Oczekiwano pozostałości Reduty Kościuszki, zamiast tego odkryto średniowieczny cmentarz

Najnowsze odkrycie jest częścią realizowanego na terenie botanika projektu badawczo-inwestycyjno-edukacyjnego, „Reduta Tadeusza Kościuszki w obronie Konstytucji 3 Maja”. Bo właśnie na terenie Ogrodu Botanicznego znajduje się Reduta Kościuszki – jedyne dzieło zachowane dzieło ziemnego budownictwa obronnego w Polsce. Jednak w wyniku prac archeologicznych nie odnaleziono artefaktów związanych z Redutą, ale coś co jest od niej dużo starsze: nieznane miejsca pochówków z grobami ułożonymi w rzędy. Późniejsze zniszczenia tego cmentarza utrudniają jednoznaczne określenie jego chronologii, ale zabytki odnalezione w pobliżu mogił mogą wskazywać, iż zmarłych pogrzebano tu prawdopodobnie w XII-XIII w. - Znaleźliśmy naczynie, datowane na XI-XIII w. Zatem sądziliśmy, że mamy do czynienia z osadą. Ale okazało się, że zamiast osady odkryliśmy fragment cmentarzyska. Poza murami i cmentarzyskiem mamy także nieliczne ślady starszej obecności – mówi dr Rafał Niedźwiadek – kierownik prac archeologicznych w Ogrodzie Botanicznym/Instytut Archeologii UMCS.

Prace badawcze realizowane w ramach projektu rozpoczęły się w 2022 r. i niemal od razu dały nieoczekiwane odkrycia, takie jak: murowane zalożenie w typie dworu obronnego (XVI/XVII w.). wczesnośredniowieczny poziom użytkowy obfitujący w zabytki XI-XIII w. czy ślady przetwórstwa rud żelaza z prawdopodobnie wczesnego średniowiecza. - Czekamy na wyniki badań, określające datę bezwzględną. Kościuszko, budując swoją Redutę, albo go rozebrał całkowicie, albo go już nie zastał. Zaskakujące jest to, jak tak masywny dwór można było rozebrać, nie pozostawiając śladów. Na razie tego nie wiemy – zaznacza dr Niedźwiadek.

Na to, że dzięki badaniom archeologicznym odnalezione zostaną artefakty związane z Redutą Kościuszki liczy dr Mieczysław Kseniak, były dyr. Muzeum Wsi Lubelskiej, badacz dziejów Lublina i Lubelszczyzny. – Na razie armaty ani kul nie znaleźliśmy, ani żadnego zagrzebanego Moskala, a szkoda – zaznacza dr Kseniak.

- Najnowsze odkrycia, które przy okazji się pojawiły, są niezwykle cenne i sądzę, że podnoszą tylko wartość tego miejsca i dla botaniki, ogrodnictwa, dla historii, jest to ogromna wartość dodana. Dzięki temu Ogród Botaniczny staje się nie tylko miejscem chroniącym różnorodność biologiczną, ale też dziedzictwo kulturowe – mówi dr Grażyna Szymczak, dyrektor Ogrodu Botanicznego UMCS.