"Ciche godziny" w lubelskich sklepach. Co to takiego, gdzie i kiedy obowiązują?

Kwiecień to światowy miesiąc świadomości i akceptacji autyzmu - a większość trudności, na które skazane są osoby na spektrum wynika głównie z braku owej świadomości. Jak duży wpływ na codzienne funkcjonowanie mają owe zaburzenia, dowodzą świetnie zeszłoroczne badania przeprowadzone przez Annę Majchrzak z Fundacji FIONA założonej przez rodziców chłopca żyjącego z Zespołem Aspergera. Jako codziennie trudności 72 przebadane osoby najczęściej wymieniały nie tylko stereotypowo utożsamiane ze spektrum trudności komunikacyjne, ale przede wszystkim problemy sensoryczne. Szczególnie uciążliwe były one dla nich w czasach szkolnych.

- Wśród nich wymieniane mogą być nadwrażliwość na dźwięki, zapachy czy światło. Hałas, duża liczba osób w pomieszczeniach, światło lamp jarzeniowych, liczne zapachy (...) i wiele podobnych czynników działały bardzo rozpraszająco i doprowadzały do szybkiego przebodźcowania - czytamy w artykule naukowym Anny Majchrzak "Edukacja osób w spektrum autyzmu – głosem autysty".

Autorka podkreśliła, że przebodźcowani badani doświadczyli nasilenia lęków społecznych, objawów depresji i migreny.

- Osoby ze spektrum często czuły się wyizolowane i nieakceptowane przez resztę grupy, bo ich potrzeby były często ignorowane i traktowane jak utrudnianie innym pracy - czytamy. - Badani podkreślali, że chcieliby, aby ewentualne dostosowania nie były postrzegane jako dane im specjalne przywileje, lecz jako środki konieczne.

Jednym z takich "środków koniecznych" bardzo mocno ułatwiających życie osobom na spektrum są ciche godziny, które w Polsce pojawiły się z inicjatywy Fundacji JiM.

- „Ciche Godziny” są ukłonem w stronę osób z ASD (Autism Spectrum Disorder), dla których czynniki, takie jak hałas czy tłok sprawiają, że zwykłe wyjście do sklepu, w którym brak jest udogodnień technicznych, staje się wyjątkowo stresujące – mówi Tomasz Michałowicz, prezes fundacji.

Obowiązują one:

• w Lidlach w piątki w godzinach od 8 do 10 oraz w soboty od 19 do 21,
• w Stokrotkach w środy od 8 do 10 i w soboty od 17 do 19,
• w Aldi w poniedziałki od 19 do 22, we wtorki od 8 do 10, w czwartki od 19 do 22 i w soboty od 18 do 20,
• w Auchanie we wtorki od 15 do 17,
• w Carrefourze codziennie od 9 do 10.

W tym czasie wyciszone zostają w systemie nagłośnienia muzyka oraz komunikaty, a klienci deklarujący, że są osobami ze spektrum autyzmu bez weryfikacji są obsługiwani poza kolejnością w tzw. kasach pierwszeństwa. W niektórych ze sklepów obniżane są także wszystkie dźwięki kas i przyciemniane światła.

- Dla większości z nas jest to ledwo zauważalna zmiana, ale dla części klientów może być znacznym ułatwieniem w codziennym funkcjonowaniu - komentuje Aleksandra Robaszkiewicz, Head of Corporate Communications, Lidl Polska.

- Bardzo ciężko jest wyjaśnić co to jest przebodźcowanie sensoryczne osobie, która nigdy go nie doświadczyła. To trochę tak, jakby mój mózg nie filtrował w ogóle żadnych docierających do niego sygnałów. Tak samo głośno słyszę osoby, która rozmawiają obok mnie, trzaskanie lodówką dwie alejki dalej, dźwięki kas i buczenie zamrażarek... Nieustanny szum muzyki i absurdalnie głośne komunikaty jeszcze to wszystko pogarszają. Czasem taki wypad do sklepu trzeba dosłownie potem odchorować, np. migreną. Głośne dźwięki po prostu fizycznie bolą. Bardzo się cieszę, że w Lublinie jest coraz więcej możliwości dla osób z zaburzeniami ze spektrum, bo przy tym korzystamy i my z naszym ADHD - mówi Karolina, która o swoich zaburzeniach uwagi dowiedziała się dopiero jako dorosła.