Druga matka Grigorija. "Rosja to przeszłość, dla mnie liczy się jutro"

Jako ośmioletni chłopiec Grigorij nie mógł się spodziewać, że noc wcześniej miały miejsca wydarzenia, które odmienią na zawsze jego życie. Beztrosko łowił ryby, obierał je z łusek i piekł na ognisku. Było upalne popołudnie w środku lata.

Tego samego dnia, w oddalonym o sześćdziesiąt kilometrów Omsku, ojciec Grigorija, Nikołaj Parkowski odebrał wiadomość o śmierci swojego przyjaciela, rosyjskiego dziennikarza i opozycjonisty. Nieznani sprawcy wystrzelili do niego dwa magazynki amunicji z kałasznikowa. Nikołaj, szef antyrządowej gazety, miał być następny.

Ku wolności

Z Grigorijem Parkowskim spotykam się w motocyklowej knajpce w centrum Lublina. Od kilku dni, przy kuflu piwa i szybko wysychających kieliszkach z wódką, próbuję poznać i zrozumieć jego historię. Grigorij nie jest rozmowny. Muszę łapać strzępki zdań.

- Śmieszy mnie gdy ktoś pyta mnie o Rosję. O to, jak ją wspominam. Jak mi się tam żyło? – stwierdza stanowczo Grigorij i podnosi głos - Miałem wtedy osiem lat! Przecież nie interesowałem się polityką! Wolałem jeździć na rowerze, tak jak każde dziecko. Zresztą Rosja to przeszłość, a dla mnie liczy się „jutro”. Chcę założyć własną firmę, być pracodawcą dla samego siebie.

W lutym 2000 roku rodzina Parkowskich wylądowała na warszawskim Okęciu. Grigorij miał wówczas dziesięć lat. Wraz z rodzicami i trojgiem rodzeństwa zostawili za sobą całe swoje dotychczasowe życie. Pracę, rodzinę, przyjaciół, marzenia i plany na przyszłość. Jeszcze nie wiedzieli, czy Polska zostanie ich nowym domem. Początkowo miał być to tylko przystanek na drodze do nowego życia.

- Mieliśmy jechać do Argentyny. Potem w planach był Paragwaj albo Urugwaj. Rosyjski milioner z Ameryki Południowej zaproponował moim rodzicom pracę. Już wszystko było prawie załatwione, ale niestety się rozchorował - wspomina Grigorij - To było zwykłe zapalenie wyrostka robaczkowego. Jedna z najprostszych operacji jakie się wykonuje. W tym przypadku się nie powiodła. - dodaje z dziwnym uśmiechem na twarzy.

Parkowscy nie dali za wygraną. Postanowili wyjechać do Brazylii. Niestety znowu się nie udało. Biuro podróży oszukało ich na dziesięć tysięcy złotych. W planach były jeszcze Czechy i Niemcy, ale zabrakło pieniędzy.

- W końcu ojciec podjął decyzję, że zostajemy w Polsce. Nie tylko dlatego, że nie mieliśmy innego wyboru. Chciał zostać w kraju, gdzie narodziła się „Solidarność” - mówi Grigorij - Był przekonany, że jako rosyjski opozycjonista odnajdzie się w wolnym kraju, który pokonał komunę. Jednak nie do końca się to sprawdziło.

Polska gościnność

Będąc w Polsce, rodzina Parkowskich musiała nauczyć się wszystkiego od nowa. Poznać język, ludzi, znaleźć dom, pracę. Byli zdani tylko na siebie. Obcy pośród obcych. Wyrzuceni przez własną ojczyznę. Zdradzeni i oszukani. Krok po kroku zaczęli wiązać koniec z końcem.

Parkowscy zamieszkali w Lublinie. Grigorij rozpoczął naukę w polskiej szkole podstawowej. Szybko nauczył się języka. Dzisiaj trudno usłyszeć w jego głosie rosyjski akcent. Swoim polskim kolegom potrafi wytknąć błędy językowe. Lubi rozmawiać o historii Polski, ale w przeciwieństwie do swojego ojca nie chce angażować się w politykę.

- Czasami zastanawiam się jakby wyglądało moje życie, gdyby mój ojciec nie był opozycjonistą - Grigorij robi pauzę i sięga po kufel piwa - Może miałbym już w Omsku własną firmę. Kto wie - dodaje.

Przez osiem lat pobytu w Polsce Nikołaj Parkowski podejmował się każdej pracy, aby tylko mieć pieniądze na utrzymanie rodziny. W Rosji był przedsiębiorcą. Prowadził firmę zajmującą się nieruchomościami. Był wydawcą opozycyjnej gazety. W Polsce został budowlańcem, ale nie narzekał. Ważne, że była jakakolwiek praca. Los jednak znów wystawił go na próbę.

- Kiedy ojciec stracił pracę zainteresowała się nami policja. Zostaliśmy przewiezieni do zamkniętego ośrodka dla uchodźców w Białej Podlaskiej. Potraktowali nas jak zwykłych przestępców, a my chcieliśmy tylko rozpocząć nowe życie - mówi Grigorij.

O pobycie w ośrodku nie chce mówić, bo to za duża trauma. Wspomina tylko jeden epizod związany z lokalnymi urzędnikami.

