Jednostka w systemie totalitarnym. Omów zagadnienie na podstawie powieści „Rok 1984” George’a Orwella. Uczymy się do matury

Przygotowując opracowanie pytania jawne, pamiętaj o strukturze, która ułatwi kolejność wypowiedzi i zachowanie wszystkich jej ważnych elementów:

• wstęp,
• teza,
• rozwinięcie (omówienie zagadnienia),
• podanie kontekstu,
• zakończenie/podsumowanie.

WSTĘP

George Orwell ukazuje w swojej powieści Rok 1984 bezlitosną antyutopię i pokazuje mechanizmy działania totalitarnego państwa. W samym centrum powieści znajduje się podporządkowany reżimowi człowiek. Celem totalitaryzmu jest maksymalne ograniczenie praw jednostki. Analiza literacka systemów totalitarnych to ostrzeżenie przed rozwojem tego typu wpływu władzy nad jednostką. Orwell pokazuje obywatela, który żyje w trudnych warunkach materialnych, całkowicie uzależniony od władzy, która manipuluje nim dla własnych celów. Autor bada, jak jednostka reaguje na to zniewolenie i jakie konsekwencje ponosi za dokonane wybory.

TEZA

W państwie totalitarnym jednostka musi podjąć decyzję dotyczącą swojej postawy wobec zniewolenia, a następnie ponieść konsekwencje tego wyboru. To stwierdzenie stanowi klucz do zrozumienia, w jaki sposób George Orwell przedstawia funkcjonowanie jednostki w totalitarnym świecie "Roku 1984".

OMÓWIENIE ZAGADNIENIA

Fikcyjne państwo przyszłości jest pokazane w lekturze jako miejsca, gdzie władza totalitarna manipuluje ludnością na różnych poziomach. Partia utrzymuje kraj w stałym stanie wojny, aby zmusić obywateli do pozostawania w strachu i uniemożliwić im myślenie o buncie. Nawet przeszłość zostaje zakłamana, a każdy obywatel jest pod stałą obserwacją teleekranu, co podkreśla brak prywatności i indywidualizmu. Autor obrazuje ludzi, którzy dostosowują się do reżimu, tracąc swoją indywidualność i akceptując narzuconą propagandę. Mimo prób walka z systemem okazuje się zbyt trudna, a bohaterowie są osaczeni przez Partię.

Ostatecznie pokazuje to wątek, kiedy podczas śledztwa Winston Smith jest poddany torturom. Zdradza wówczas swoje ideały i rezygnuje nawet z miłości do Julii. Fizycznie złamany i poddany naciskowi propagandy teleekranu, zaczyna w końcu wierzyć w system i oddaje serce Wielkiemu Bratu, który staje się dla niego symbolem.

Kontrolowany przez aparat władzy bohater nie ma nikogo, komu mogłaby zaufać. Jest fizycznie torturowany, codziennie oszukiwany przez propagandę, traci więzi z innymi ludźmi, a nawet w przypadku próby buntu, nie zdobędzie upragnionej wolności. Historia przedstawiona w Orwellowskim utworze pokazuje, że w systemie totalitarnym jednostka jest z góry skazana na klęskę.

KONTEKST LITERACKI

Gustaw Herling-Grudziński w swojej powieści „Inny świat” również ukazuje mechanizmy systemu totalitarnego. Autor przedstawia zniewolenie i wyzysk człowieka przez komunizm, ze szczególnym uwzględnieniem łagrów. Bohater-narrator opisuje, jak wszyscy przeciwnicy systemu Stalina trafiają do łagrów, gdzie są torturowani w celu wymuszenia przyznania się do winy przed wydaniem wyroku.

Prawa jednostki są całkowicie pomijane i łamane. Warunki życia łamią solidarność międzyludzką, a próby buntu kończą się zazwyczaj klęską.

PODSUMOWANIE

Przemiana bohatera dokonująca się w utworze ukazuje prawdę o naturze ludzkiej. Zmieniamy się, a wpływ na to mają doświadczenia życiowe, inni ludzi i nasze własne wybory. Może być to zmiana na lepsze lub na gorsze, ale zawsze jest możliwa.

Ustny egzamin maturalny z języka polskiego w 2024 roku będzie wyglądał tak, jak w roku poprzednim. Składa się z dwóch zadań:

• Jawnego pytania, które sprawdza znajomość treści i problematyki danej lektury, a także tworzenie wypowiedzi na jej temat z uwzględnieniem wybranego kontekstu;
• Niejawnego pytanie, które oparte jest na tekście literackim, ikonicznym lub dotyczącym języka.

Egzamin trwa łącznie 30 minut i jest podzielony na kilka etapów:

• przygotowanie zdającego do odpowiedzi (15 minut),
• wypowiedź monologowa zdającego dotycząca wylosowanych przez niego zadań (10 minut),
• rozmowa z egzaminatorami związana z wypowiedzią zdającego (5 minut).

Maksymalna liczba punktów, jaką można uzyskać na egzaminie ustnym z języka polskiego, wynosi 30. Próg zdawalności w przypadku tej matury to 30 proc.