Pasaż Victoria w Lublinie. Jest nowe otwarcie (ZDJĘCIA)

Pasaż Victoria ma stanąć w miejsce Domu Towarowego "Sezam" (dawny Pedet). To inwestycja, która diametralnie zmieni rejon Krakowskiego Przedmieścia - najbardziej reprezentacyjnej ulicy w mieście.

O Pasażu Victoria najczęściej mówiło się do tej pory raczej w kontekście zabudowania lub nie placu przed galerią, od strony Krakowskiego Przedmieścia. W miejscu, gdzie dziś jest pusta przestrzeń, przed wojną mieścił się hotel Victoria (pod adresem Krakowskie Przedmieście 29) , zniszczony w czasie niemieckiego bombardowania Lublina 9 września 1939 roku.

Teraz okazuje się, że inwestor, spółka Centrum Development and Investments, zaczyna konsultacje dotyczące kamienicy przy ul. Peowiaków 5, która ma być powiązana z nowym Pasażem Victoria. W ubiegłym tygodniu przedstawiciele inwestora byli w tej sprawie w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków.

- To na razie było pierwsze spotkanie, niepoparte żadnym oficjalnym wnioskiem - podkreśla Halina Landecka, wojewódzki konserwator zabytków w Lublinie. - Firma potwierdziła, że jest zainteresowana wyremontowaniem kamienicy. Była mowa o tym, że parter i pierwsze piętro pełniłyby funkcję handlową, a wyżej byłyby biura - dodaje konserwator Landecka.

Przypomnijmy, że kilka lat temu pod uwagę było brane nawet zburzenie kamienicy. Aby temu zapobiec, wojewódzki konserwator zabytków wpisał ją do rejestru. W tej chwili wszelkie zmiany - nie tylko elewacji, ale i wnętrz - muszą być pozytywnie zaopiniowane przez służby konserwatorskie.

Z napisanej w 2013 roku ekspertyzy, która była przygotowana w związku z planami budowy Pasażu Victoria, wynika, że kamienica miała być połączona z nową galerią handlową. W planach była możliwość likwidacji bocznych klatek schodowych i wtórnych zewnętrznych schodków oraz odrestaurowanie dwóch głównych klatek schodowych. Łącznie z konserwacją secesyjnych detali. Odnowione zostałyby poręcze, stopnie oraz zachowane ceramiczne płytki z podestów.

- To było opracowanie aktualne w tamtym momencie. Dziś nie jest dla nas wiążące - wyjaśnia Joanna Richter, prezes spółki Centrum Development and Investments.

- Jesteśmy zadowoleni z pierwszego spotkania z władzami konserwatorskimi. Na razie dopiero zaczynamy rozmowy o kamienicy, pierwszym krokiem będzie inwentaryzacja obecnego stanu. Jest jeszcze za wcześnie, aby mówić o szczegółach remontu - zastrzega Joanna Richter. Jednocześnie podkreśla: - Możemy jednak zapewnić, że jako firma mająca doświadczenie w rewitalizacji budynków, dołożymy wszelkich starań, by zaprezentować i uzgodnić odpowiednią funkcję oraz formę dla wspomnianej kamienicy, wpisanej do rejestru budynków.

Konserwator Halina Landecka przypomina, że studenci architektury na Politechnice Lubelskiej w tym roku zrobili inwentaryzację detali w kamienicy Peowiaków 5. - To jest materiał do wykorzystania - mówi.

- Od nowa podchodzimy do tematu. Musimy zatrudnić architektów, ale jak mówiłam, jest za wcześnie, aby powiedzieć coś więcej - powiedziała Kurierowi prezes CDI. - Być może za jakieś dwa miesiące będziemy mogli stwierdzić, w jakim kierunku zmierzamy - zaznaczyła Joanna Richter.

Przypomnijmy, że w 2010 roku inwestor zapewniał, że galeria będzie otwarta trzy lata później. W czwartek żadne terminy rozpoczęcia i zakończenia budowy Pasażu Victoria nie padły.

Kamienica przy ulicy Peowiaków 5 od 1905 roku należała do Nikodema Budnego (1863-1934), właściciela majątku w Jastkowie. W rękach tej rodziny była do 1979 roku.

Nieruchomość jest wpisana do rejestru zabytków od 31 marca 2011 roku.

- W Lublinie nie ma żadnego innego przykładu takiej pełnej secesji, nie tylko w przypadku elewacji, ale także detali we wnętrzu - podkreśla Dariusz Kopciowski, zastępca wojewódzkiego konserwatora zabytków w Lublinie.

Plan zagospodarowania przestrzennego dla śródmieścia powstaje w bólach.
W piątek do publicznego wglądu został wyłożony projekt zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic: Krakowskie Przedmieście, Kapucyńska, Narutowicza, Peowiaków i Tadeusza Kościuszki. Dyskusja nad projektem odbędzie się 26 września o godz. 14 w budynku Urzędu Miasta przy ul. Wieniawskiej (XII piętro, pokój nr 1206).

Cztery lata temu poznaliśmy projekt Pasażu Victoria. Wówczas wydawało się, że inwestor jest bliski zrealizowania swoich zamierzeń.

Początkowo, największe kontrowersje wzbudzała kwestia zabudowania placu przed dawnym Pedetem. Po prezentacji projektu przeciwnicy takiego rozwiązania odetchnęli z ulgą. Architekt Krzysztof Ingarden zdecydował, że plac przed budynkiem zostanie zachowany. Obiekt miał liczyć 36 tys. mkw. powierzchni (z tego 19 tys. mkw. miała stanowić powierzchnia handlowa). Prace budowlane miały się rozpocząć pod koniec 2011 r. Otwarcie planowano na 2013 rok.

Inwestor zaczął się starać o tzw. warunki zabudowy (dokument konieczny, gdy inwestycja powstaje na terenie nieobjętym planem zagospodarowania przestrzennego). Miasto decyzję wydało, ale sprzeciw wyraził wojewódzki konserwator zabytków, który uznał m.in., że budynek jest za wysoki.

Inwestor postanowił walczyć dalej. Odwołał się do ministerstwa kultury. Resort jednak przyznał rację konserwatorowi. Spółka Centrum Development and Investments (CDI) przygotowała więc nowy wniosek. Tym razem także od miasta dostała czerwone światło. - Inwestycja ma być obiektem wielkopowierzchniowym, który wymaga miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a takiego na tym obszarze nie ma - tłumaczyła wówczas Beata Krzyżanowska, rzeczniczka prezydenta Lublina.

Inwestor wystąpił więc o sporządzenie takiego dokumentu. Rada Miasta wyraziła zgodę. Prace nad planem trwają do dzisiaj. Na razie gotowy jest projekt zmian studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Pasaż Victoria swoją nazwą nawiązuje do hotelu Victoria, który stał w tym miejscu przed wojną. Gmach powstał w 1874 r. Był to - obok hotelu Europejskiego - najbardziej komfortowy hotel w Lublinie - czytamy na stronie Ośrodka Brama Grodzka-Teatr NN. Cały parter budynku zajmowały sklepy specjalizujące się m.in. w sprzedaży importowanych win i towarów kolonialnych. Działały też sklep cukierniczy i salon fryzjerski.

Budynek został zniszczony w czasie bombardowania 9 września 1939 r., a jego mury rozebrano w 1945 roku.