- Tata powiedział mi, że proponowali mu dwa tysiące dolarów za powrót do Rosji. Chcieli się nas pozbyć, aby mieć spokój. Nie zgodziliśmy się. Nawet gdyby chcieli dać nam więcej, to i tak byśmy odmówili. Przecież nie przyjechaliśmy tutaj dla pieniędzy, tylko aby uratować nasze życie - oburza się Grigorij - To nie był zresztą ostatni raz kiedy potraktowali nas jak śmieci.

Ostatecznie Parkowscy uniknęli deportacji. Po dwóch miesiącach na wolność mogła wyjść mama Grigorija i jego młodsze rodzeństwo. Nikołaj i syn zostali sami. Postanowili przeprowadzić strajk głodowy, aby powrócić do rodziny.

Zwalali pomniki

- Dopiero wtedy, podczas głodówki, ojciec powiedział mi dlaczego musieliśmy opuścić Rosję - wspomina Grigorij.

Już na początku studiów, w latach osiemdziesiątych, Nikołaj Parkowski buntował się przeciwko władzy. Potem wszystko potoczyło się w zatrważającym tempie. Demonstracje, pierwsze aresztowania, tworzenie opozycyjnej gazety. A w tym czasie narodziny dzieci, praca i utrzymywanie rodziny. Mały Grigorij nie rozumiał jeszcze wszystkiego, co się wokół niego działo. Chętnie recytował antykomunistyczne wierszyki, za co dostawał od przyjaciół rodziny słodycze.

- Jeden z nich pamiętam do tej pory. Nie wiem tylko czy dobrze go przetłumaczę na polski. Spróbuję - Grigorij zaczyna recytować - Parostatek płynie do wód przystani. Będziemy karmić ryby komunistami - chyba tak to szło.

Nikołaj Parkowski od momentu przyjazdu do Polski rzadko wspomina tamte czasy. Grigorij zna tylko kilka historii, które usłyszał od matki. Najbardziej lubi tę, w której jego ojciec wraz z kolegą w środku nocy zrzucali z cokołów komunistyczne pomniki w miejskim parku.

- Wiesz, w takiej sytuacji wysyła się patrol policji. Może dwa, trzy. Ale nie w Rosji - stwierdza Grigorij - Oni wysłali na nich czołgi. Rozumiesz, na dwóch facetów!

Po tego typu incydentach w końcu musiało przyjść nieuniknione. W sierpniowy wieczór 2009 roku Nikołaja Parkowskiego odwiedziła dwójka zaufanych przyjaciół. Jak się jednak okazało byli powiązani ze służbami specjalnymi.

- Powiedzieli mojemu ojcu wprost, że go zabiją, a jego dzieci zostaną sierotami. Chyba, że wyjedzie - Grigorij wspomina niechętnie słowa ojca - Tylko dlatego, że się znali, dali mu czas na odłożenie pieniędzy i załatwienie formalności. Był tylko jeszcze jeden warunek. Ojciec musiał zamknąć gazetę. Po tej rozmowie wyprowadziliśmy się do innego mieszkania i zerwaliśmy kontakt z rodziną i ze wszystkimi znajomymi. Po roku czasu opuściliśmy Rosję. Na zawsze!

Nasz Ruski

Po trzech dniach głodówki Grigorijemu i ojcu pozwolono opuścić ośrodek. Powrócili do Lublina, wynajęli kolejne, trzecie mieszkanie i ponownie rozpoczęli wszystko od nowa.

Grigorij wrócił do szkoły. Skończył liceum, zdał maturę. Poznał nowych przyjaciół. Zakochał się już nie jeden raz. Jego koledzy mówią o nim w żartach „nasz Ruski”. Ale nie zawsze jego pochodzenie jest mile widziane.

- Bywają różne sytuacje, ale staram się tym wszystkim nie przejmować – mówi Grigorij - Jedna historia najbardziej utkwiła mi w głowie. Spotkałem się ze znajomymi na skwerku. Kilka osób piło piwo. I jak na złość podjechała policja. Rutynowa sprawa. Każdy się wylegitymował i dostał słowne upomnienie. Tylko nie ja.

Policja początkowa chciała zatrzymać Grigorija w areszcie na czterdzieści osiem godzin. Mimo, że ten nie spożywał piwa. Po interwencji kolegów funkcjonariusze zdecydowali się wypisać mandat. Był tylko jeden warunek. Trzeba było od razu za niego zapłacić. W innym wypadku - noc na komisariacie.

- Wiesz, może w innych okolicznościach nie doszłoby do takiej sytuacji. Miałem po prostu pecha. Cała sytuacja miała miejsce dwa dni po katastrofie smoleńskiej - uśmiecha się ironicznie Grigorij - Ale może to był tylko zwykły zbieg okoliczności.

Grigorij Parkowski ma ambitne plany na przyszłość. Na początku następnego roku z dwójką znajomych zakładają działalność gospodarczą. Nie chce zdradzić czym będą się zajmować. – Wolę nie zapeszać - ucina krótko. Jeżeli wszystko pójdzie dobrze, to Grigorij chciałby kupić motocykl, aby móc podróżować po Europie.

- Teraz mam w planach wyjazd do Belgii. Mam propozycję dobrej pracy. Zobaczę, co z tego wyjdzie. Chciałbym zostać tutaj. Polskę traktuje jak swoją drugą matkę. Matkę, która przygarnęła sierotę – Grigorij spuszcza lekko głowę i sięga po kieliszek wódki.

***
Imiona, nazwiska oraz nazwy rosyjskich miejscowości zostały zmienione. Rodzina Parkowskich cały czas obawia się o swoje życie.