Praca na czarno, niezarejestrowana działalność gospodarcza, ukrywanie części wynagrodzeń w postaci wypłat „pod stołem” oraz przemyt - to wszystko są różne odcienie szarej strefy. To zjawisko znacząco uszczupla dochody państwa, dlatego eksperci szukają sposobów na jego ograniczenie.
- To właśnie jednostki samorządu terytorialnego najbardziej tracą na istnieniu szarej strefy. Gminy mają coraz więcej zadań, tymczasem z powodu nierejestrowanej pracy trafia do nich znacznie mniej pieniędzy z podatków, których gminy potrzebują przecież np. na inwestycje, na drogi, na zakup pomocy naukowych do szkoły, na oświetlenie. W konsekwencji tracą więc wszyscy obywatele - podkreśla prof. Janina Kotlińska, ekonomistka z KUL.
Szara strefa uderza w emerytów
Nielegalne zatrudnienie dotyczy głównie budownictwa i usług remontowych, rolnictwa, handlu, gastronomii. W szarej strefie od lat pozostaje wiele kosmetyczek, korepetytorów i opiekunek do dzieci.
- Szara strefa to nie tylko niższe wpływy do budżetu państwa, ale także negatywne skutki dla obywateli, np. rosnąca liczba niskich emerytur. Już ponad 160 tys. osób pobiera emerytury niższe niż minimalne, co jest wynikiem unikania składek - zaznacza prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS.
Eksperci przekonują, że problemem jest też nadużywanie umów o dzieło i zleceń. - Z naszych badań wynika, że osoby pracujące na zleceniach będą mieć w przyszłości niższe emerytury od zatrudnionych na umowach o pracę, przeciętnie o 17 procent. Co więcej państwo będzie musiało dopłacić do ich emerytur minimalnych, bo przecież nabędą uprawnienia do świadczeń. Wynikająca z tego luka w funduszu emerytalnym może wynosić średniorocznie 5 mld zł - mówi Piotr Lewandowski, prezes Instytutu Badań Strukturalnych.
Na szaro pracują też cudzoziemcy
W 2017 r. do powiatowych urzędów pracy w Polsce wpłynęło ponad 1,8 mln oświadczeń pracodawców o zamiarze zatrudnienia cudzoziemców. Spośród nich, ponad 1,7 mln dotyczyło obywateli Ukrainy. Eksperci przyznają, że w rzeczywistości liczba cudzoziemców pracujących w naszym kraju jest wyższa.
- Bez wątpienia mamy do czynienia z szarą strefą w pracy cudzoziemców, co wynika między innymi z obowiązujących przepisów. Umożliwiają tzw. uproszczoną procedurę zatrudnienia, która pozwoliła na masowy dostęp Ukraińców do pracy w naszym kraju - tłumaczy dr hab. Paweł Kaczmarek z Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. Dodaje, że skala zatrudnienia Ukraińców w szarej strefie może wynosić około 20 procent.
Upraszczanie biurokracji ograniczy szarą strefę
O szarej strefie dyskutowali eksperci, biorący udział w konferencji „Szara strefa a ubezpieczenia społeczne – aspekty ekonomiczne, społeczne, etyczne”, którą zorganizował Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wspólnie z KUL. Wydarzenie odbyło się na KUL w czwartek i piątek. Jakie były wnioski ekspertów?
Uczestnicy konferencji wskazują, że trzeba pracować nad zaufaniem obywateli do państwa, które wydaje ich podatki. Należy również upraszczać biurokrację, by łatwiej było prowadzić działalność legalnie. Rozwiązaniem może być też ograniczanie płatności gotówką, bo to one ułatwiają realizowanie usług w szarej strefie. To ostatnie już się dzieje, poprzez m.in. upowszechnienie terminali do płatności kartą.
(mat. ZUS)
ZOBACZ TEŻ: Zmiany w opłatach ZUS. Ile będą wynosiły składki?
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
