Na mosiężnej tubie widnieje ślad pieczęci, dzisiaj trudnej do odczytania. To początek sekretów. Po podniesieniu pokrywki widzimy twarz Chińczyka wymalowaną na małej puszeczce po wazelinie. - Wewnątrz mamy monety z lat 20. i 30. XX wieku. Wśród nich pięciozłotówki wydane z okazji setnej rocznicy powstania listopadowego - mówi Piotr Dymmel, dyrektor Archiwum Państwowego w Lublinie.
To nie koniec znalezisk. Tuba kryje w sobie szklane naczynie, a w nim pergamin zatytułowany "Ku wiecznej rzeczy pamiątce". W dokumencie wymieniono osoby, które przyczyniły się do powstania monumentu, opisano także pokrótce dzieje budowy pomnika. W piśmie czytamy: "Pomnik niniejszy wzniesiono na rynku Starego Miasta przed gmachem Trybunału małopolskiego, w którym poeta życie swe zakończył". Poniżej widnieją podpisy osób związanych z budową pomnika. Na samej górze widzimy sygnaturę Ignacego Mościckiego, ówczesnego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. - Wszystko wskazuje na to, że ta tuba została wmurowana z okazji odsłonięcia pomnika 27 września 1931 roku - podkreśla Piotr Dymmel.
Monument zaprojektowany przez warszawskiego rzeźbiarza Franciszka Strynkiewicza stał na rynku aż do czasu, kiedy okupanci polecili go zniszczyć. Lublinianie nie pozwoli na to i ukryli rzeźbę. Prawdopodobnie wtedy też wydobyto tubę z pamiątkami i postanowiono ukryć ją w archiwum.
- W opinii publicznej nasza instytucja cały czas cieszyła się zaufaniem. Uważano, że archiwum to najlepsze miejsce dla tego typu pamiątek. To zresztą nie był jedyny przypadek, kiedy do archiwum oddawano coś, co uważano za cenne z nadzieją zapewnienia bezpiecznego schronienia - przyznaje dyrektor Dymmel.
To, że tuba trafiła do archiwum w tajemnicy, wydaje się być pewne. Nigdzie w dokumentach nie ma wzmianki o przyjęciu takich materiałów, co w normalnych okolicznościach nie powinno było się zdarzyć. Puszka i jej sekret przeleżały bezpiecznie w archiwum kilkadziesiąt lat. Także pomnik przetrwał okupację. W 1951 r. odsłonięto go ponownie, tym razem przy ul. Narutowicza.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
