Ile wieków ma godło Polski?
Według znanych nam przekazów pierwszy orzeł znalazł się już na pieczęciach książąt śląskich. Przypomnę, że wizerunek ptaka zobaczymy już na denarze bitym w czasach Bolesława Chrobrego, około 1000 roku.
Warto jednak zaznaczyć, że nie wszyscy specjaliści są przekonani, że w tym przypadku mamy do czynienia z wizerunkiem orła: są podejrzenia, że to mógł być również paw.
W 1295 roku Przemysł II, władca z dynastii Piastów użył wizerunku orła na swojej pieczęci. Kronikarz Wincenty Kadłubek pisał o polskich, zwycięskich insygniach. To już był orzeł w koronie.
Nie wiemy oczywiście, czy tamten orzeł był biały. Odcisk pieczęci w wosku nie pozwala nam na wysnucie takich wniosków. Początkowo mamy do czynienia ze znakiem władcy pewnych ziem.
Przypomnę, że tym czasie nie możemy oczywiście mówić o pojęciu narodu we współczesnym znaczeniu, bo takie myślenie ukształtowało się dopiero w drugiej połowie XIX wieku.
Godło naszego kraju jest herbem. O jak długiej tradycji mówimy?
Pierwsze europejskie herby znamy z XII wieku. Ich powstanie miało ścisły związek ze stanem rycerskim. Najprostsza teoria z ich pochodzeniem jest taka, że na polach bitewnych potrzebny był znak rozróżniający.
Średniowieczni rycerze do boju szli w szyku, ale później bitwa zamieniała się w szereg pojedynków. Żeby dało się zorientować w tym chaosie, rycerze mieli zawieszone na drzewcach, a potem także namalowane na tarczach, herby swojego suwerena.
Dzięki herbom walczący mogli łatwo zorientować się, gdzie są w danym momencie ich przeciwnicy, a gdzie swoi. Później herby stały się elementem obyczaju, dumą rodów arystokratycznych.
Wróćmy do orła z herbu Polski. Ustaliliśmy już, że nie wiemy, czy ten pierwszy miał białą barwę. Jak ten znak się zmieniał?
Z białym orłem mamy do czynienia zapewne dopiero od XV wieku. Oczywiście trzeba pamiętać, że ta barwa w heraldyce jest odpowiednikiem srebra. Orzeł się zmieniał. Wiele zależało od artysty, który go projektował. W herbie odbijały się kolejne style obowiązujące w sztuce.
Mówimy też o orłach poszczególnych władców. Orzeł Kazimierza Wielkiego jest gotycki, ale mamy też orły renesansowe, czy barokowe. Dla mnie osobiście najpiękniejsze są orły jagiellońskie - majestatyczne i drapieżne.
Gdybym dzisiaj miał sugerować nawiązanie do historycznych wersji godła, to zainspirowałbym się właśnie orłem z czasów tej dynastii: szczególnie królów Władysława Jagiełły i Kazimierza Jagiellończyka. Bywało różnie. Wcześniejszy orzeł, którym swoje dokumenty sygnował Władysław Łokietek wydaje się jakiś niezgrabny.
Nie można też zapominać o koronie naszego orła, której został pozbawiony w okresie PRL-u. Korona również się zmieniała. Początkowo była królewska, czyli otwarta. Później zastąpiła ją korona zamknięta będąca atrybutem cesarzy. Przypomnę, że nieprzypadkowo król Zygmunt Stary nosił koronę zamkniętą. W ten sposób chciał dać jasny sygnał: jestem równy cesarzowi.
Dlaczego właśnie orzeł?
Orzeł pojawia się w heraldyce często, chociażby w herbach naszych sąsiadów: Niemiec i Rosji. To król ptaków. Ten władca, kto wybierał go na swój znak miał ambicje. Orzeł miał świadczyć o jego potędze, bo symbolizował godność i męstwo.
Podobnie jak wizerunek lwa, który jest drugim tak dumnym zwierzęciem w heraldyce, zobaczymy go na przykład w herbie Czechów. Wróćmy do orła. Jest wiele legend i teorii związanych z tym, dlaczego właśnie ten dumny ptak znalazł się w naszym herbie.
Jedna z nich mówi o tym, że orzeł był darem cesarskim z epoki przyjmowania przez Polskę chrztu. Nie może to być oczywiście prawdą, bo mówimy tutaj o okresie, w którym herby jeszcze nie funkcjonowały.
Przyjmuje się, że pierwowzorem ptaka występującego w naszym herbie jest bielik, który orłem nie jest. Lub orzeł przedni, który z kolei nie jest biały. Jak to pogodzić?
Pamiętajmy, że herby są zawsze symbolami i właśnie tak powinny być traktowane. Nie chodzi o konkretny gatunek orłów.
A współczesna wersja godła?
W 1927 roku zaprojektował je prof. Zygmunt Kamiński. Inspirował się herbem Batorego. Bez względu na to, o jakim wersji herbu mówimy, godłu należy się szacunek. Herb powinien być dziełem sztuki, z którego będziemy dumni.
POLECAMY PAŃSTWA UWADZE:
Zobacz też: Biały Dom: Iran kłamał od samego początku. Negocjacje ws. porozumienia wydłużone o 30 dni /x-news/
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
