Gigantyczny wzrost eksportu w krótkim czasie: Polska wreszcie potrafi wykorzystać sytuację międzynarodową

Główne kierunki eksportu polskiej gospodarki to wciąż Unia Europejska, Wielka Brytania, USA i Ukraina. Warto jednak pamiętać o tym, że w 2021 r. jednym z głównych importerów polskich dóbr była również Rosja, ale z uwagi na obustronne sankcje związane z agresją tego kraju na Ukrainę, dane za rok 2022 r., odnotują zapewne relokację wymiany handlowej na kierunkach wschodnich. Już dziś wiadomo jednak, że w 2022 r. polska gospodarka dokonała skoku ilościowego w relacjach z bardzo ważnych partnerem.

Choć WTO nie ma jeszcze pełnych danych dotyczących relacji handlowych w 2022 r., to z dużą dozą prawdopodobieństwa można uznać, że jednym z liderów w kategorii wzrostu importu z Polski rok do roku będzie nie państwo, a organizacja. Chodzi o ONZ.
W 2022 r. polska gospodarka wyeksportowała do Organizacji Narodów Zjednoczonych towary i usługi za ponad 71 mln dolarów – poinformowało Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT). To wzrost aż o 66 mln dolarów w porównaniu z rokiem 2022.

– To jest imponująca zmiana i kolosalny krok do przodu w stosunku do tego, co działo się w przeszłości – cieszy się Marcin Mazurowski, były zastępca przewodniczącego Komisji Granic Szelfu Kontynentalnego ONZ.

Aktualne wyniki eksportu Polski do ONZ to duże osiągnięcie. Przez ostatnią dekadę polskie dostawy do tej organizacji kształtowały się bowiem na poziomie około 3-5 mln dolarów. W zeszłym roku jednak Polska dostarczyła do ONZ towary i usługi za 71,71 mln dolarów wobec 4,86 mln USD w 2021 r. Dało to naszemu państwu 70. miejsce pod względem wartości dostaw do tej organizacji. To wciąż odległa pozycja, ale rok wcześniej nasz kraj był na szarym końcu tego zestawienia, zajmując 158. lokatę. Warto też dodać, że w zeszłym roku z ONZ współpracowało już 330 polskich firm, a w 2021 r. były to tylko 92 przedsiębiorstwa. Co zatem się wydarzyło, że obraz eksportu na tym kierunku uległ zmianie?

Według Ambasadora RP Krzysztofa Szczerskiego bezsprzecznie jednym z najważniejszych czynników, które sprawiły, że polskie firmy w zeszłym roku zaczęły więcej sprzedawać, również do agend ONZ, był konflikt za naszą wschodnią granicą.

– Polska jest nie tylko hubem politycznym i militarnym umiejscowionym bezpośrednio na zapleczu wielkiego konfliktu, ale także hubem pomocy humanitarnej – komentuje Krzysztof Szczerski.

Z kolei jak podkreśla Wojciech Marciniak, dyrektor ds. finansowania współpracy z bankami i Trade finance Pro Profit, w przypadku wzrostu polskiego eksportu, decydujące znaczenie ma konieczność zdobywania klientów poza Polską, gdyż polski rynek jest już zbyt mały dla wciąż rosnących i rozwijających się polskich firm. Ekspert dodaje, że polscy przedsiębiorcy wolą też bezpieczne kierunki eksportu, a ONZ spełnia znakomicie ten wymóg, i tak będzie też w przyszłości.

Okazuje się też, że polski biznes celujący w odbiorców z ONZ otrzymał silne wsparcie systemowe. W ostatnich latach MRiT organizowało szkolenia i warsztaty dla przedsiębiorców w stopniu bez precedensu. Do współpracy z MRiT włączyły się m.in. takie organizacje wsparcia jak: Business in Małopolska, Agencja Rozwoju Pomorza S.A. Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. Regionalne Agencje Rozwoju, PARP, PAIH i wiele innych instytucji. Jak wynika z danych resortu, udało się przeszkolić około 700 przedsiębiorców, z różnych części Polski. A to nie koniec – zapewniają urzędnicy, bo kolejnych chętnych nie brakuje.

– Efekty naszych działań są widoczne. 330 polskich firm w zeszłym roku współpracowało z ONZ, wobec 92 w 2021 r. Sukcesy, jakie rodzime firmy osiągają w przetargach ONZ, pozwalają nam z optymizmem patrzeć na udział polskich przedsiębiorców w odbudowie Ukrainy – mówi minister rozwoju i technologii Waldemar Buda.

