Awantura o staromiejską kamienicę. Konserwator boi się niszczenia zabytków. Zarządca skarży się na sąsiadów

Samowolka budowlana, niszczenie zabytkowej zabudowy i prowadzenie prac bez nadzoru archeologicznego – takie zarzuty pod adresem zarządcy kamienicy w reprezentacyjnej części Starego Miasta ma urząd konserwatorski.

- W wyniku samowolnych działań stwierdzono całkowite zniszczenie historycznych wartości kamienicy, w której obecnie funkcjonują lokale gastronomiczne. Skuto historyczne tynki odsłaniając wątek ceglany i kamienny, położono część nowych tynków, rozebrano podłogi i warstwy sufitowe – pozostawiając odkryte historyczne belkowe stropy z profilowanymi belkami, rozebrane zostały sklepienia piwnic, zmieniono układ pomieszczeń, wykonano instalacje elektryczne, sanitarne, grzewcze i wentylacyjne - wylicza Dariusz Kopciowski, lubelski wojewódzki konserwator zabytków. Dodaje, że stan części budynku.

Chodzi o nieruchomość, w której obecnie funkcjonuje restauracja Św. Michał. Z przekazów historycznych wynika, że w obrębie zabytkowej kamienicy mogły zachować się elementy staropolskiego systemu wodociągowego. Konserwator obawia się, że w wyniku prowadzonych prac budowlanych mogły one zostać zniszczone.

- Czy tak się stało? Tego nie wiem. Standardem na Starym Miejsce jest, że jak się przystępuje do prac budowlanych to się zleca badania archeologiczne. Tutaj tego nie było - zastrzega Kopciowski.

Wiosną ubiegłego roku użytkowanie obiektu wstrzymał Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego. Kolejne postępowanie dotyczyło nielegalnych robót budowlanych w zabytkowej kamienicy. Na kolejne decyzje nadzoru zarządca odwoływał się do wojewódzkiego inspektora. Mimo to kamienica nadal była użytkowana m.in. przez restaurację. Pod koniec 2020 r. nadzór zadecydował o przywróceniu poprzedniego sposobu użytkowania budynku.

Urząd konserwatorski zgłosił sprawę do prokuratury. Od końca 2019 r. śledczy sprawdzają, czy nie doszło do niszczenia zabytków.

- W sprawie wywołane zostały opinie biegłych, które pozwolą nam ustalić, czy doszło do naruszenia przepisów dotyczących prowadzenia prac remontowych. Postępowanie jest w toku. Na ten moment nie ma osób podejrzanych - wyjaśnia prok. Agnieszka Kępka, rzeczniczka Prokuratury Okręgowej w Lublinie.

Inaczej sytuację opisuje zarządca sądowy kamienicy.

- To odwracanie kota ogonem - zastrzega Jacek Lakomy. - Prowadziliśmy prace mające na celu powstrzymanie kamienicy przed zawaleniem się. Poprosiłem konserwatora o szybką zgodę. W zamian otrzymałem kontrolę nadzoru budowlanego. Odwołałem się do Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Mam dokumenty, z których wynika, że prace ratunkowe były realizowane zgodnie z prawem - wyjaśnia zarządca.

- Moje problemy zaczęły się, gdy rozpoczęły się prace budowlane w sąsiedniej kamienicy przy ul. Grodzka 18. Od tego czasu ściany nam pękają, zawaliła się klatka schodowa – mówi Jacek Lakomy.

Po sąsiedzku, na posesji pod adresami Grodzka 18 i 20 spółka Custom realizuje dużą inwestycję. Od strony placu Rybnego powstaje całkiem nowy budynek, który swoim wyglądem ma nawiązywać do rozebranej wcześniej oficyny.

Właścicielami spółki są Paweł Klauda i Mariusz Machlarz. Lubelscy restauratorzy prowadzą m.in. Pub u Szewca. Kopciowski utrzymuje, że ich przedsięwzięcie realizowane jest z zgodnie z prawem, pod nadzorem archeologa i konserwatora. Skargę na działania konserwatora do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego złożyło sześć osób, w tym Lakomy. Sąsiedzi uważają, że trwające prace ziemne uszkodziły ich kamienicę.

- Drzwi poopadały, okna się nie domykają, cała kamienica się trzęsie - wylicza pani Daniela, emerytowana lekarska, prywatnie mama zarządcy. W kamienicy między placem Rybnym a ulicą Grodzką mieszka blisko 70 lat.

- W latach 30-tych kupili ją moi teściowie. Wprowadziłam się tu w latach 50-tych. Jako właścicieli kamienicy rodzinę przez lata prześladowała nas nas milicja i UB. Przykro mi, że nawet teraz nie mogę tu spokojnie odpocząć - skarży się pani Daniela.

Za niszczenie zabytków grozi osiem lat więzienia.