Przyjaciel lekiem na całe zło

Bez przyjaciół samotnyś jak pies. Mądry lud od dawna to wiedział, ale dopiero trzeba było mądrości tęgich głów, by stwierdzić rzecz następującą: izolacja społeczna, która coraz powszechniej zagraża człowiekowi w wielkim mieście, wpływa negatywnie na nasze zdrowie.

ZOBACZ GALERIĘ

Polisa na zdrowie
Paradoksalnie nie tłumy barykadujące deptaki i hipermarkety, od których uciekamy, ale brak kontaktów z drugim człowiekiem jest równie szkodliwy, jak uzależnienie od alkoholu. Naukowcy z Uniwersytetu Brigham Young w stanie Utah z kolegami z Wydziału Epidemiologii Uniwersytetu Karoliny Północnej sięgnęli do półtorej setki badań nad tym, jak wpływają kontakty z bliźnimi na nasz żywot. Materiał badawczy zawierał losy 300 tys. osób, które były obserwowane przez 7,5 roku. Naukowi detektywi stwierdzili, że im częściej człowiek kontaktuje się z innymi pobratymcami, tym bardziej rośnie jego szansa na dłuższe życie. Według badaczy zdrowe, bliskie więzi z gronem przyjaciół i rodziną są najlepszą polisą ubezpieczeniową na zapewnienie sobie dobrostanu. Brak takiego zaplecza jest gorszy od otyłości i braku fizycznej aktywności, które są czynnikami podnoszącymi śmiertelność, jak podkreślają badacze z Utah.

To takie proste. Z kim pogadasz, gdy masz doła, doskwiera ci samotność albo wplątałaś się w kłopoty? Czternastoletnia Julia, poznańska gimnazjalistka, którą o to pytam, nie zastanawia się nad odpowiedzią:
- Z Olą, przyjaciółką, z którą siedzę w jednej ławce od pierwszej klasy, mieszkamy obok siebie. Mama to mama. Ona jest od czego innego.

Karolina, studentka drugiego roku Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu też szuka pomocy u swojej przyjaciółki:

- Nie jestem z Poznania, a moja prawdziwa przyjaciółka mieszka 140 km ode mnie, ale codziennie z nią SMS-uję, dzwonimy do siebie, wszystko o sobie wiemy, nie mam przed nią żadnych tajemnic.
Bartek, absolwent AWF, pracujący w Poznaniu jako rehabilitant, ma aż trzech przyjaciół.

- Z jednym, mieszkającym w Nowej Soli, znamy się od szkoły podstawowej, drugi jest moim przyjacielem od liceum, a najkrótszy staż ma przyjaciel z lat studenckich. Każdy jest dla mnie jednakowo ważny, zawsze mam o czym z nimi rozmawiać, nigdy, gdy jesteśmy razem się nie nudzimy - opowiada.

Czym jest przyjaźń
Miłość to dwie dusze w jednym ciele, a przyjaźń to jedna dusza w dwóch ciałach. Przyjaźń dzieli tylko cienka granica od miłości: "I tęskniąc sobie zadaję pytanie/Czy to jest przyjaźń? Czy to jest kochanie?". Nawet Adam Mickiewicz (wiersz "Niepewność") nie potrafił jej trafnie zdefiniować na podstawie swoich uczuć do kobiety. Adam Asnyk nie szukał rymu: "Jeśli jakaś dłoń ma miejsce w drugiej dłoni, to właśnie jest przyjaźń". Dla Thomasa Woodrowa Wilsona (b. prezydent USA) przyjaźń jest jedynym cementem, który mo-że spoić świat. Albert Schwei-tzer tak ujął swoją myśl:

"Najpiękniejsza przyjaźń istnieje między ludźmi, którzy wiele od drugich oczekują, ale nigdy niczego nie żądają". Także starożytni mędrcy potrafili docenić wartość przyjaźni w życiu człowieka. Nikt poza Epikurem nie wyraziłby tego dobitniej: "Spośród wszystkich sposobów, jakie ci wskazuje mądrość dla osiągnięcia szczęścia, najskuteczniejszym, najpewniejszym i najsłodszym jest przyjaźń".
Nie mów więc pochopnie o kimś, że jest przyjaciółką, przyjacielem:

- Kumpel to nie to samo, co przyjaciel - uważa Bartek i dodaje, że jego przyjaciel, który poderwał mu dziewczynę, został właśnie kumplem. Tylko kumplem i niczym więcej. Jeden z sąsiadów austriackiego potwora Fritza, który więził i gwałcił swo-ją córkę ponad 20 lat, przeżył szok, gdy dowiedział się, kim był naprawdę jego bliski znajomy: - Byliśmy przyjaciółmi przez wiele lat, ale po tym, co zrobił, przestał być moim przyjacielem, jest przestępcą.

Bliskie więzi z przyjaciółmi i rodziną są najlepszą gwarancją dobrostanu.

Przyjaźń nie jest towarem z gwarancją po wszystkie czasy. Przyjacielowi można wiele wybaczyć, ale są granice zastrzeżone również dla niego.