Jak informuje MRiT do grona organizacji, które dokonały największych zakupów w Polsce, należą: Światowy Program Żywnościowy (WFP - 30 mln USD), Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF - 13,3 mln USD), Światowa Organizacja Zdrowia (WHO – 9,4 mln USD), Wysoki Komisarz NZ ds. uchodźców (UNHCR – 5,1 mln USD), Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM – 4,6 mln USD), Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP – 1,7 mln USD) oraz Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Obsługi Projektów (UNOPS – 1 mln USD).

Liczba polskich przedsiębiorstw zarejestrowanych w systemie ONZ osiągnęła już 1080, wobec 707 w 2020 r. W omawianym okresie najwięcej dostaw dotyczyło towarów wycenionych na 50 mln dolarów, natomiast usługi osiągnęły wartość 21 mln dolarów. Największą grupę towarową dostarczone ONZ–owi stanowiły: żywność i napoje – 26 mln dolarów, potem środki medyczne – 9,3 mln dolarów, usługi medyczne – 7,4 mln dolarów oraz transport i logistyka – 5,2 mln dolarów. Marcin Mazurowski, który na naszą prośbę przeanalizował skład koszyka eksportowego do ONZ, zwraca uwagę na fakt, że choć należy się cieszyć z tak dużego wzrostu eksportu towarów i usług do ONZ, to wysyłane dotychczas dobra w relatywnie małym stopniu generują wizerunek Polski jako kraju rozwiniętego, o co powinniśmy zabiegać w przyszłości.

– Większe znaczenie z punktu widzenia postrzegania Polski jako kraju rozwiniętego miałyby dostawy do Sekretariatu ONZ oraz do Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju – mówi Marcin Mazurowski. I jak dodaje: chodzi o dostawy do sieci ONZ–owskich tj. produktów i usług jak serwis, sprzęt IT, komponenty audio–wideo; realizowane do biur w USA, w Genewie, czy w Nairobi.

– Program Development dotyczy przede wszystkim kwestii consultingowych związanych z przeprowadzaniem drogich procesów na szczeblu krajowym. Przeprowadzają je państwa rozwijające się przy współpracy z ONZ. Kraje, które są silnie obecne w ramach tego programu, niejako wygrywają na współpracy z państwami rozwijającymi się, ponieważ transferują do nich wiedzę i technologię – wyjaśnia specjalista.

I jak dodaje: obecnie przodują w tym Chiny. Tym sposobem Państwo Środka zyskuje na gospodarkach rozwijających się. Warto byłoby zatem położyć nacisk także na ten obszar – radzi Marcin Mazurowski.

Ekspert pracujący wcześniej w ONZ zwraca uwagę również na to, że Polska, zważywszy na swą wielkość i możliwości naszego kraju ma wciąż zbyt małą reprezentację osobową w Sekretariacie ONZ, choćby w porównaniu z Czechami. To niekorzystna sytuacja, bo tam zapada wiele istotnych decyzji – mówi Mazurowski. I radzi, by w przyszłości postawić nacisk także na tę kwestię.
Z kolei Ambasador Krzysztof Szczerski zauważa, że czynnikiem stabilizującym wielkość zamówień ONZ jest obecność agend tej organizacji w danym kraju, ponieważ najwięcej zamówień instytucji ma charakter lokalny, a łańcuchy dostaw powinny być jak najkrótsze.

– Dlatego będziemy zabiegać o to, by agendy ONZ stacjonujące w Polsce czasowo, zmieniły charakter swojej obecności na stały. To jest nasz kolejny cel – wskazuje Szczerski.

– Byłoby wspaniale, gdyby UNOPS, czyli Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Obsługi Projektów oraz UNICEF – Fundusz NZ na rzecz Dzieci – znad Wisły operowały na obszar naszego regionu. To była między innymi treść rozmów ministra Raua w tym tygodniu w ONZ w Nowym Jorku. Trzeba bowiem już teraz przygotowywać operacyjne podstawy pod przyszłą odbudowę Ukrainy. A to będzie wielka szansa dla polskiego biznesu – podsumowuje dyplomata.

Więcej na temat relacji Polski z ONZ w rozmowie z Ambasadorem RP przy Narodach Zjednoczonych Krzysztofem Szczerskim.