Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Lublinianki. Radna Bela: Charyzmatyczna i odważna

Aleksandra Dunajska
Bela Szpiro-Nissenbaum, działaczka Bundu i radna miejska. Okoliczności jej śmierci pozostają niewyjaśnione
Bela Szpiro-Nissenbaum, działaczka Bundu i radna miejska. Okoliczności jej śmierci pozostają niewyjaśnione Ośrodek “Brama Grodzka - Teatr NN”
Walczyła o poprawę warunków pracy robotników, angażowała się na rzecz dostępu do edukacji żydowskich dzieci, współtworzyła Dom Pereca. Zginęła, do końca broniąc swoich ideałów.

Urodziła się w Kraśniku w 1887 r. W Lublinie ojciec prowadził drukarnię. Bela, podobnie jak jej dwie siostry, poszła do gimnazjum. Ale ona jako jedyna nie skończyła nauki - rodzice wydali ją za mąż za zamożnego chasyda Szyffera. Małżeństwo nie przetrwało długo - Bela rozwiodła się i sama wychowywała dzieci.

W działalność społeczną i polityczną zaangażowała się przed 1914 r. Najpierw związała się z Klubem „Hazomir” - „Słowik”. Tu zetknęła się z żydowskimi socjalistami, tu walczyła o pomoc niezamożnym żydowskim kobietom.

W 1918 r. wstąpiła do socjalistycznego Bundu, a w lutym 1919 r. wybrano ją do Rady Miejskiej Lublina, gdzie zasłynęła z odważnych wystąpień. Mandat sprawowała aż do 1939 r.

W Radzie broniła praw robotników, zwracając uwagę na konieczność poprawy ich warunków pracy. Ważne miejsce w jej działalności zajmowała oświata. Jako radna postulowała m.in. samorządowe wsparcie finansowe dla żydowskich szkół.

Walczyła, żeby każde żydowskie dziecko miało dostęp do edukacji, zdobywała fundusze na rozwój szkół. Starała się o rozwój bibliotek. W latach 30. zaangażowała się w budowę Domu Kultury im. I. J. Pereca na Czwartku.

W 1927 r. wyszła za mąż za Jakuba Nissenbauma, redaktora żydowskiej gazety „Lubliner Tugblat” („Dziennik Lubelski”). Po wybuchu II wojny, wspólnie z nim i starszym synem, opuściła Lublin.

- 9 września podczas bombardowania zniszczona została kamienica przy Rynku 19, gdzie mieszkali. Poza tym Bund zalecał swoim działaczom ewakuację na tereny wschodnie - mówi dr hab. Adam Kopciowski, kierownik Zakładu Kultury i Historii Żydów UMCS. -

Wrócili, kiedy otrzymali informację o aresztowaniu przez władze radzieckie przywódców Bundu w Polsce.

Nissenbaumowie zajęli się działalnością społeczną w lubelskim getcie. Bela pracowała m.in. w kuchni ludowej dla biednych. Organizowała też konspiracyjny komitet Bundu w Lublinie.

W 1941 r. oboje zostali aresztowani przez gestapo. Jakuba uwolniono, został zastrzelony na ulicy w marcu 1942 r. Bela, uwięziona Pod Zegarem, była torturowana, ale nie wydała nikogo ze współpracowników z konspiracji. Jej dalsze losy pozostają niewyjaśnione. Dwie najbardziej prawdopodobne wersje wskazują, że zamordowano ją na Zamku albo w Ravensbrück.

- Leokadia Kwiecińska relacjonowała, że spotkała ją zarówno na Zamku jak i potem w Ravensbrück. Ale inna aresztantka, Stefania Łotocka, twierdziła, że z pomocą jednej ze strażniczek przenosiła jej zmasakrowane ciało i że zmarła jeszcze na Zamku - mówi dr hab. Kopciowski.

Korzystałam ze „Słownika biograficznego miasta Lublina”, T. Radzik, A.A.Witusik, J. Ziółek (red.), Lublin 1996 oraz „Żydzi lubelscy”, W. Hawryluk, G. Linkowski (red.), Lublin 1996.

Kobiety, które zmieniły lublin

Do końca 2018 roku, w którym świętujemy 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości, na naszych łamach będziemy pisać o lubliniankach z naszej historii. Kobietach, które wpłynęły na losy naszego miasta. Kobietach zasługujących na to, by Lublin o nich pamiętał. Artykuły z cyklu „Lublinianka 100-lecia” ukazują się w ostatnie piątki miesiąca.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na kurierlubelski.pl Kurier Lubelski