Wszystko jest od nieba

Piotr Szczepankowski-Chełmoński, członek rodziny wielkiego twórcy, pisze:

"(...)Józef Chełmoński w twórczości swej, przepojonej liryczno-nastrojowym realizmem, ukazał piękno pejzażu polskiego i utrwalił różnorodne przejawy życia polskiej wsi. Z umiłowania swojskości pochodzi taka wizja rodzimego krajobrazu w obrazach Chełmońskiego, którą do dziś utożsamiamy z pojęciem "polskości". Tę polskość wyniósł Chełmoński z domu rodzinnego, gdzie uczył się miłości do ziemi ojczystej, kultu tradycji, patriotyzmu, poczucia sprawiedliwości i szacunku dla ciężkiej pracy ludu wiejskiego. W liście Chełmońskiego napisanym z Paryża do matki znalazły się znamienne słowa: "Wszystko, co mam, z naszego dostałem nieba nade mną - a w uszy dziadowskie pieśni i odpustowe Matki Boskiej blaski na oczy, a potem co tylko pomyślę, to wszystko stamtąd poszło“.

Józef Chełmoński należy nie tylko do tych wybitnych malarzy, których obrazy zachwycają, ale i do tych wielkich ludzi, którzy byli tytanami pracy. Biografowie Chełmońskiego podają, że w przeciągu 45 lat namalował on ponad 400 obrazów. Dewizą życiową "pustelnika z Kuklówki", jak zwykła mawiać o Chełmońskim Pia Górska, było "Dać z siebie wszystko". Dlatego nie bez powodu na krótko przed śmiercią Józef Chełmoński powiedział: "Zmęczony jestem, bom się napracował".