Lubelski lipiec

40 lat temu, 8 lipca 1980 r. pracownicy WSK-PZL Świdnik rozpoczęli strajk. - To był pierwszy i najważniejszy strajk na Lubelszczyźnie. Uruchomił kolejne strajki, które przetoczyły się przez cały rejon - mówi Waldemar Jakson, ówczesny działacz opozycyjny, dziś burmistrz Świdnika.

- Tu na Lubelszczyźnie rozpoczęła się Solidarność – mówił premier Mateusz Morawiecki podczas niedzielnej uroczystości regionalnych obchodów 40-lecia Lubelskiego Lipca 1980.

Zorganizowane protesty robotnicze w 1980 roku nastąpiły na Lubelszczyźnie  najwcześniej w skali całego kraju. To właśnie w lipcu tego roku „ruszyła lawina” protestów i postulatów. Dlaczego mogło to dokonać się właśnie w naszym regionie?

- Lubelski Lipiec był przełomem, który doprowadził do całkowitej zmiany krajobrazu politycznego - mówi Marian Król, szef lubelskiej „Solidarności". Mija 40 lat od pamiętnych protestów, które w kolejnych miesiącach rozlały się na cały kraj. Udział w niedzielnych obchodach rocznicowych zapowiedział premier Mateusz Morawiecki.

W czwartek świętowano 40. rocznicę strajku w Lokomotywowni Pozaklasowej Lubelskiego Węzła Kolejowego. Centrum Wolontariatu zorganizowało na terenie Dworca PKP happening „Jutrzenka Solidarności”, bo tak jak jutrzenka zapowiada nowy dzień, tak protest robotników w Świdniku i Lublinie zapowiadał zwycięstwo Solidarności.

- Świdnik i Lublin był preludium tego, co kilka tygodni później wydarzyło się w Gdańsku – podkreślają uczestnicy Lubelskiego Lipca. W 1980 r. strajkowało na Lubelszczyźnie kilkadziesiąt tysięcy osób, pracę przerwało 150-160 zakładów. A zaczęło się od śniadania, kiedy pracujący w WSK zobaczyli… nowe ceny żywności w zakładowej stołówce.

- Spontaniczny strajk był zaskoczeniem – przypomina wydarzenia z lipca 1980 r. w WSK Świdnik Jan Czogała, ówczesny dyrektor zakładu. 40 lat temu fala protestów na Lubelszczyźnie objęła ok. 150 zakładów. Strajkowało kilkadziesiąt tysięcy osób.

Mija 40 lat od strajków, które swoim zasięgiem objęły cały lubelski region. Strajków, które dały początek powstaniu „Solidarności". Jak będziemy w tym roku obchodzić rocznicę Lubelskiego Lipca?

- Lubelski Lipiec był przełomem, stanowił preludium do wydarzeń sierpnia 1980 roku - napisał w liście do uczestników uroczystości 39. rocznic strajków na Lubelszczyźnie premier Mateusz Morawiecki. W niedzielę rocznicowe obchody odbyły się terenie lokomotywowni. Nie obyło się bez zgrzytu.

Kilkadziesiąt tysięcy osób wzięło udział w fali strajków, które przetoczyły się przez Lubelszczyznę w lipcu 1980 roku. Po raz pierwszy w historii PRL protestujący pracownicy zmusili komunistyczne władze do uznania ich za partnerów do rozmów.

- To był przełom - twierdzą historycy. - Przekonaliśmy się, że jest w nas duch i odwaga - mówią uczestnicy wydarzeń sprzed 39 lat. W Świdniku upamiętniono wystąpienia robotników przeciwko komunistycznej władzy. W uroczystościach rocznicowych Lubelskiego Lipca '80 wzięli udział przedstawiciele władz państwowych, samorządowych, związkowcy, uczestnicy tamtych wydarzeń i ofiary komunistycznych represji.

Działacz „Solidarności" otrzymał odznaczenie państwa za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce. Wiesław Struk brał udział w Lubelskim Lipcu w 1980 roku.

Trwają uroczystości związane z obchodami rocznicy protestów robotniczych w Świdniku i Lublinie, które miały miejsce w lipcu 1980 r.

Odsłonięcie pomnika, przemarsz, wystąpienia i odznaczenia. W niedzielę w mieście obchodziliśmy rocznicę „Lubelskiego Lipca 80”.

W niedzielę na terenie Dworca Głównego PKP w Lublinie odbędą się obchody 37. rocznicy Lubelskiego Lipca. Z tej okazji pokazujemy fotografie pokazujące takie uroczystości sprzed lat. Wszystkie zdjęcia pochodzą ze zbiorów Regionu Środkowo-Wschodniego NSZZ „Solidarność”.

Ten parowóz można nazwać uczestnikiem wydarzeń z 1980 roku. Jego uroczyste odsłonięcie odbędzie się w niedzielę.

Działacze Partii Razem złożyli kwiaty pod Krzyżem Wdzięczności. W niedzielę odbędą się oficjalne uroczystości w rocznicę Lubelskiego Lipca.

Dominacją biegaczy i biegaczek z Kenii zakończył się 5. PKO Półmaraton Solidarności, który w sobotę, 3 czerwca został rozegrany na trasie ze Świdnika do Lublina. Triumfatorem został Muinde Benard Matheka (1:07.58), wyprzedzając swoich rodaków Kiprono Silasa Too (1:08.00) i Henrego Kemboi (1:08.04). W rywalizacji kobiet dwa pierwsze miejsca zajęły Kenijiki: Stellah Jepngetich Barsosio (1:14.04), przed Christine Moraa Oigo (1:15.12), natomiast na trzecim miejscu finiszowała Ukrainka Tatiana Vernygor (1:17.42). Bieg półmaratoński na dystansie 21,0975 km ukończyło 687 osób.

W niedzielę odbyły się główne uroczystości rocznicy Lubelskiego Lipca. W miejscu, w którym strajki się działy, dawnej lokomotywowni.

Nawet trzech tysięcy osób spodziewają się organizatorzy niedzielnego festynu na błoniach przy Arenie Lublin. Będą koncerty i turniej piłkarski.

Urszula Radek w lipcu 1980 roku pracowała w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku. W tym zakładzie przepracowała w sumie 39 lat.

Trwają obchody 35. rocznicy Lubelskiego Lipca. W programie gry planszowe inspirowane historią i zwiedzanie zakładu PKP Cargo przy Grygowej.