponieważ formalnie niedzielne wybory nie zostały odwołane. Cisza wyborcza ma więc obowiązywać od północy w piątek do godz. 20 w niedzielę. Głos w tej sprawie powinna zabrać Państwowa Komisja Wyborcza. Nieoficjalnie dowiedzieliśmy się, że PKW czeka na decyzję rządu o ewentualnym zawieszeniu ciszy wyborczej.

Kiedy kończy się kadencja prezydenta Andrzeja Dudy?

6 sierpnia 2020, dlatego nowy prezydent musi zostać wybrany i zaprzysiężony przed tym terminem.

Jakie będą konsekwencje prawne?

Zgodnie z założeniami porozumienia zawartego przez Kaczyńskiego i Gowina, "po upływie terminu 10 maja 2020 r. oraz przewidywanym stwierdzeniu przez Sąd Najwyższy nieważności wyborów, wobec ich nieodbycia, Marszałek Sejmu RP ogłosi nowe wybory prezydenckie w pierwszym możliwym terminie". Sąd Najwyższy ma 30 dni na podjęcie decyzji.

Czy SN może odnieść się do czegoś, co nie miało miejsca?

- W mojej ocenie Sąd Najwyższy nie może stwierdzić ważności lub nieważności wyborów, skoro ich nie było - ocenił w rozmowie z Agencją Informacyjną Polska Press konstytucjonalista, dr hab. Ryszard Piotrowski. - Sąd Najwyższy nie może działać na zamówienie dwóch prezesów partii politycznych - podkreślił.

Kiedy odbędą się wybory prezydenckie?

Wszystko zależy od tego, kiedy (i czy) Sąd Najwyższy wyda postanowienie ws. ważności (lub nieważności) wyborów z 10 maja.

• Od chwili ogłoszenia wyniku wyborów przez PKW (prawo nie precyzuje, ile czasu ma na to PKW, czasem liczenie głosów trwało nawet kilka dni, w tym przypadku decyzja mogłaby być znana już w poniedziałek 11 maja) Sąd Najwyższy ma 30 dni na podjęcie uchwały ws. wyborów.
• Po decyzji SN marszałek Sejmu będzie miała 14 dni na wyznaczenie nowego terminu wyborów.
• Wybory prezydenckie będą musiały odbyć się w dniu wolnym od pracy w ciągu 60 dni od decyzji SN.
• Politycy PiS mówią o jednej z niedziel w czerwcu lub lipcu. Nieoficjalnie padł też termin 12 lipca.
• Do 55 dni przed dniem wyborów muszą zostać utworzone komitety wyborcze.
• Do 45 dni przed wyborami muszą zostać zgłoszeni kandydaci w wyborach na prezydenta.

Jak wyliczył prawnik Patryk Wachowiec, najszybciej wybory mogą odbyć się 19 lipca.

W jakiej formie zostaną przeprowadzone wybory prezydenckie?

Ze względu na epidemię wybory mają odbyć się w formie korespondencyjnej przy udziale Poczty Polskiej. "Pakiety wyborcze trafią do wyborców 7 dni przed wyborami, tak, żeby można było ich użyć i zagłosować w trybie korespondencyjnym w dniu wyborów" - wyjaśniał w czwartek w RMF wicepremier, minister aktywów państwowych Jacek Sasin, który zaznaczył, że nie będzie wymagane pisemne potwierdzenie odebrania pakietu wyborczego. Pakiety wyborcze - kartę do głosowania oraz oświadczenie - wyborcy będą wrzucać do skrzynek pocztowych ustawionych przed lokalami wyborczymi. Następnie pakiety zostaną przewiezione przez pocztowych konwojentów do komisji wyborczych. Członkowie komisji rozdzielą oświadczenia i karty do głosowania. Następnie karty trafią do urn, a później zostaną przeliczone.

Kto zorganizuje wybory korespondencyjne?

Państwowa Komisja Wyborcza. "Tych wyborów nie organizuje żaden polityk, ani poczta. Poczta jest tylko dostarczycielem pakietów wyborczych i tą instytucją, która je następnie odbiera" - wyjaśniał Jacek Sasin.

Czy zostaną wydrukowane nowe karty do głosowania? Co ze starymi?

Wicepremier Jacek Sasin twierdzi, że w głosowaniu zostaną wykorzystane już przygotowane pakiety wyborcze. Sytuacja się skomplikuje, gdy w wyborach weźmie udział nowy kandydat, którego nazwiska nie ma na już wydrukowanych kartach do głosowania. Sasin nie chce zdradzić, ile kosztowało przygotowanie pakietów. "Poinformuję o tym, gdy będę mógł. Gdy minister spraw wewnętrznych zawrze umowę z PWPW, a ministerstwo kierowane przeze mnie – z Pocztą Polska, będziemy mogli mówić o koszach" - przyznał. Opozycja już zapytała o koszty całej operacji, które najpewniej sięgną milionów złotych.

Na jakiej podstawie zostaną przeprowadzone wybory prezydenckie?

Na podstawie przyjętej w czwartek (7 maja) przez Sejm "ustawy o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r." Ustawa będzie jeszcze nowelizowana - zmiany zapowiedział Jarosław Gowin. - Już dziś rozpoczną prace eksperci, którzy przygotują głęboką nowelizację ustawy o głosowaniu korespondencyjnym, nowelizację w której nacisk będzie położony na zwiększenie roli, właściwie przywrócenie roli PKW oraz szczególną troską otoczymy zasady powszechności i tajności wyborów - wyjaśniał Gowin.

Kto wystartuje w wyborach prezydenckich w nowym terminie?

Partie deklarują, że wystawią tych samych kandydatów. Zgodnie z zapowiedziami polityków PiS, kandydaci nie będą musieli ponownie zbierać podpisów (min. 100 tys.) pod swoimi kandydaturami - mowa jest o "prawach nabytych". Udział w wyborach będą mogli wziąć nowi kandydaci. Szczegóły będą znane w najbliższych tygodniach.