Potrzeba przyjaźni
Czy przetrwają młodzieńcze przyjaźnie? Maria, emerytowana nauczycielka w to nie wierzy:
- Kiedy ma się 60 lat, nie założyło się rodziny i całe życie oddało się pracy zawodowej, na starość nie ma przyjaciół - mówi o tym z goryczą, bo nie pielęgnowała znajomości, które mogły przerodzić się w przyjaźń.

Zapisała się na wykłady uniwersytetu III wieku z nadzieją, że tam pozna jakąś samotną starszą panią. Jak wyrzut sumienia siedziały obok niej zaprzyjaźnione pary i trójkąty, które nie miały ochoty na nowe znajomości i przyjaźnie. Dzisiaj mówi o sobie, że jest eremitą w poznańskim osiedlowym bloku, do którego przychodzi tylko listonosz:
- Bardzo brakuje mi bratniej, przyjaznej duszy - stwierdza.

Nie wierzcie, gdy ktoś mówi: dobrze mi samemu, nie potrzebuję nikogo. Najlepiej czuję się sam ze sobą. Kłamstwo. Samotność jest dobra na krótki dystans, aby zrobić rachunek sumienia i poukładać ubrania w szafie, umyć okna.

- Najgorzej jest w niedziele i święta takie jak Boże Narodzenie i Wielkanoc - opowiada Maria, którą w takie dni najbardziej denerwują osoby spacerujące pod rękę.

Przyjaciel nie zapomni i nie zostawi cię w Wigilię. Nawet, gdy ma się najbliższą rodzinę, nie wyklucza to potrzeby przyjaźni. Zabiegane dzieci i rodzeństwo mogą nie mieć czasu na bliskie i częste kontakty. Człowiek samotny nie chce ich obarczać swoimi egzystencjalnymi rozterkami. A przyjaciel wysłucha i razem pomilczą. Nawet cień przyjaciela starczy, by uczynić człowieka szczęśliwym - głosi jeden z aforyzmów.

Jak znaleźć przyjaciela
Nie jest łatwo trafić na kogoś, o kim można powiedzieć, że nigdy nie zawiódł i zasługuje na pełne zaufanie. Mały Książę zadał sobie wiele trudu w poszukiwaniu przyjaciół. Porzucił nawet swoją planetę i Różę, jedyną towarzyszkę życia. Nie znalazł nikogo odpowiedniego na obcych planetach. Dopiero Ziemia okazała się dla niego szczęśliwa.

Wiktoria, poznańska dziennikarka nie poszła w ślady Małego Księcia. Przyjaciółkę znalazła na wczasach:
- Od 14 lat stanowimy jedność, chociaż ona mieszka w Szczecinie, a ja w Wielkopolsce - mówi z przekonaniem.

Znają swoje wzloty i upadki, rozwody, choroby, rodzinne waśnie, kłopoty z dorastającymi dziećmi. Kiedy jedna wpada w depresję, pierwszą rzeczą, jaką robi, jest kupno biletu na pociąg:
- Spotykamy się i razem ryczymy, napijemy się wina, ponarzekamy i wracam do domu z lżejszym sercem - mówi Wiktoria.

Najbardziej idiotyczna propozycja przyjaźni, jaką się słyszy, pada z ust świeżo rozwiedzionego współmałżonka: Zostańmy przyjaciółmi. Nigdy nie gódźmy się na taki rodzaj przyjaźni. Mąż (żona) wystawi drugą połowę do wiatru, obskubie z majątku, a potem zaproponuje ochłap z tego, co kiedyś buchało żywym ogniem. Porzucony cierpi ból emocjonalny i fizyczny. Boli go dusza i głowa, więc taka propozycja jest nie na miejscu.

Co prawda nie ma jeszcze biur łączących ludzi w węzły przyjaźni, ale wirtualne poszukiwania przyjaciół mogą się okazać dobrą metodą. A już na pewno bezpieczniejszą od szukania w internecie partnerów do seksu i ołtarza. Z przyjacielem nie idzie się do łóżka, bo należy wierzyć przysłowiu: "więź duchowa jest o wiele cenniejsze od bliskości fizycznej".

Do wirtualnej przyjaźni namawia Stefana Broadbent z University College London, która odkryła, że nowoczesne środki komunikacji wzmacniają prywatne relacje. Odkąd kamerę można podłączyć do komputera, przyjaźń może rozkwitać co dnia, bez względu na dzielące przyjaciół kontynenty i oceany. I to jest nowa jakość, z jakiej jeszcze w pełni nie zdajemy sobie sprawy.

Przyjaźń w aforyzmach
- Wszystkie wielkości świata nie są warte dobrej przyjaźni.
- Wierny przyjaciel to potężna obrona, kto go znalazł, skarb znalazł.
- Zawsze można liczyć na trzech wiernych przyjaciół: starą żonę, starego psa i na pieniądze. Do wydania.
- Liczą się tylko przyjaciele, do których możesz zadzwonić o czwartej nad ranem.
- Przyjaciel to ten, który przychodzi, gdy inni wychodzą.
- Przyjaciel - ktoś, przed kim można głośno myśleć.
- Przyjaźń to najpiękniejsza rzecz, jaką człowiek może zaproponować drugiemu człowiekowi. Bezinteresownie.
- Przyjaciel to człowiek, który wie o tobie wszystko i nie przestaje cię lubić.