Odkrywamy Lublin: Zobacz jak mógł wyglądać Zamek Lubelski w XIV w.

Zamek Lubelski związany jest historycznie z obszarem Starego Miasta. Wzgórze zamkowe, z siedzibą grodu i rezydencją starosty sprawującego władzę w imieniu króla, było miejscem z natury obronnym. Otaczały je zabagnione doliny rzeczne Bystrzycy i Czechów-ki, a z miastem łączyła grobla i most. Początki lubelskiego Zamku związane są z powstaniem w XII wieku kasztelanii lubelskiej. W połowie XIII w. wzniesiono na wzgórzu zamkowym, wewnątrz pierścienia obronnego, cylindryczną, ro-mańską basztę zwaną donżonem - był to pierwszy murowany obiekt Zamku. W XIV wieku Kazimierz Wielki kazał gród umocnić i przebudować. Wtedy na wzgórzu wzniesiono zabudowania w stylu gotyckim, skupione na planie czworoboku. Mury obronne dopełniały brama i budynek mieszkalny przybramny.

W centrum założenia znalazła się romańska wieża. Natomiast murowana kaplica zamkowa pw. św. Trójcy stała w południowo-wschodnim narożu wzgórza. Kaplica była wtedy budowlą jednokondygnacyjną, z prezbiterium zwieńczonym blankami. W Zamku znajdowała się administracja grodu, który odtąd wchodził w skład łańcucha obronnego zamków zbudowanych na terenie Małopolski. Kościół św. Trójcy za Kazimierza Wielkiego nosił nazwę kaplicy Królewskiej. Na przełomie XIV i XV wieku, za panowania króla Władysława Jagiełły i jego synów, przebudowano kaplicę zamkową, a jej wnętrze pokryto polichromią bizantyńskoruską.

- Na początku XIV w., a najdalej około jego połowy, rozpoczęto zastępowanie drewniano-ziemnego grodu Zamkiem na planie wydłużonego wielokąta z murami obwodowymi. W partii wschodniej królewskiej siedziby,usytuowana została orientowana, inkastelowana kaplica pw. św. Trójcy. Inicjatorem budowy murowanego Zamku i nowej kaplicy św. Trójcy, jak wskazuje tzw. Kronika katedralna z XIV wieku, był król Kazimierz Wielki - przedstawia w swoich zapiskach biuro miejskiego konserwatora zabytków Urzędu Miasta Lublin.

Zamek Lubelski był miejscem sądów magdeburskich oraz mieszkaniem starosty i królów w czasie ich pobytu w Lublinie. Odbywały się tam również sądy miejskie i gromadzkie. Wieża zamkowa służyła za więzienie dla szlachty, "in turri et in fundo", na piętrze za mniejsze przekroczenia, a w bardzo głębokim lochu odsiadywało się karę za zbrodnie.

Artykuł powstał na bazie informacji udostępnionych przez Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN oraz dzięki współpracy z biurem miejskiego konserwatora zabytków w Lublinie.