Portrety wydrapane. Filmy Anny Baumgart w Galerii Labirynt

Dlaczego właściwie chodzimy do kina? Jeden z jego teoretyków, Christian Metz, tłumaczy, że budzi się wówczas w nas dziecko, zauroczone obrazkami i chcące, aby opowiadać mu baśnie.

Anna Baumgart, artystkasztuki krytycznej i feministycznej, swój pierwszy film nakręciła w 1997 roku. Po latach mawiała, że dopiero on ją wyzwolił. Twórczyni, która w swoich pracach staje się autorką "donosu na kulturę", posługuje się jednocześnie głównym jej orężem, czyli obrazem.

"Baśń" o kobietach w tej kulturze wedle Anny Baumgart pełna jest cierpienia, skrytej przemocy, nieprzepracowanej historii i autodestrukcji. Postać kobiety histeryczki czy ekstatyczki (w nawiązaniu do pracy "Ekstatyczki, histeryczki i inne święte") także jest znacząca, bo, jak przyznała w jednym z wywiadów, taka kobiecość, histeryczna i ekspresyjna, jest czymś społecznie zabronionym. Dla "wyrównania rachunków" bohaterki krzyczą, cierpią, ranią swoje ciała na filmach.

Iwona Kurz w swoim tekście, towarzyszącym wystawie, zwraca uwagę na pewien paradoks: "Filmowe i telewizyjne obrazy historii uniemożliwiają jakiekolwiek działanie. Zadaniem sztuki jest działanie prowokować". Być może w tej pozornej bierności filmowego obrazu tkwi największa siła przekazu prac Anny Baumgart. Ponieważ dotykają one także problemów kobiet na tle historii ("Świeże wiśnie") tytułowe powiązanie pamięci i wyobraźni również nie pozostaje niewinne. Wyobraźnia jako coś mocniejszego od pamięci odwołuje się do naszej empatii i potrafi beznamiętną pamięć uzupełnić o to, co było dotychczas wstydliwie przemilkiwane. Tykającą bombą dla naszej codzienności może być figura dawnej obozowej prostytutki i przykładna matka na skraju załamania nerwowego, schowana w domowym zaciszu.

Anna Baumgart "Nie pamiętam, wyobrażam sobie", galeria Labirynt, ul. Popiełuszki 5, do 29.12