Historyczny napis ujawniony podczas remontu liceum Vetterów w Lublinie. Co się z nim stanie?

Napis oznacza: „Twardy/surowy, ale sprawiedliwy/słuszny". Benon Bujnowski przypomina, że w remontowanym zabytkowym gmachu Zespołu Szkół Ekonomicznych im. A. i J. Vetterów przy ulicy Bernardyńskiej podczas wojny stacjonował garnizon litewskich policjantów - strażników obozu na Majdanku.

Jak mówi Bujnowski - w czasach narodowego socjalizmu zdanie to wiązało się z kultem siły i bezwzględności. 

- W przemówieniu do SS na początku inwazji na Polskę, Heinrich Himmler mówił o tym, że trzeba być twardym, nawet jeśli trzeba będzie mordować kobiety i dzieci. Taki był kontekst tej sentencji, którą codziennie widzieli członkowie litewskich jednostek wartowniczych z Majdanka. Miała ona zapewne utwierdzać ich w przekonaniu, że czynią słusznie i sprawiedliwie, nawet jeśli są bezwzględni wobec więźniów – wyjaśnia Benon Bujnowski.

Wicedyrektor MDK przy ul. Bernardyńskiej uważa, że napis warto byłoby pozostawić niezamalowany, a może także go wyeksponować, opisując, kiedy i dlaczego powstał.

Decyzja w tej sprawie będzie należała do konserwatora zabytków. Dariusz Kopciowski, wojewódzki konserwator zabytków podkreśla, że żadne oficjalne zgłoszenie w tej sprawie jeszcze do niego nie wpłynęło.

- Wszystkie prace dotyczące wnętrza budynku szkoły Vetterów są prowadzone przy udziale konserwatora dzieł sztuki. Ocenił on, że odkrycie nie jest na tyle wartościowe, żeby je eksponować. Sam jednak nie widziałem napisu więc nic więcej w tej sprawie nie mogę powiedzieć – zaznacza Kopciowski.

Konserwator przypomina podobną historię sprzed lat, kiedy napisy na ścianach, także z okresu okupacji niemieckiej, odkryto na ścianach „Biskupiaka” czyli XXI Liceum Ogólnokształcącego im. św. Stanisława Kostki w Lublinie.

- Wtedy zapadła decyzja o udokumentowaniu fotograficznym napisów, które następnie pozwoliliśmy zamalować wierzchnią warstwą farby. Niewykluczone, że taki wariant postępowania zastosujemy także w tym przypadku – mówi Dariusz Kopciowski. Zaraz jednak zastrzega: - Żeby wypowiedzieć się ostatecznie, muszę dostać zgłoszenie ze strony inwestora i osobiście zobaczyć i ocenić napis.

Inwestorem remontu w Zespole Szkół Ekonomicznych im. A. i J. Vetterów jest miasto Lublin. Prace w zabytkowym gmachu przy Bernardyńskiej trwają od jesieni 2019 roku. Remont miał potrwać rok, ale przedłużyły go nieprzewidziane wcześniej prace, które trzeba było wykonać - konieczna okazała się m.in. przebudowa części stropów.

Młodzież, która na czas remontu przeniosła się do budynków przy Farbiarskiej i Krochmalnej (a teraz oczywiście uczy się zdalnie), wróci na Bernardyńską w tym roku, ale kiedy dokładnie – tego na razie nie wiadomo. Odnaleziony na ścianie napis nie powinien dodatkowo przedłużyć prac.