Indywidualizam versus kolektywizm

I właśnie ta bliskość idei indywidualizmu pozwala mi dostrzec jego ograniczenia. Są sytuacje, które wykluczają skrajnie

ortodoksyjne jego spostrzeganie. Zawsze ta myśl przychodzi do mnie, gdy wyjeżdżam na narty w austriackie lub włoskie Alpy. Każda idea ma swoje praktyczne odzwierciedlenie i odbija się w rzeczywistości jak w krzywym zwierciadle. Polskie poczucie wolności i indywidualizmu objawia się stawianiem płotów w poprzek stoków narciarskich przez właścicieli gruntów tam zlokalizowanych, albo blokowaniem rozbudowy drogi ułatwiającej dojazd turystów.

Zastanawiam się, jak to jest możliwe, że ludzie potrafią się jednak zjednoczyć i to w dużej grupie, aby wspólnie osiągnąć cel. Jeżdżąc po świetnie przygotowanych trasach narciarskich, z karnetem umożliwiającym skorzystanie z nowoczesnych wyciągów w kilku połączonych ze sobą dolinach, mogąc dostać się wszędzie skibusem, za który nie muszę dodatkowo płacić mając wykupiony karnet, zadziwia mnie wciąż ta nasza krótkowzroczność. To myślenie o czubku własnego nosa.

Są sprawy, których nie możemy załatwić samemu, w których nasze dobro będzie większe, gdy zaczniemy działać wspólnie. I nie chodzi w tym wypadku o narzucany z góry kolektywizm. To również w ortodoksyjnym wydaniu jest zło i to jeszcze większe niż indywidualizm. Chodzi po prostu o myślenie i to myślenie w dłuższej perspektywie. O myślenie, które prowadzi do budowy wspólnoty, a tak naprawdę wielu wspólnot w wielu różnych sprawach, czy to lokalnej drogi, czy placu zabaw dla dzieci, czy kanalizacji, czy wreszcie trasy narciarskiej.

Takie myślenie skrajnościami od kolektywizmu do indywidualizmu pokazuje, że wciąż jesteśmy na początku drogi w budowaniu wolnego społeczeństwa. Dopiero jak się nauczymy wolnego budowania wspólnot, będziemy mogli uznać, że uzyskaliśmy stan społecznej dojrzałości.