Oczyszczają ścieki wykorzystując rośliny i słońce

Oczyszczalnia powstała w miejscowości Zawadówka, w gminie Rejowiec. W czwartek 22 czerwca Tadeusz Górski, burmistrz gminy Rejowiec, wspólnie z zaproszonymi gośćmi zainaugurowali działanie tej ekologicznej inwestycji. W otwarciu uczestniczyli: prof. Krzysztof Jóźwiakowski z Uniwersytetu Przyrodniczego, dr inż. Arkadiusz Malik, główny projektant oczyszczalni, Grzegorz Maliszewski prezes firmy Taylor Sp. o.o., generalny wykonawca, Jerzy Kwiatkowski wicestarosta chełmski, Agnieszka Marzec, Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, Katarzyna Zawiślak reprezentująca wojewodę lubelskiego, Milena Petla w imieniu marszałka województwa lubelskiego oraz ks. Marek Żyszkiewicz i ks. Jacek Jakubiec.

Wartość całej inwestycji to 5 530 080 zł, z czego 4 831 077 zł zostało sfinansowane ze środków Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych.

Koncepcja oczyszczalni w Zawadówce została opracowana przez zespół pracowników z Katedry Inżynierii Środowiska i Geodezji (KISiG) z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie pod kierunkiem prof. Krzysztofa Jóźwiakowskiego. Projekt oczyszczalni wykonali dr inż. Arkadiusz Malik oraz mgr inż. Karolina Jóźwiakowska, pod nadzorem naukowym pracowników KIŚiG UP w Lublinie.

Innowacyjność tej oczyszczalni polega na tym, że opiera się ona na rozwiązaniach wykorzystujących zasoby przyrody, a jej funkcjonowanie zapewnia wysokoefektywne oczyszczanie ścieków. Oczyszczalnia składa się z części mechanicznej, biologicznej i chemicznej oraz systemu zagospodarowania osadów ściekowych. Pierwszy etap mechanicznego oczyszczania ścieków przebiega w sitopiaskowniku oraz osadniku wstępnym i polega na usuwaniu największych zanieczyszczeń, czyli skratek, piasku oraz osadów ściekowych. Osady ściekowe zatrzymane w osadniku są odwadniane i unieszkodliwiane w specjalnym systemie hydrofitowym składającym się z 4 złóż gruntowo-roślinnych, na które składają się miskant olbrzymi i trzcina pospolita.

Oczyszczanie biologiczne przebiega w dwóch takich układach złóż gruntowo-roślinnych. Na kolejny składają się miskant olbrzymi i wierzba wiciowa. Podczas przepływu przez te układy w ściekach zachodzą procesy usuwania zawiesiny ogólnej oraz zanieczyszczeń organicznych (BZT5 i ChZT) i biogennych (azot i fosfor).

Ostatnim elementem oczyszczalni jest innowacyjny P-filtr wypełniony skałą wapienno-krzemionkową opoką po obróbce termicznej, powszechnie występującą na Lubelszczyźnie. System ten służy do dodatkowego usuwania fosforu i ma za zadanie chronić wody odbiornika przed eutrofizacją. Naukowcy przewidują, że po około 10 latach eksploatacji oczyszczalni odwodnione i ustabilizowane osady ściekowe będą mogły zostać wykorzystane w rolnictwie do nawożenia gleb lub do rekultywacji gruntów. Z kolei woda uzyskana z oczyszczonych ścieków może być wykorzystana do podlewania zieleni.

Niezwykle istotny jest tu koszt oczyszczania ścieków. W tradycyjnych oczyszczalniach koszt odwadniania i stabilizacji osadów stanowi około 60% kosztów eksploatacji oczyszczalni. Sposób zagospodarowania osadów przy zastosowaniu metody hydrofitowej pozwala na prawie całkowitą redukcję kosztów ich odwadniania i stabilizacji.

Oczyszczalnia została wyposażona w system fotowoltaiczny, co pozwala na redukcję zużycia

energii z sieci energetycznej prawie do zera. Energia ta zasila pompy służące do tłoczenia osadów na złoża gruntowo-roślinne. Ponadto oczyszczalnia jest w pełni zautomatyzowana i sterowana za pomocą komputera, co pozwala na kontrolę pracy obiektu. Dopływ i odpływ ścieków z oczyszczalni jest rejestrowany za pomocą specjalnych przepływomierzy, dzięki czemu można śledzić na bieżąco ilości oczyszczanych ścieków.

Oczyszczalnia ma przepustowość 74 m3/d i może obsłużyć 740 osób z miejscowości Zawadówka, od których ścieki doprowadzane są za pomocą systemu kanalizacyjnego. W obiekcie istnieje również możliwość oczyszczania ścieków dowożonych. Jest to druga tego typu oczyszczalnia w woj. lubelskim o dużej przepustowości – powyżej 10 m3/d. Pierwsza ma przepustowość 180 m3/d i została oddana do użytku w 2020 r. w miejscowości Białka nad jeziorem Bialskim na terenie gminy Dębowa Kłoda. Autorami koncepcji budowy tej oczyszczalni również byli pracownicy KIŚiG UP w Lublinie. W latach 2007-2022 mniejsze tego typu obiekty powstały również w kilku gminach na terenie woj. lubelskiego oraz na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego, czy Poleskiego Parku Narodowego.

Hydrofitowe oczyszczalnie ścieków są przedmiotem badań naukowych pracowników Katedry Inżynierii Środowiska i Geodezji (KISiG) z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie już od ponad 28 lat. Technologie oczyszczania ścieków i unieszkodliwiania osadów ściekowych w systemach hydrofitowych są ciągle udoskonalane, co pozwala na optymalizację funkcjonowania tych obiektów oraz na redukcję kosztów ich budowy oraz eksploatacji.

Autorzy oczyszczalni w Zawadówce mają nadzieję, że tego typu rozwiązania będą coraz częściej powstawały na terenie woj. lubelskiego i w całej Polsce. Podkreślają, że tego typu obiekty powinny być polecane do szerokiego zastosowania, gdyż mogą przyczynić się do skutecznej ochrony zasobów wodnych w aspekcie zachodzących zmian klimatu.

Obecnie oczyszczalnia w Zawadówce jest przedmiotem badań naukowych realizowanych na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie, które pozwolą na dalsze udoskonalanie technologii oczyszczania ścieków w hybrydowych systemach hydrofitowych.