Pedał, asfalt, brudas - te słowa muszą zniknąć ze służbowego słownika policjantów

- Poradnik to swego rodzaju kompendium niezbędne do profesjonalnego wykonywania obowiązków służbowych - tłumaczy w otwierającej publikację rozmowie jej redaktor, mł. insp. Krzysztof Łaszkiewicz. - Zdarzają się jeszcze przypadki, w których przełożeni tolerują wśród podwładnych na przykład "zły język". Tymczasem słowa: "pedał", "asfalt", "Żydek", "brudas", "suczka", "tirówa", po prostu muszą zniknąć ze słownika służbowego policjantów - przekonuje Łaszkiewicz.

Żeby tak się stało, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Pełnomocnik Rządu ds. Równego Traktowania oraz Komenda Główna Policji przygotowały pierwszy w Polsce poradnik antydyskryminacyjny kierowany do policjantów. - Jest dostępny w wersji elektronicznej dla wszystkich policjantów - mówi mł. insp. Janusz Wójtowicz, rzecznik lubelskiego komendanta wojewódzkiego policji. - Znajdują się w nim rzeczy oczywiste, ale również ciekawostki, które mogą być przydatne w pracy, dotyczące m.in. zachowań osób pochodzących z innych kręgów kulturowych.

Autorzy poradnika przekazują praktyczne informacje dotyczące tego, jak zwracać się do przedstawicieli mniejszości etnicznych, religijnych, seksualnych, kobiet, osób starszych, niepełnosprawnych, bezdomnych, tak aby nie wywoływać u nich poczucia dyskryminacji. Tłumaczą między innymi, że podniesionego głosu i emocjonalnego gestykulowania Arabów nie należy traktować jako przejawu ag-resji. Podpowiadają, jak przywitać się z osobą, która ma amputowaną rękę. Podpowiadają, w jakiej celi umieścić zatrzymaną osobę transpłciową.

- Poradnik to bardzo dobry pomysł - uważa dr Robert Szwed z Katedry Języka Polskiego i Kultury Medialnej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. - Nie tylko policjanci, ale my wszyscy mówimy zwykłym, potocznym językiem. Nie uwzględnia on poprawności kulturowej. Warto więc uwrażliwiać osoby mające częsty kontakt z przedstawicielami innych kultur czy orientacji, w jaki sposób komunikować się z nimi, tak by nikogo nie dotknąć i nie obrazić.

Jednak lubelscy policjanci przyjmują poradnik z mieszanymi uczuciami. - Nikt z nas nie chce być wredny czy kogoś urazić. Wiadomo, że nie można uwłaczać czyjejś godności. Pracujemy jednak w ogromnym stresie i czasami coś może się wyrwać - przyznaje proszący o anonimowość funkcjonariusz Komendy Miejskiej Policji w Lublinie. - Podczas interwencji nie ma czasu na jakiś wersal, nie zawsze zastanawiamy się nad poprawnością językową.

To pierwszy w Polsce poradnik kierowany bezpośrednio do policjantów.

Z praktycznego poradnika "Po pierwsze człowiek. Działania antydyskryminacyjne w jednostkach policji" mundurowi mają dowiedzieć się, jak poprawnie zachowywać się w kontaktach z cudzoziemcami, członkami różnych wyznań, osobami transseksualnymi, czy prostytutkami.

Poniżej cytujemy fragmenty opracowania.

"W przypadku zatrzymania sprawcy przestępstwa, który posiada korzenie afrykańskie, nie powinno się podawać w komunikatach do mediów jego pochodzenia oraz koloru skóry. Jest to zbędne i może prowadzić do uprzedzeń wobec całej społeczności".

"Jeśli np. na drzwiach organizacji pozarządowej chroniącej prawa osób LGBT pojawi się napis »Pedały do gazu« albo »Zakaz pedałowania«, wówczas nie mamy do czynienia wyłącznie ze zniszczeniem mienia, lecz musimy dokładnie przyjrzeć się sprawie w kontekście motywu homofobicznego".

"Zamiast pytania: Jakie jest pani/pana prawdziwe imię i nazwisko? lepiej powiedzieć: Proszę podać dane z dowodu osobistego" (w kontekście przesłuchania osób transpłciowych).

"Badania psychologów dowiodły, że dowcipy o blondynkach i kobietach kierowcach są nie tylko szkodliwe, ale mogą prowadzić do tolerowania wrogich uczuć i dyskryminacji kobiet".

"Nie używać słowa »islamista«, bo kojarzy się ono z ekstremizmem, fundamentalizmem i zagrożeniem".

"Prowadząc czynności wobec prostytutki, pamiętaj, aby traktować ją z godnością i szacunkiem, zwracając się po imieniu i nazwisku".