Uwaga, KONKURS! Dziewięćsił popłocholistny – światowy diament lubelszczyzny

Dziewięćsił popłocholistny – światowy diament lubelszczyzny

Aktualna, naukowa nazwa tej rośliny Carlina acanthifolia (czytaj karlina akantifolia), chodź do niedawana funkcjonowała jeszcze nazywa Carlina onopordifolia (czytaj karlina onopordifolia). Roślina ta należy do rodziny astrowate lub inaczej złożone, a ważną cechą tej grupy roślin jest kwiatostan zwany – i tu trudne pojęcie - pseudancjum, czyli złożony kwiatostan który imituje pojedynczy kwiat. Doskonale to widać u stokrotki czy słonecznika – choć to kwiatostan złożony, patrząc na kwitnąca roślinę – bo mamy wrażanie, że to pojedynczy kwiat. Dlatego są takie rośliny, które na przykład produkują bezcenne substancje czynne, wykorzystywane do produkcji leków, inne są źródłem pożywienia a jeszcze inne ozdabiają nasze otoczenie.

Są także i takie, które potrafią zaskakiwać ciekawą budową. Dziewięćsił, to całkiem okazała roślina zielna, której korzeń sięga blisko metr w głąb ziemi, a liście mogą osiągać nawet do pół metra długości. Wypustki poszczególnych części liścia zakończone są kolcem, co zabezpiecza tą roślinę przed zjadaniem przez pasące się zwierzęta roślinożerne. Liście ułożone są w charakterystyczny sposób, tworząc rozetę. Ta rozeta to wieniec liści wokół kwiatostanu, a kwiatostan nazywany koszyczkiem, może osiągać średnicę 15, a nawet 20 cm – to jak na dzikie rośliny w naszej części świata jest dość wyjątkowe.

Ponieważ wiedza o biologiczna, to szereg trochę trudniejszych pojęć, ale ich znajomość poszerza nasze umiejętności i przez to daje dużo satysfakcji. Dziewięćsił popłocholistny – tu drugie trudne pojęcie – to hemikryptofit, czyli roślina której pąki, służą do odnawiania, położone są tuż przy, na lub płytko pod powierzchnią ziemi. To sposób na przetrwanie zimowych warunków i ochrona przed przemarznięciem. Roślina ta kwitnie od lipca do września, a kiedy przekwitnie i dojrzeje, dopiero w następnym roku, walcowate nasiona zaopatrzone w puch kielichowy czyli aparat lotny, będą się rozsiewać. Umożliwi to roślinie, z użyciem wiatru, przenoszenie nasion na dziesiątki, a nawet setki kilometrów. Jak widać na tym przykładzie, chociaż rośliny te nie mają nóg ani skrzydeł, a potrafią jak zwierzęta, przemieszczać się na duże odległości.

Dziewięćsił popłocholistny może rozwijać się przez około 3 lata, ale podawane są przypadki funkcjonowania tej rośliny nawet przez ponad 20 lat. Imponująca długość życia, to kolejna niezwykła właściwość tej rośliny zielnej. Ale niestety dziewięćsił jest – i tu ostanie trudne pojęcie – rośliną semelparyczną, to znaczy taką, która rozmnażają się tylko raz w życiu, a po przejściu cyklu rozwojowego i wyprodukowaniu nasion, dojrzały osobnik ginie.

Niektóre rośliny mają specyficzne wymagania związane z dostępem do światła i odpowiedniego podłoża. W przypadku dziewięćsiła popłocholistnego, żeby roślina mogła się prawidłowo rozwijać, wyrasta na południowych lub południowo-zachodnich pagórkach gdzie jest duża ekspozycja na światło i jest stosunkowo ciepło. Takie rośliny określa się jako kserotermiczne. Poza tym wyrasta na odpowiednich glebach mających dużą zawartość węglanu wapnia, które nazywane są rędzinami.

To co powoduje że dziewięćsił popłocholistny jest naszym światowym diamentem, to fakt że jego zasięg występowania na globie, jest ograniczony jedynie do południowo-wschodniej Polski, a na Ukrainie do Wołynia i Podola. Przez właściwość ograniczonego występowania tylko do tej części świata, uznawany jest za endemit środkowo-wschodniej Europy. Naturalne stanowiska w naszym kraju położne są jedynie na Wyżynie Małopolskiej i na Lubelszczyźnie.

W naszym regionie spotkać je można na Polesiu Wołyńskim koło Chełma, w Rezerwacie Przyrody Stawska Góra i na Wyżynie Lubelskiej koło miejscowości Grabowiec w Rezerwacie Przyrody Rogów. Inne odnalezione stanowiska to rezerwaty przyrody: Żmudź koło Chełma, Machnowska i Biała Góra koło Tomaszowa Lubelskiego, a także Kąty koło Zamościa.

Bogdanka blisko natury to projekt współorganizowany przez LW Bogdanka S.A., Kurier Lubelski oraz partnerów merytorycznych: Wydział Biologii Środowiskowej Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie oraz Poleski Park Narodowy. Celem akcji jest promocja walorów przyrodniczych Polesia Lubelskiego, przestawiający najważniejsze i najciekawsze gatunki fauny i flory naszego regionu.

Projekt Bogdanka blisko natury to jedna z form realizacji Strategii ESG GK LW Bogdanka, która opiera się na takich filarach jak środowisko, społeczeństwo, ład korporacyjny, w tym działania na rzecz regionu, w którym funkcjonuje. Stawiając się w roli odpowiedzialnego sąsiada Spółka podejmuje m.in. inicjatywy chroniące i stymulujące bioróżnorodność, promujące edukację środowiskową, równocześnie wzmacniając turystyczny potencjał najbliższego otoczenia.