Opracowanie na maturę: Czy szlachetnymi uczynkami można odkupić ciężką winę? Omów na podstawie „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza

Przygotowując opracowanie pytania jawne, pamiętaj o strukturze, która ułatwi kolejność wypowiedzi i zachowanie wszystkich jej ważnych elementów:

• wstęp,
• teza,
• rozwinięcie (omówienie zagadnienia),
• podanie kontekstu,
• zakończenie/podsumowanie.

WSTĘP

Człowiek dręczony wyrzutami sumienia żyje w niepokoju, co może doprowadzić go do skrajnych decyzji, a nawet myśli samobójczych. Osoba, która jest winna w oczach społeczeństwa, jest także skazana na odpokutowanie i wykluczenie.

TEZA

Ciężką winę można odkupić szlachetnymi uczynkami, które uspokoją sumienie winnego, a także ułaskawią go w oczach wspólnoty społecznej.

OMÓWIENIE ZAGADNIENIA

Bohaterem „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza, który popełnia ciężką zbrodnię, jest Jacek Soplica. Młody szlachcic został wykorzystany przez Stolnika Horeszkę dla zapewnienia sobie poparcia okolicznej szlachty. Mimo to odrzucono jego zaloty wobec córki magnata, podając czarną polewkę (co zwyczajowo było symbolem odrzucenia). Obrażony, młody Soplica w emocjach strzelił do Stolnika zabijając go na oczach Gerwazego orz na oczach rodziny Horeszki.

Został uznany nie tylko za mordercę, ale także zdrajcę i poplecznika Moskali, ponieważ zbrodni dokonał w momencie triumfu Stolnika nad przegnanym Moskalami, którzy zaatakowali jego posiadłość. Soplica szybko pożałował swoich narwanych zachowań i czynów i postanowił odpokutować swoje winy. Wstąpił do zakonu i przyjął pokorne imię Robak, by ukarać się za swą pychę.

Służył wiernie ojczyźnie, prowadząc działalność jako emisariusz i szykując powstanie na Litwie. Czuwał też nad losami Zosi, wnuczki zabitego. Polecił opiekować się nią w Soplicowie i planował wydać za Tadeusza, by w ten sposób pogodzić zwaśnione rody. Dwukrotnie uratował Hrabiego, krewnego Horeszków. Zasłonił też własnym ciałem Gerwazego, a sam ostatecznie umarł od kul przeznaczonych właśnie dla wspomnianego wiernego sługi Stolnika. To wszystko uczynił pod przykrywką i pseudonimem.

Gdy jednak na łożu śmierci wyznał swe winy Gerwazemu i opowiedział o podjętej pokucie, otrzymał przebaczenie. Nie tylko z ust Gerwazego, ale dane mu było przyjąć ważne sakramenty, wyspowiadać się i umrzeć we własnym domu. Uznajemy to za symbol tego, że dobre uczynki umożliwiły mu oczyszczenie się wobec własnego sumienia, wobec innych ludzi i także wobec Boga.

KONTEKST LITERACKI

Podobnie oczyszcza się z win Kmicic, bohater powieści Henryka Sienkiewicza „Potop”. Pod wpływem impulsywnej natury i braku rozsądku spalił on bez litości dla mieszkańców majątek Wołmontowicze (z zemsty za zabicie jego pijanych oficerów). Następnie został ofiarą matactwa i Janusza Radziwiłła i tym samym — zdrajcą ojczyzny, za służbę Szwedom. Gdy to zrozumiał, postanowił odkupić swoje winy.

Zmienił zhańbione nazwisko Kmicic na Babinicz i podjął się obrony Jasnej Góry przed Szwedami. Dzięki niemu przygotowano się do oblężenia, a podczas niego bohater wysadził największe szwedzkie działo, ryzykując życiem i dostając się do niewoli. Udało mu się sprowadzić przebywającego na Śląsku króla Jana Kazimierza do kraju, a następnie obronić go przed atakiem Szwedów własnym ciałem. Uczestniczył w wielu bitwach, ostatecznie dla walki o ojczyznę poświęcił nawet możliwość uratowania ukochanej i odzyskania jej uczuć. Ostatecznie jego imię zostało oczyszczone.

Potwierdzeniem, że dobrymi uczynkami, poświęceniem i patriotyzmem odkupił swoje winy, jest ułaskawienie, jakie otrzymał od króla, oraz przebaczenie i miłość ukochanej Oleńki.

PODSUMOWANIE

Historia Jacka Soplicy, jak również Kmicica pokazuje, że dobre uczynki, konsekwentne podążanie za patriotycznymi wartościami, walka o Ojczyznę mogą odkupić najgorsze przewinienia w oczach ludzi, a także pozwolić bohaterom przebaczyć samym sobie.

Ustny egzamin maturalny z języka polskiego w 2024 roku będzie wyglądał tak, jak w roku poprzednim. Składa się z dwóch zadań:

• Jawnego pytania, które sprawdza znajomość treści i problematyki danej lektury, a także tworzenie wypowiedzi na jej temat z uwzględnieniem wybranego kontekstu;
• Niejawnego pytanie, które oparte jest na tekście literackim, ikonicznym lub dotyczącym języka.

Egzamin trwa łącznie 30 minut i jest podzielony na kilka etapów:

• przygotowanie zdającego do odpowiedzi (15 minut),
• wypowiedź monologowa zdającego dotycząca wylosowanych przez niego zadań (10 minut),
• rozmowa z egzaminatorami związana z wypowiedzią zdającego (5 minut).

Maksymalna liczba punktów, jaką można uzyskać na egzaminie ustnym z języka polskiego, wynosi 30. Próg zdawalności w przypadku tej matury to 30 proc.