Depresja u dzieci. Jak rozpoznać pierwsze objawy? Na co powinien zwrócić uwagę rodzic lub nauczyciel?

Depresja to podstępna choroba. Nie manifestuje się wysypką ani innymi, jednoznacznymi objawami. Jej obecność długo może pozostać niezauważona przez otoczenie, a pierwsze sygnały – bagatelizowane. Tymczasem nieleczona depresja zagarnia umysł i emocje, odbiera nie tylko radość życia i energię, ale też zdrowie fizyczne. Może nawet prowadzić do śmierci. Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją, który wypada 23 lutego, to okazja, aby mówić o depresji głośno i uczulać rodziców oraz nauczycieli na fakt, że choroba dotyka coraz częściej dzieci i młodzież.

Uwaga i troska, zainteresowanie sprawami dziecka – choćby były dla dorosłych błahe, to podstawa zdrowych relacji. Dotyczy to zarówno (a raczej przede wszystkim) rodziców, jak i nauczycieli.

Z badań przeprowadzonych na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka wynika, że rodzice zwykle nie dostrzegają smutku i poczucia samotności u dzieci. Nie zauważają też ich zadowolenia z siebie. Rodzicom młodzieży wydaje się również, że nastolatkowie częściej są w dobrym nastroju, niż są w rzeczywistości – wskazuje raport dotyczący jakości życia dzieci i młodzieży.

Objawy, które mogą wskazywać na pierwsze oznaki depresji u dziecka:

• Zmiana nastroju. Dziecko może być często smutne, zniechęcone, niezadowolone lub irytujące.
• Zmiana apetytu. Może wystąpić spadek lub wzrost apetytu, co może prowadzić do zmiany masy ciała.
• Problemy ze snem. Dziecko może mieć trudności z zasypianiem lub często budzić się w nocy.
• Brak energii i zainteresowań. Dziecko może wykazywać brak zainteresowania swoimi ulubionymi zajęciami i mieć trudności z energią do działania.
• Problemy z koncentracją. Dziecko może mieć trudności ze skupieniem uwagi i zapamiętywaniem.
• Zmiana w zachowaniu. Dziecko może być bardziej agresywne lub wycofane, co może być niezgodne z jego normalnym zachowaniem.
• Myśli samobójcze. Dziecko może wyrażać myśli o samobójstwie lub w inny sposób sugerować, że jest mu źle.

Jeśli rodzic zauważy te lub inne niepokojące objawy, powinien porozmawiać z dzieckiem, warto też skonsultować się z lekarzem lub specjalistą, który może pomóc w ocenie sytuacji, a w razie potrzeby – w leczeniu. Jeśli sygnały wysyłane przez ucznia zaniepokoją nauczyciela, powinien on skontaktować się z rodzicami lub opiekunami dziecka i podzielić swoimi obawami.

Kilka wskazówek dotyczących rozmowy z dzieckiem, które wykazuje objawy depresji:

• Bądź empatyczny. Staraj się zrozumieć, co dziecko przeżywa i wyraź swoją troskę.
• Pozwól dziecku mówić. Słuchaj uważnie i pozwól dziecku opowiedzieć o swoich uczuciach i myślach.
• Bądź wyrozumiały. Nie oceniaj ani nie krytykuj dziecka za jego uczucia i zachowanie.
• Bądź wsparciem. Wyraź w jasny sposób swoją gotowość do pomocy i wsparcia dziecka.
• Zwróć uwagę na potrzeby dziecka. Zastanów się, czego dziecko potrzebuje. Pomóż mu, np. poprzez zmianę rutyny dnia, dodatkowe wsparcie emocjonalne itp.
• Skonsultuj się z profesjonalistą. Zwróć się o pomoc do lekarza, terapeuty lub innego specjalisty, aby uzyskać wsparcie i pomoc dla dziecka.
• Bądź cierpliwy. Proces leczenia może być długi i trudny, więc ważne jest, aby być cierpliwym i wyrozumiałym.

Rozmowa z dzieckiem, które wykazuje objawy depresji, wymaga wyczucia, zrozumienia i wsparcia. Ważne jest, aby dziecko czuło się bezpiecznie i zrozumiane.

Jeśli u dziecka podejrzewasz depresję, należy skonsultować się z profesjonalistą, aby uzyskać pomoc i wsparcie. Oto kilka możliwości, gdzie można szukać pomocy:

• Lekarz rodzinny. Możesz zacząć od wizyty u lekarza rodzinnego, który może skierować cię do specjalisty lub zalecić leczenie.
• Psychiatra dziecięcy. Psychiatra dziecięcy specjalizuje się w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży, w tym depresji.
• Psycholog. Psycholog może pomóc dziecku w radzeniu sobie z uczuciami i trudnościami emocjonalnymi.
• Poradnia zdrowia psychicznego. Ośrodki takie oferują kompleksowe usługi terapeutyczne i opieki psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży.
• Szkoła. Pomocna może być rozmowa ze szkolnym pedagogiem lub psychologiem. Taka osoba ma możliwość obserwować dziecko w warunkach szkolnych, może skonsultować się z nauczycielami. Poza bezpośrednim wsparciem ucznia w szkole może wskazać, z jakiej pomocy powinno skorzystać dziecko.
• Grupy wsparcia. Grupy wsparcia dla rodzin i dzieci z depresją mogą być pomocne w codziennym zmaganiu się z depresją i w procesie leczenia.

W każdym przypadku ważne jest, aby szukać pomocy i wsparcia od profesjonalisty, który może pomóc w uzyskaniu najlepszej opieki dla dziecka.

Decyzja o tym, czy szkoła powinna wiedzieć o depresji dziecka, należy do rodziców lub opiekunów prawnych dziecka. Jeśli rodzice lub opiekunowie uważają, że informacja ta jest konieczna dla zapewnienia odpowiedniej opieki i bezpieczeństwa dziecka, to można ją udostępnić szkole. Współpraca rodziców i szkoły pomoże uzyskać jak najlepszą opiekę i wsparcie dla dziecka. Szkoła powinna oczywiście zachować dyskrecję.