Jakie stawki będą obowiązywać od 2024 r. za sprawy z urzędu? Radcowie prawni i adwokaci mogą liczyć na ogromne pieniądze

Ile od stycznia zarobi adwokat i radca prawny, któremu sąd przydzieli sprawę z urzędu oraz jak skutecznie chronić tajemnicę adwokacką/radcowską w ramach komunikacji między klientem a jego pełnomocnikiem? – to najważniejsze dyskusje toczące się w ramach i poza obchodami Dnia Prawnika Europejskiego.

Dziewięć lat temu Rada Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE) uznała, że czas zacząć pracę nad zwiększeniem świadomości społecznej na temat praworządności oraz zwrócić uwagę na doniosłą rolę prawników w jej budowaniu. Działacze ustalili wówczas, że w tym celu należy ustanowić oficjalne obchody Dnia Prawnika Europejskiego. Od tamtej pory prawnicy mają swe święto każdego roku 25 października. Warto przypomnieć, że wcześniej przedstawiciele tych zawodów świętowali 10 grudnia, w Dniu Praw Człowieka, ustanowionym przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w rocznicę podpisania Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Tematem tegorocznego Europejskiego Dnia Prawnika, jest „Poufność komunikacji między klientem a prawnikiem: konieczność dla ochrony twoich praw”. Jak zauważa CCBE poufność wymiany informacji między klientem a adwokatem jest kluczowym elementem tworzenia relacji opartej na zaufaniu, która umożliwia klientowi informowanie o okolicznościach swojej sprawy w celu uzyskania porady, reprezentacji czy obrony.

Ale nie tylko kwestia dbania o tajemnicę adwokacką czy radcowską jest istotna z punktu widzenia dobrego wykonania obowiązków przez pełnomocnika. Liczy się też odpowiednie wynagrodzenie.

O ile wolny rynek w Polsce od ponad 30 lat radzi sobie z kształtowaniem cen usług radcowskich i adwokackich to w kwestii stawek za tzw. sprawy z urzędu nie mają się najlepiej. Stąd powszechną praktyką jest przekazywanie spraw przez bardziej zajętych prawników ich mniej rozchwytywanym kolegom. Jeszcze kilka lat temu taka praktyka była szansą dla wchodzących do zawodu adwokatów i radców prawnych na nabranie dodatkowego doświadczenia oraz stanowiła możliwość dorobienia sobie przez najstarszych przedstawicieli zawodu. Obecnie z uwagi na inflację również takie osoby niechętnie biorą się za sprawy z urzędu. Od kilku lat środowiska prawnicze próbują zrównoważyć stawki rynkowe z urzędowymi. Dotychczas bezskutecznie. Czy jest szansa na przełom?

Zgodnie z projektami najnowszych rozporządzeń ministra sprawiedliwości, opublikowanymi w czwartek 18 października na stronach Rządowego Centrum Legislacji, kwoty przeznaczone dla adwokatów i radców prawnych z urzędu będą zrównane ze stawkami dla pełnomocników z wyboru. Oznacza to, że większość stawek za obowiązkowe sprawy z urzędu zostanie podwojona. Większość, ponieważ warto zauważyć, że inny mechanizm zrównania będzie dotyczył opłat zależnych od wysokości przedmiotu sprawy. Ale to i tak nie wszystkie zmiany, które ucieszą prawników.

Rozporządzenie podwyższy też wynagrodzenia dla pełnomocników o kwotę podatku od towarów i usług (VAT). Znikną też przepisy, zgodnie z którymi w sprawie cywilnej sąd przyznaje koszty pełnomocnikowi zwycięskiej strony sporu dopiero po wykazaniu bezskuteczności ich egzekucji.

Obecnie prawnik w dużym mieście może oczekiwać od 150 zł do 500 zł za godzinną poradę prawną. Stawki procesowe są już jednak dużo wyższe i wahają się od 500 zł za reprezentację klienta na rozprawie do 2 000 zł. Według raportu Wynagrodzenia.pl średnia zarobków prawników posiadających już doświadczenie kształtuje się na poziomie 6050 złotych brutto. Wraz ze wzrostem renomy można jednak liczyć na 9 000 zł miesięcznie. Gwiazdy zawodów prawniczych potrafią jednak inkasować co miesiąc nawet 50 tys. zł. To ogromna różnica względem dotychczasowych stawek przeznaczonych dla prawników powołanych z urzędu.

Jeśli chodzi o wartość spraw do 500 zł, to zgodnie z zapisami wciąż obowiązującego rozporządzenia dotyczącego zasad ustalenia stawek urzędowych, stawka radcowska kształtuje się na poziomie 60 zł. Powyżej tej kwoty, ale do wartości 1500 zł radca prawny otrzyma 180 zł. Dalej do 5 000 zł – 600 zł, i do 10 000 zł – 1200 zł. Gdy wartość sprawy przekracza 5 000 000 zł, stawka radcowska sięga już jednak 16 600 zł. Co ciekawe, stawki tego już w 2015 r. były niższe od rynkowych o 50 proc.