Po co nam ta Europejska Stolica Kultury?

Co to w ogóle jest Europejska Stolica Kultury?
To prestiżowy tytuł, o który od 1985 r. ubiegają się europejskie miasta. Na pomysł konkursu wpadła grecka minister kultury (a niegdyś aktorka) Melina Mercouri. Możemy (w duuuuużym skrócie) traktować ESK jak Mistrzostwa Europy w Kulturze. W 2016 roku Stolicą będzie jedno miasto z Hiszpanii i jedno z Polski. Oby tym miastem był Lublin.

Ile trwają obchody?
Przez 12 miesięcy (część obchodów przesunie się na rocznicę 700-lecia nadania Lublinowi praw miejskich w 2017 r.)

Czytaj nasz serwis o Europejskiej Stolicy Kultury 2016

Dlaczego wybieramy ESK aż na pięć lat przed rokiem obchodów?
Z doświadczeń innych miast wynika, że to wcale nie tak dużo czasu, który potrzebny jest na wymyślenie programu obchodów, znalezienie sponsorów, aktywizację mieszkańców itd.

Kto decyduje o wyborze?
Trzynastoosobowa komisja złożona z niezwiązanych z żadnym z kandydujących miast międzynarodowych ekspertów.

Kiedy poznamy wynik?
21 czerwca. Potem decyzję "klepnąć" muszą Parlament i Rada Unii Europejskiej, ale to zwykła formalność.

Kto wygrywa i dlaczego?
Na pewno nie decyduje liczba mieszkańców, budżet miasta, czystość ulic, ani jakość koncertów i spektakli. W tym roku np. ESK są jednocześnie: malutkie Turku z Finlandii (175 tys. mieszkańców) i stolica Estonii, Tallin, uznana za metropolię globalną i nazywana "Doliną Krzemową Morza Bałtyckiego". Pamiętać trzeba, że z założenia "miasto dostaje tytuł nie za to, jakie jest, ale za to, jakie chce być". Stąd też szczegółowa aplikacja, która ma pokazać, jaki "chce być Lublin".

Co będziemy z tego mieli?
Trudno dokładnie policzyć zyski ze zdobytego za pomocą wygranej prestiżu, nowych międzynarodowych kontaktów, pobudzenia życia kulturalnego i poprawy wizerunku miasta, ale są i twarde fakty.
Przede wszystkim: 1,5 mln euro nagrody im. M. Mercouri, które dostaje każda Stolica Kultury.

Najważniejsze źródło dochodów to jednak turyści. Miasta zdobywające tytuł Stolicy zanotowały ich znaczny napływ w roku obchodów. Francuskie Lille chociażby spodziewało się 5-10 tys. gości, a przyjechało ich 700 tys.

- Byliśmy ściśnięci jak sardynki w puszce, ale koniec końców, przekształciło się to we wspaniałą imprezę do końca roku" - wspominał Laurent Dréano, kierujący obchodami w 2004 r. Inna sprawa, że z reguły po zakończonych obchodach ESK ta statystyka znacząco się pogarszała. Przyciągnąć gości to jedno, sprawić, że będą chcieli wracać - drugie.

Inny pomysł na zarobek to sponsorzy prywatni. Działa to identycznie, jak przy Euro 2012. Liverpool (wygrało w 2008 r.) sprzedawał prawo do używania logo ESK lokalnemu browarowi Caines, czy liniom lotniczym Arriva. To samo chcemy zrobić my. Liverpool to w ogóle pozytywny przykład. Wystarczy wspomnieć, że ceny tamtejszych domów po ogłoszeniu wyników skoczyły o 76 procent. Można przytaczać i inne, jak Sibiu (ESK 2007), gdzie nawet dwa lata po obchodach 96 proc. mieszkańców odpowiadało w ankiecie, że wizerunek miasta się polepszył, 78 proc., że ESK przyniosło korzyści finansowe, 54 proc., że polepszyła się ich jakość życia. Żeby nie było tak różowo: Wilno, ESK w 2009 r. odnotowało spadek odwiedzin turystów o 21,8 proc. w porównaniu z rokiem 2008. Tak, tak - wygrana to dopiero połowa sukcesu.

Ile wydamy na ESK?
114 mln 800 tys. zł. Z tego aż 68 mln zł w 2016 roku na celebrację ESK. Miasto sfinansuje 40 procent wydatków, resztę: województwo, rząd, Ministerstwo Kultury i zagraniczne instytucje kultury.

Co się będzie działo w 2016 roku?
Na szczegóły musimy poczekać, ale można spodziewać się dużej ilości koncertów, zagranicznych gwiazd, darmowych spektakli itd. Byle tylko ilość nie zjadła jakości, bo powtórzy się nam historia z Kopenhagi (ESK 1997). Tam imprez było tak dużo, że po trzech miesiącach mieszkańcy mieli dość i powiedzieli "Nie" uczestnictwu w kulturze.

Czy to oznacza, że wydamy pieniądze jedynie na kulturę?
Nie. ESK oznacza też inwestycje w infrastrukturę: naprawę dróg i chodników, odnowę kamienic. Przemysłowe Zagłębie Ruhry (ESK 2010) stare silosy przemieniło w Muzeum Sztuki Nowoczesnej, a nieczynny browar na supernowoczesne Centrum Kultury.