Zorza polarna, spadające gwiazdy i blask atmosfery. Fotograf nocnego nieba pokazuje zdjęcia i radzi

Dlaczego wybrał pan akurat Roztocze?

To miejsce bardzo małego zanieczyszczenia światłem. Cała wschodnia strona jest pod tym względem w porządku, Roztocze i Podlasie wysuwają się na prowadzenie, a Bieszczady są najciemniejsze. Jeśli chodzi o światło, to także Księżyc tutaj potrafi "nabroić", dlatego warto poobserwować (i pofotografować) niebo w pierwszej połowie sierpnia, około nowiu. Wtedy będzie najciemniej i tym samym widoczność będzie najlepsza.

Czy smartfonem z dobrym aparatem jest szansa uchwycić nocne niebo, czy profesjonalny sprzęt jest tutaj niezbędny?

Wiadomo, że obiektyw telefonu nie może się równać z lustrzanką, ale da się coś ustrzelić. Kluczowe jest tutaj ustawienie telefonu tak, żeby był całkowicie nieruchomy - najlepiej na statywie. Potem w trybie manualnym wybieramy najwyższe ustawienia ISO, czyli czułości i najdłuższy czas naświetlania. Wtedy powinno się udać, jeśli niebo będzie odpowiednio ciemne.

Perseidy i Drogę Mleczną zna każdy, nawet jeśli astronomią się w ogóle nie interesuje. Ale czym jest ten "airglow", który uchwycił pan na swoich ostatnich zdjęciach z Roztocza?

To blask naszej atmosfery. Tak z punktu widzenia kosmosu jarzy się nasze powietrze, szczególnie tlen. To zjawisko występuje oczywiście cały czas, ale bardzo rzadko jest widzialne gołym okiem - a tamtej nocy było. To wygląda trochę jak bardzo wysoko położone chmury. Może mieć różne kolory, najczęściej zielony, ale czasem też czerwony albo żółtopomarańczowy.

Airglow, poświata niebieska – bardzo słaba emisja światła, której źródłem jest atmosfera planety. W przypadku Ziemi powoduje ona, że nocne niebo nigdy nie jest całkowicie czarne, nawet po odjęciu światła gwiazd czy światła słonecznego rozproszonego przez dzienną stronę planety.

Jak długo zajmuje się pan fotografią nocnego nieba?

Od 2016 roku, ale moje doświadczenie "z migawką" jest o wiele dłuższe. Zaczynałem od samolotów przelotowych, którym robiłem zdjęcia przez teleskop podpięty do aparatu. W ten sam sposób fotografowałem też Księżyc, za planety się nie brałem, bo są już bardzo wymagające.

Co poleca pan "zobaczyć" w sierpniu na nocnym niebie? To podobno idealny moment na obserwacje.
Oczywiście warto zarezerwować sobie czas, gdy pojawią się Perseidy - 12/13 sierpnia. Jednak wygląda na to, że mogą trafić się i zorze polarne, bo słońce jest bardzo aktywne. Zbliża się do swojego 25. cyklu [cykl słońca trwa ok. 11 lat, przyp. red.], wypada ona na przełomie zimy 2024 i wiosny 2025. Odsłaniają się nowe ciekawe plamy - jeśli będą dawały rozbłyski i wyrzuty materii to jest szansa na kolejne zorze. W ogóle najbliższe dwa lata pod tym względem będą bardzo aktywne.

Zobacz zdjęcia z nocnego Roztocza autorstwa Łukasza Żaka - więcej z nich znajdziesz na jego Instagramie:

• 4 sierpnia - faza Księżyca: nów
• 5 sierpnia - koniunkcja Księżyc - Wenus
• 11/12 sierpnia - duża aktywność meteorów z roju Perseidów
• 12 sierpnia - faza Księżyca: 1 kwadra
• 12/13 sierpnia - maksimum meteorów z roju Perseidów
• 13/14 sierpnia - duża aktywność meteorów z roju Perseidów
• 14 sierpnia - koniunkcja Anteras - Księżyc i Mars - Jowisz
• 19 sierpnia - faza Księżyca: pełnia
• 21 sierpnia - koniunkcja Księżyc - Saturn i Księżyc - Neptun
• 25 sierpnia - koniunkcja Księżyc-Uran
• 26 sierpnia - faza Księżyca: ostatnia kwadra
• 27 sierpnia - koniunkcja Aldebaran - Księżyc

Alderbaran - najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Byka, oddalona o około 67 lat świetlnych od Słońca. To układ podwójny, czyli składający się z dwóch gwiazd leżących blisko siebie i orbitujących wokół siebie nawzajem.
Koniunkcja - położenie ciał niebieskich i obserwatora w jednej linii co sprawia, że ciała niebieskie optycznie leżą bardzo blisko siebie.