Czynny uskok tektoniczny na Roztoczu. Odkrycie sprawia, że wiemy coraz więcej o tej krainie

Mowa o uskoku tektonicznym, czyli podłużnym zagłębieniu w terenie, które powstało w wyniku rozerwania się olbrzymich mas skalnych. Naukowcy z parku przyglądali się tajemniczemu wklęsłemu lejowi na szczycie wzgórza nie od dziś, ale nie wiedzieli z czym mają do czynienia. Pomogło nowe narzędzie naukowe.

Szukasz informacji z Zamościa i okolic? Polub Nasze Miasto Zamość

- Ze względu na rozmiary zjawiska i porośnięty lasem teren, nie potrafiliśmy dojść jego genezy. Dopiero wykonanie specjalistycznej mapy, tworzonej przez impulsy laserowe z przelatującego samolotu pozwoliło dostrzec całość zjawiska. Mapa taka, zwana mapą lidarową albo numerycznym modelem terenu, pozwala na „odsianie” całej warstwy roślinności pokrywającej grunt i zobrazowanie powierzchni gruntu, bardzo dokładnie uwidaczniającego wszystkie nierówności - wyjaśnia Andrzej Tittenbrun, główny specjalista ds. ochrony przyrody w Roztoczańskim Parku Narodowym.

Odkrywcą uskoku jest pracownik parku, Bogusław Radliński. Jak powstała ta struktura? Podobnie jak całe Roztocze. Malownicza kraina jest efektem procesu wypiętrzania się, a następnie pękania mas skalnych i odchylania ich na boki. Miejsca tych pęknięć wypełniały się później przez lata osadami naniesionymi przez lodowce, wiatr czy wodę i przekształcały się w doliny. Odkrycie jakiego dokonano w parku jest niezbitym dowodem na to, że te procesy jeszcze się nie zakończyły. Naukowcy szacują, że obecne wypiętrzenia postępują w tempie nieprzekraczającym milimetra w górę w skali roku.

Głębokość nowo odkrytej struktury dochodzi miejscami do 2 metrów. Uskok znajduje się południowej części Roztoczańskiego Parku Narodowego, na granicy bloków Szozdy - Tereszpol i Obrocz - Senderki. Na krawędzi drugiego z tych bloków oddzieliła się olbrzymia masa skalna, która odchyla się w kierunku szerokiej na 1,5 kilometra doliny rzeki Świerszcz dzielącej oba bloki. To właśnie powstała w wyniku tego pęknięcia szczelina, w którą z czasem zapadały się coraz to nowe wierzchnie warstwy gruntu „opowiedziała” naukowcom historię kształtowania tej części Roztocza przez ostatnie dziesiątki tysięcy lat.